ĐT: 0939.923988
Thứ ba, 25-3-25 10:07:20
Theo dõi Báo điện tử Cà Mau trên

Giữ gìn, phát huy văn hoá - văn nghệ dân gian

Báo Cà Mau Văn hoá - văn nghệ dân gian Cà Mau, với hệ thống tri thức, kinh nghiệm trong lao động sản xuất, trong sinh hoạt, trong các mối quan hệ tự nhiên - con người - xã hội; ca dao, tục ngữ, truyện kể dân gian, các giai thoại truyền miệng, các tín ngưỡng dân gian... phản ánh bức tranh đa sắc, những giá trị lâu bền và kết tựu nên hồn cốt, phong vị của đất và người vùng đất cực Nam Tổ quốc qua suốt chiều dài lịch sử.

Dù chỉ với lịch sử hơn 300 năm, vùng đất mới Cà Mau vẫn hiện diện với đời sống văn hoá tinh thần đặc sắc, cùng hệ thống di sản văn hoá (vật thể, phi vật thể) phong phú đang được trao truyền, gìn giữ, phát huy. Trong gia tài quý báu ấy, có thể nói, văn hoá - văn nghệ dân gian là một trong những chỉ dấu để nhận rõ về một Cà Mau thật đầy đủ, toàn diện với vô vàn sự duyên dáng, lý thú và gần gũi.

Nhà nghiên cứu Trương Thanh Hùng, Uỷ viên Ban Chấp hành Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam, được biết đến là người có nhiều tâm huyết với văn hoá - văn nghệ dân gian của Nam Bộ. Ông tâm tình: “Người làm công tác văn hoá - văn nghệ dân gian dẫu ở đâu cũng phải đặt cái tâm lên trên hết, trước hết. Chấp nhận dấn thân vào lĩnh vực này là đối diện với muôn vàn thách thức, khó khăn. Bởi, phủi bỏ những lớp bụi thời gian, khêu sáng những di sản xưa cũ của ông cha là công việc không hề dễ dàng. Phải bằng trí tuệ, bằng lao động nghiêm túc, bằng đam mê, tình yêu và sự nhẫn nại tuyệt vời mới có thể đi đến tận cùng con đường lựa chọn”.

Nhà nghiên cứu Trương Thanh Hùng với nhiều đóng góp, gợi mở quý báu cho lĩnh vực văn hoá - văn nghệ dân gian tỉnh Cà Mau. Ảnh: QUỐC BÌNH

Nhà nghiên cứu Trương Thanh Hùng với nhiều đóng góp, gợi mở quý báu cho lĩnh vực văn hoá - văn nghệ dân gian tỉnh Cà Mau. Ảnh: QUỐC BÌNH

Ðánh giá về văn hoá - văn nghệ dân gian Cà Mau, Nhà nghiên cứu Trương Thanh Hùng khẳng định: “Cà Mau có những vốn liếng dày dặn, độc đáo, vô cùng phong phú, được tích luỹ, kết tinh qua nhiều thế hệ, bằng nhiều hình thức và có sức sống vô cùng bền bỉ. Văn hoá - văn nghệ dân gian ở một khía cạnh nào đó đã ăn sâu vào tiềm thức, thẩm thấu vào sâu bên trong và được biểu hiện thông qua diện mạo, tính cách của mỗi con người Cà Mau”.

Dẫn ra hàng loạt ví dụ, ông Hùng tâm đắc: “Ở Cà Mau, chúng ta có những nghề truyền thống vào loại lâu đời nhất, như nghề muối ba khía, gác kèo ong, làm tôm khô... có các tín ngưỡng dân gian lưu truyền từ đời này sang đời khác của cộng đồng 3 dân tộc anh em Kinh - Hoa - Khmer. Bên cạnh đó, còn có một kho tàng ca dao, tục ngữ, truyện kể, giai thoại, huyền tích dân gian... và vô số những tri thức, kinh nghiệm dân gian vẫn còn được lưu giữ trong mọi hoạt động, lĩnh vực của đời sống xã hội. Ðây là những điều mà khi chúng ta lưu tâm, quyết tâm và có những công trình, tác phẩm nghiêm túc, có giá trị thật sự, thì sẽ là những đóng góp ý nghĩa vào quá trình làm rõ thêm, tôn vinh, lan toả những bản sắc văn hoá riêng biệt của vùng đất, con người Cà Mau”.

Với cái nhìn thấu đáo của người làm nghiên cứu lâu năm, ông Hùng trao đổi thêm những vấn đề liên quan đến truyện dân gian bác Ba Phi: “Ðã có những công trình, tác phẩm, hội thảo liên quan đến bác Ba Phi và những đóng góp của ông trong đời sống văn hoá tinh thần ở vùng đất Cà Mau. Thế nhưng, để nói là toàn diện chưa, chạm đến được những giá trị cốt lõi nhất và lâu bền nhất của chủ đề này hay chưa, thì tôi xin nói rằng, những người làm văn hoá - văn nghệ dân gian của Cà Mau vẫn còn phải nỗ lực rất nhiều. Ở đây có mấy vấn đề, thứ nhất là phải phân biệt được đâu là “Bác Ba Phi kể chuyện” và hệ thống những truyện kể phái sinh, thậm chí là sáng tác, phóng tác theo phong cách của bác Ba Phi; đồng thời, phải chỉ ra bối cảnh, cơ chế, cách thức, cũng như nêu bật được những thông điệp, ý nghĩa của hiện tượng văn hoá này. Ðó chỉ là một nét chấm phá trong nhiều, rất nhiều những chủ đề hấp dẫn, lý thú khác trong lĩnh vực văn hoá - văn nghệ dân gian”.

