Hào hùng đại đội gang thép

(CMO) Đã mấy mươi năm sau chiến tranh, thế nhưng, mỗi khi nhắc lại những đồng đội cũ đã hy sinh trong Đơn vị 1.005 địa phương quân huyện Trần Văn Thời (mật hiệu “Đại đội 1.005”), ông Ba Dân vẫn rưng rưng. “Chút sức lực còn lại tôi sẽ làm hết sức mình cho những đồng đội đã nằm xuống”, ông Ba bùi ngùi bộc bạch.

Hiện nay, với vai trò là Phó Ban liên lạc Đơn vị 1.005, ông Ba Dân (Lê Thanh Thuần) đang nỗ lực hết sức mình vì đồng đội, kể cả những người đã nằm xuống và những người còn sống.

Huyền thoại Đại đội gang thép

Đơn vị địa phương quân huyện Trần Văn Thời, mật danh “Đại đội 1.005” ra đời trong cao trào Đồng khởi năm 1960. Nhiệm vụ chủ yếu của đơn vị là đánh địch, kết hợp phong trào chính trị, binh vận giải phóng quê hương. Dù đã gần 57 năm trôi qua, nhưng chiến tích phi thường của những con người hiên ngang, oanh liệt vẫn sống mãi trong lòng nhiều thế hệ đi sau.

Ở tuổi ngoài 70, ông Ba Dân vẫn đang nỗ lực phát thư ngỏ vận động quỹ xây dựng bia kỷ niệm chiến thắng đặc khu Khai Hoang.

Nhớ lại ngày mới thành lập, ông Ba Dân cho biết, lúc ấy đơn vị chỉ có 20 cán bộ, chiến sĩ, một vài khẩu súng trường và dao găm, mã tấu, lựu đạn; cơ quan, doanh trại là nhà đồng bào. Tuy nhiên, với phương châm “Lấy vũ khí địch đánh địch”, đơn vị đã phối hợp du kích và binh vận địa phương, cùng nhiều lực lượng khác đánh thắng nhiều trận vang dội. Đặc biệt, có trận phối hợp với Tiểu đoàn U Minh II và du kích Khánh Lâm, Nguyễn Phích, Khánh An công đồn đả viện tại Khai Hoang vào tháng 10/1964.

Khai Hoang là vị trí chiến lược quan trọng ở vùng U Minh Hạ, do đó, dù bị ta tấn công nhiều lần địch vẫn củng cố, mở rộng căn cứ thành đặc khu. Về phía ta cũng quyết tâm đánh tiêu diệt đặc khu này. Do đó, vào ngày 29/10/1964, Đơn vị 1.005 và du kích bao vây đánh lấn nhiều mũi tiến dần vào trong hỗ trợ quần chúng phá đặc khu, về ruộng vườn. Trong khi đó, Tiểu đoàn U Minh II bố trí trận địa đánh địch can viện bằng trực thăng ở vòng ngoài… Sau 2 ngày bao vây, địch điều quân chủ lực của vùng 4 chiến thuật đổ quân với quy mô lớn. Ngay lúc này, Đơn vị 1.005 phải quay ra đánh địch sau lưng công sự. Có thể nói, lúc này quân ta đang ở thế bất lợi, nhất là khi địch tiếp tục đổ quân lần 2.

“Nhiều đồng chí ta bị thương, số thì hết đạn, tuy nhiên, anh em chiến đấu ngoan cường, mỗi chiến sĩ của ta phải chống trả với 5-7 tên địch đến hơi thở cuối cùng, làm cho kẻ thù phải thán phục”, ông Ba kể lại.

Kết quả trận đánh ác liệt này, quân địch bị thương và bị tiêu diệt gần 300 tên, có cả cố vấn Mỹ. Tuy nhiên, phía ta có đến 86 đồng chí hy sinh. Trong đấu tranh vũ trang, ai cũng biết là không sao tránh khỏi thương vong, mất mát, nhưng đây là lần đầu tiên Đơn vị 1.005 thương vong nhiều nhất. Tuy vậy, đây cũng là trận đánh mà ta diệt quân chủ lực Vùng 4 của địch nhiều nhất, là một chiến công to lớn, đánh dấu sự trưởng thành về tinh thần và chiến thuật tác chiến của Đơn vị 1.005, làm cho kẻ thù phải kinh ngạc.

Sau trận đánh ấy, quân địch tiếp tục chi viện cho đặc khu Khai Hoang. Nhưng với quyết tâm của Đảng bộ huyện là tiêu diệt cho được đặc khu này, giải phóng tuyến Cái Tàu, còn các chiến sĩ 1.005 thì quyết tâm trả thù cho đồng đội. Đến tháng 10/1965, quân và dân Trần Văn Thời phối hợp với Tiểu đoàn 306 và 309 của Quân khu bao vây đặc khu Khai Hoang. Sau nhiều ngày bị uy hiếp, Mỹ - nguỵ đưa 1 tiểu đoàn và 1 đại đội bảo an từ Thới Bình kéo qua chi viện. Đơn vị 306 chặn đánh tại nổng Ba Hổ, diệt hàng trăm tên, bắt sống 62 tên, có 2 tên Mỹ cố vấn, thu toàn bộ vũ khí... Sau đó, lực lượng ta tiếp tục bao vây tiêu diệt hoàn toàn đặc khu Khai Hoang.