Một sự tiếc nuối khác của Nhà nghiên cứu Trương Thanh Hùng và cũng chính là trăn trở của đội ngũ những người tâm huyết, gắn bó với lĩnh vực nghiên cứu văn hoá - văn nghệ dân gian tại Cà Mau, như thừa nhận của ông Chung Thanh Thuỷ, Chi hội trưởng Chi hội Văn nghệ dân gian Việt Nam tỉnh: “Thành lập vào năm 1998 với 3 hội viên, đến nay chi hội chỉ phát triển thêm 1 hội viên nữa, là 4. Một con số quá khiêm tốn với lĩnh vực rộng lớn, phong phú của văn hoá - văn nghệ dân gian tại địa phương”.

Hệ quả kéo theo là tỉnh Cà Mau thiếu vắng những công trình, tác phẩm văn hoá - văn nghệ dân gian với quy mô và giá trị tương xứng. Nhà biên kịch Trịnh Thanh Vũ, Chủ tịch Hội Văn học - Nghệ thuật tỉnh, trăn trở: “Ðã đến mùa thứ 5 của Giải thưởng Văn học - Nghệ thuật Phan Ngọc Hiển tại tỉnh Cà Mau, song lĩnh vực văn hoá - văn nghệ dân gian vẫn chưa có công trình, tác phẩm và tác giả được vinh danh, đó là một sự thiếu vắng đáng tiếc”.

Lễ hội Nghinh Ông Sông Ðốc - Nét văn hoá tín ngưỡng của cư dân ven biển Cà Mau.           Ảnh: HUỲNH LÂM

Lễ hội Nghinh Ông Sông Ðốc - Nét văn hoá tín ngưỡng của cư dân ven biển Cà Mau. Ảnh: HUỲNH LÂM

Trong mọi công việc, yếu tố con người vẫn đóng vai trò quyết định thành - bại, ông Hùng gợi mở: “Trước tiên, những người trụ cột trong lĩnh vực văn hoá - văn nghệ dân gian phải khơi dậy được sự quan tâm, đam mê của mọi người bằng những việc làm, sản phẩm, công trình cụ thể. Những nhân tố tiềm năng rất đông đảo, đầy kỳ vọng, đó là sinh viên của các trường cao đẳng, đại học; là những người làm công tác bảo tàng, di tích; là đội ngũ văn nghệ sĩ, trí thức của Cà Mau; hoặc xa hơn là đội ngũ giáo viên, những cán bộ lĩnh vực văn hoá của các xã, huyện, thành phố... Vấn đề là đội ngũ này cần một cú huých, cần được khơi mở, bồi đắp và tiếp thêm đam mê để cùng nhau tham gia, đóng góp cho công việc này”.

Lan toả những giá trị của văn hoá - văn nghệ dân gian chính là cách để người hôm nay tri ân, tôn vinh, tưởng nhớ tiền nhân; cũng là cách để chúng ta lẫy ra những giá trị truyền thống văn hoá tinh thần tốt đẹp, quý báu để bổ sung vào hành trang cho sự phát triển của hôm nay và mai sau. Làm sao để không hổ thẹn với tiền nhân; làm sao để những giá trị văn hoá tinh thần truyền thống tốt đẹp được gìn giữ, phát huy; làm sao để chúng ta hôm nay không quên nguồn cội... tất cả đều là những câu hỏi day dứt và thúc bách đối với những người làm công tác văn hoá - văn nghệ dân gian ở Cà Mau. Ðây là mảnh đất còn nhiều dư địa để những người yêu mến, gắn bó, trách nhiệm với vùng đất này tiếp tục khơi dòng, chung sức./.

 

Phạm Hải Nguyên

 

173 năm lưu giữ Sắc phong thần

Vào năm 1852, vua Tự Đức ban chiếu chỉ sắc phong “Thành Hoàng Bổn Cảnh” cho Đình thần Tân Lộc (xã Tân Lộc, huyện Thới Bình), cùng với nhiều ngôi đình khác ở Nam Bộ. Trải qua 173 năm, song Sắc phong thần vẫn được Ban Quản trị đình giữ gìn cẩn thận, vun bồi nhiều giá trị tốt đẹp trong cộng đồng dân cư.

Tưng bừng, trang nghiêm 100 năm Lễ hội Nghinh Ông

Mỗi dịp rằm tháng 2 âm lịch hằng năm, tại thị trấn Sông Đốc, huyện Trần Văn Thời, tỉnh Cà Mau, Lễ hội Nghinh Ông luôn thu hút hàng ngàn người dân thập phương tham gia, là dịp để ngư dân vùng ven biển tỏ bày lòng thành kính loài cá Ông (cá Voi) mà ngư dân miền biển tôn kính gọi là “Vị thần - Đại tướng quân Nam Hải”. Những hình ảnh, hiện vật về loài cá Voi trưng bày cho thấy, lễ hội được diễn ra đúng nghi thức với sự thành kính và trang nghiêm của ngư dân Sông Đốc.

Trung tá Minh Thơ - Tay máy nữ cá tính

Trưởng thành trong gia đình có 3 thế hệ công tác trong ngành công an, Trung tá Minh Thơ (Trần Thị Phơ) gắn bó từ những ngày đầu, có 22 năm là phát thanh viên chuyên mục An ninh Bến Tre (1998-2020). Ngoài công việc chính, chị còn năng nổ tác nghiệp: quay phim - chụp ảnh - viết tin, bài cho chuyên mục và cộng tác với các báo.

“Bên dòng Khoa Giang” - Câu chuyện trăm năm

“Nơi đất lành ông về yên nghỉ, vững niềm tin trên bến Khoa Giang, hò ơ... Dù cho bão tố phong ba, khoan hỡi khoan hò khơi xa thẳng tiến cá tôm đầy thuyền. Ngư dân vững lòng, gió căng cánh buồm, cho đời, cho đời ngập tràn niềm vui...

Phụ nữ & tình yêu cuộc sống

Nhân dịp kỷ niệm Ngày Quốc tế Phụ nữ 8/3 năm 2025, hội viên nữ, Hội Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Việt Nam (VAPA) trên toàn quốc gởi tác phẩm tham gia triển lãm Online. Với chủ đề Phụ nữ - Tình yêu cuộc sống, triển lãm năm nay quy tụ 217 tác phẩm của 73 tác giả, phong phú về đề tài, thể hiện sinh động cuộc sống ở các vùng, miền trong cả nước, từ Bắc đến Nam.

Giữ gìn, phát huy văn hoá - văn nghệ dân gian

Văn hoá - văn nghệ dân gian Cà Mau, với hệ thống tri thức, kinh nghiệm trong lao động sản xuất, trong sinh hoạt, trong các mối quan hệ tự nhiên - con người - xã hội; ca dao, tục ngữ, truyện kể dân gian, các giai thoại truyền miệng, các tín ngưỡng dân gian... phản ánh bức tranh đa sắc, những giá trị lâu bền và kết tựu nên hồn cốt, phong vị của đất và người vùng đất cực Nam Tổ quốc qua suốt chiều dài lịch sử.

Giao thoa giữa Nguyễn Ngọc Tư và triết lý Nietzsche

Giải thưởng "Văn học Ðông Nam Á xuất sắc nhất năm 2024" mà Nhà văn Nguyễn Ngọc Tư nhận được từ Tạp chí Văn học Ðiền Trì (Trung Quốc) khẳng định tài năng của chị, đồng thời khẳng định tầm ảnh hưởng của văn học Việt Nam với các nước trong khu vực và quốc tế.

Khơi mạch cảm xúc với ảnh in trên giấy dó

Bắt đầu tiếp xúc với nhiếp ảnh năm 1990 cùng máy ảnh phim Zenit, chuyển sang nhiếp ảnh nghệ thuật sau biến cố cuộc sống vào năm 2005, Nghệ sĩ Nhiếp ảnh (NSNA) Trần Hải Bình gầy dựng phong trào nhiếp ảnh trẻ ở TP Nha Trang vào năm 2012, thông qua diễn đàn anhsangdep.com. Năm 2015, anh tham gia thành lập Câu lạc bộ Ánh sáng đẹp, trực thuộc Tỉnh đoàn Khánh Hoà.

Yêu mến quê sen

Dù làm việc trong lĩnh vực xây dựng, chuyên về thi công, tuy nhiên, sinh sống trên quê hương nông nghiệp, mỗi sớm lái xe đi làm, anh say sưa ngắm cảnh đẹp trên đường: bến nước, đồng lúa, dòng sông, đầm sen, làng hoa, vườn cây trái trĩu cành, những công trình mới... Lòng yêu mến quê thiết tha là nguồn cảm hứng dạt dào, tạo mạch cảm xúc mãnh liệt thôi thúc Trần Thành Trung hiện thực hoá mong ước ghi lại nhiều nhất có thể những góc nhìn đẹp, ấn tượng về xứ sở sen hồng Ðồng Tháp.

Phải nêu bật vai trò, đóng góp và thành tựu to lớn của báo chí

Ý kiến trên của Nhà báo Phạm Văn Tri, nguyên Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam tỉnh Minh Hải (nay là 2 tỉnh Cà Mau và Bạc Liêu), được các đại biểu dự cuộc họp lấy ý kiến đóng góp xây dựng đề cương nội dung Hội thảo khoa học “Báo chí cách mạng Cà Mau những chặng đường lịch sử vẻ vang” nhân dịp 100 năm Báo chí cách mạng Việt Nam, hết sức tâm đắc và đồng thuận.