Đặc khu Khai Hoang là căn cứ quân sự cuối cùng của địch bị tiêu diệt trong trục tam giác Dinh Điền (Khánh Lâm), Dinh Điền (Trần Hợi) của kế hoạch Staley - Taylor. Sau trận Khai Hoang, Đơn vị 1.005 tiến hành củng cố, biên chế lại đội ngũ rèn luyện chính trị, tư tưởng, tiếp tục với những chiến công liên tiếp về sau. Chiến thắng Biện Nhị, Khai Hoang ta giải phóng tuyến sông Cái Tàu, xã Khánh Lâm và Nguyễn Phích được giải phóng hoàn toàn, xã Khánh An giải phóng cơ bản, đập tan âm mưu của Mỹ - nguỵ muốn chia cắt - xé nhỏ căn cứ U Minh.

Chỉ từ năm1962-1964, tại huyện Trần Văn Thời diệt và bứt rút 20 đồn bót và căn cứ quân sự của địch, bắn chìm và cháy 35 tàu chiến, diệt 1.800 tên địch, bắt 209 tên, binh vận làm tan rã 140 tên - có 1 trung đội rã ngũ tập thể. Những thắng lợi nói trên, quân, dân Trần Văn Thời góp phần với quân, dân trong tỉnh và toàn miền Nam làm thất bại chiến lược chiến tranh đặc biệt của Mỹ - nguỵ.

Ngay sau đó, Đơn vị 1.005 góp phần đánh bại chiến lược “Chiến tranh cục bộ” của Mỹ - nguỵ trên địa bàn huyện và Cần Thơ. Trong tổng tiến công Tết Mậu Thân 1968, một bộ phận của Đơn vị 1.005 được rút lên Cần Thơ bổ sung vào Tiểu đoàn 303 và lập nhiều chiến thắng quan trọng khác…

Đã có hàng ngàn người con thân yêu trên quê hương Trần Văn Thời ngã xuống cho sự nghiệp giải phóng quê hương, thống nhất Tổ quốc, trong đó có nhiều anh hùng liệt sĩ của Đơn vị 1.005. Với sự chiến đấu anh dũng, Đơn vị 1.005 bộ phận chiến đấu ở Cần Thơ được tặng danh hiệu “Đại đội gang thép”.

Tấm lòng đồng đội

Chiến tranh đi qua để lại biết bao mất mát, đau thương đến nay vẫn chưa thể bù đắp được. Tuy nhiên, đó cũng là một phần lịch sử mà chúng ta rất tự hào. Càng tự hào hơn khi những cựu chiến binh thuộc Đơn vị 1.005 địa phương quân huyện Trần Văn Thời và U Minh ngày nay vẫn quyết tâm giữ vững phẩm chất cao đẹp của người lính Bộ đội Cụ Hồ, luôn truyền lửa cho thế hệ trẻ nối tiếp để hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ quê hương.

Đã tuổi 70-80 nhưng các cô chú trong Ban liên lạc Đơn vị 1.005 vẫn ngược xuôi, nỗ lực hết sức mình vì đồng đội. Nhắc về những đồng đội, ông Ba Dân trầm ngâm khá lâu rồi chia sẻ: “Sau giải phóng, mỗi anh em đồng đội có một hướng đi riêng. Dù biết những hy sinh của đồng đội trong thời chiến đã được Đảng, Nhà nước và toàn xã hội ghi nhận, quan tâm đền đáp. Tuy nhiên, vẫn có một chút chạnh lòng vì chính bản thân mình chưa giúp được gì nhiều cho đồng đội hiện tại ”.

Ông Ba cho biết thêm, Ban liên lạc chỉ mới được thành lập đầu năm 2016 trên tinh thần tự nguyện vì đồng đội. Tất cả nguồn kinh phí chủ yếu, là vận động, anh em tuổi cao sức yếu, dù có lòng nhưng cũng chưa làm được gì nhiều. Chỉ mới tổ chức được 1 buổi lễ kỷ niệm chiến thắng Khai Hoang, thăm và tặng quà một số đồng đội nhân dịp 27/7 vừa qua và một vài công việc khác.

Nguyện vọng lớn nhất hiện nay của các anh em còn lại trong đơn vị và của nhiều đồng bào, cán bộ, chiến sĩ huyện Trần Văn Thời và U Minh là xây dựng được bia kỷ niệm chiến thắng đặc khu Khai Hoang để ghi dấu những chiến công oanh liệt của cán bộ, chiến sĩ trong công cuộc giải phóng quê hương tại Khai Hoang. Hiện đã có chủ trương cho xây dựng, quỹ đất cũng đã có, các anh em trong Ban liên lạc đang quyết liệt trong việc vận động quỹ xây dựng để bia kỷ niệm có thể được hoàn thành sớm nhất, bởi hiện nay đa phần anh em còn lại đều đã lớn tuổi.

Ngày tôi gặp ông Ba Dân cũng là ngày ông Hai Thành (Nguyễn Hồng Phước), 1 trong 4 cán bộ, chiến sĩ của Đơn vị 1.005 được tuyên dương Anh hùng Lực lượng vũ trang Nhân dân phải nhập viện vì huyết áp tăng do đã hơn 80 tuổi. Lỗi hẹn với ông - người từng giữ nhiều vị trí chủ chốt trong Đại đội 1.005 để có thể tìm hiểu thêm những chiến công của đơn vị là điều tôi vô cùng tiếc nuối. Tuy nhiên, qua lời kể của ông Ba Dân và những tài liệu có được, tôi cũng phần nào hình dung được sự anh dũng, kiên trung của những cô chú trong Đơn vị 1.005 thời ấy. Thế hệ đi sau như tôi sẽ mãi mãi không bao giờ quên những cán bộ, chiến sĩ đã hy sinh oanh liệt trong sự nghiệp giải phóng dân tộc./.

Nguyễn Phú