Không gian mạng là “không gian chung” của nhân loại - Nhưng ở đó cũng là “lãnh thổ đặc biệt” của mỗi quốc gia, dân tộc trong việc bày tỏ quan điểm, “tự do thông tin”, tiếp nhận thông tin… vẫn có giới hạn trong luật lệ, phép tắc, văn hóa, đạo đức, truyền thống độc lập của mỗi quốc gia.
Ngày nay, Internet, mạng xã hội (MXH)… đã trở thành nhu cầu không thể thiếu trong đời sống con người. Mỗi người sử dụng MXH đều có nhu cầu, ý thích riêng: Có người sử dụng để giải trí, giao lưu, trao đổi, kết nối bạn bè. Có người để nắm thông tin, nghiên cứu, học tập. Có người lấy đó để biết thông tin kinh tế - đời sống, nắm bắt thị trường, phục vụ sản xuất… Đó là những tiện ích khi dùng MXH (trong đó có Zalo, Facebook)… theo hướng tích cực, lành mạnh.
Bên cạnh tính tích cực, lành mạnh, một bộ phận đã lợi dụng MXH sử dụng cho mục đích… lệch lạc, trái với văn hóa, đạo đức, “thể hiện” vai trò cá nhân một cách thái hóa, phản cảm… làm cho môi trường mạng bị ô nhiễm, bát nháo, lố lăng, không phù hợp với thuần phong mỹ tục của dân tộc…
Công dân mạng chắc còn nhớ nhóm “giang hồ mạng” như: Khá Bảnh, Huấn “Hoa Hồng”, Quang “Rambo”… một thời tự tung tự tác trên MXH với nhiều hành vi phản cảm, vô văn hóa: Chửi bậy, tự đốt xe, đòi nợ thuê, khoe hình xăm trổ... vậy mà đã lôi kéo được không ít giới trẻ cuốn theo tung hô thích thú cho đến khi cả nhóm đi tù mà vẫn còn “thần tượng”?! - Một kiểu sống lệch của cả “chủ thể giang hồ” và cả “người chia sẻ bệnh hoạn”…
Nguy hại hơn, một bộ phận còn lợi dụng MXH để lôi kéo người nhẹ dạ, cả tin chống đối chế độ, chống Nhà nước… bằng những bài viết, những bình phẩm chứa tư tưởng bất mãn, hoài nghi, xuyên tạc, vu khống, nói xấu, bôi nhọ lãnh đạo; kích động hận thù, chia rẽ nội bộ, gây mất ổn định chính trị, trật tự an toàn xã hội. Những tư tưởng ấy lại được “ẩn nấp” che đậy dưới hình thức “san sẻ” hoặc “xót xa” trước thực trạng đất nước; “san sẻ” nỗi oan ức cho một nhân vật nào đó “vì yếu thế, không cùng phe”… bằng những lời lẽ giả danh, giả nghĩa nhưng thâm độc, sâu cay…
Vì vậy, khi tham gia MXH, nếu tiếp cận thông tin không tỉnh táo, sáng suốt thì có thể bị tiêm nhiễm bởi thông tin xấu, độc ấy mà không hề hay biết. Cái nguy hại của thông tin này thường lẫn lộn giữa thật - giả, đúng - sai hoặc có “một phần thật” nhưng đưa tin với dụng ý xấu, phân tích và “định hướng” dư luận bằng luận điệu thù địch - Đây là điều độc hại, nguy hiểm nhất.
Thông tin xấu độc về bản chất là những thông tin bịa đặt, bóp méo sự thật, xuyên tạc vấn đề, “đánh lận con đen”… Nổi cộm nhất là xuyên tạc sự thật, xuyên tạc lịch sử, kích động bạo lực, kích động hận thù… được đăng tải, phát tán dưới nhiều hình thức. Mục đích là tiếp cận nhiều đối tượng, gây ra những luồng thông tin trái chiều, làm nhiễu loạn xã hội, làm “lung lay” nhận thức người tiếp nhận để họ có cái nhìn “lệch” dẫn đến sự thỏa hiệp, “đồng thuận” với nguồn tin… Sự tiêm nhiễm của thông tin xấu, độc dần dần “chuyển hóa ý thức” một bộ phận thiếu bản lĩnh, tác động, thúc đẩy họ chống lại những giá trị cốt lõi đã bao đời ông cha dày công xây dựng. Trong thực tế, đã có một số người trước đây là thần tượng nhưng vì thiếu bản lĩnh, thiếu niềm tin, vì lợi ích nhỏ nhen, sẵn sàng bán cả danh dự, nhân phẩm, bán rẻ quá khứ vinh quang để mưu lợi rẻ tiền và nuôi trong mình những ảo vọng…
Ngay trong đại dịch COVID-19, tin xấu, độc cũng nhao nhao chiếm lấy diễn đàn. Bao nhiêu nguồn tin thất thiệt muốn “cầm đèn chạy trước ô tô”. Nhưng thực chất là… bịa đặt, làm nổi, chứng tỏ ta là người hiểu biết, giỏi giang… nên nay tung tin này, mai bịa tin khác… làm cho người đọc, người xem nửa tin, nửa ngờ, hoang mang, dao động, không biết đâu mà lần…
Vì vậy, “muốn chống dịch COVID-19 thành công, trước hết phải chống… tin dịch, tin giả trên MXH” như nhiều người đã nói. Thời gian gần đây, tin giả, tin bịa cứ dồn dập lan truyền trên MXH và cả trong cuộc sống, gây hoang mang dự luận. Nào là “sắp đóng cửa toàn thành phố” - (TP. Hồ Chí Minh). Nào là ông A., bà B. là bệnh nhân COVID-19 nhưng bỏ trốn khỏi bệnh viện, chưa tìm được. Nào là cây thuốc nam gì gì đó là thần dược chữa khỏi COVID-19… Nhưng đây chỉ là thông tin theo kiểu “bà Tám”, giật gân, câu khách; bên cạnh còn một dạng thông tin độc hại, ác ý khác. Mới đây khi Chính phủ quyết định giãn cách theo Chỉ thị 16 với tất cả 19 tỉnh, thành phía Nam. Thông tin vừa được phát đi, người dân tấp nập đi mua lương thực, thực phẩm cho gia đình. Đây cũng là tâm lý bình thường. Thế nhưng có kẻ bình phẩm ngay trên MXH với lời lẽ thiếu thiện cảm: “Giấu cho đã đi, để giờ người dân phải khổ sở chen chút đi mua… cái ăn”! - Dù thông báo trên còn 2 ngày nữa mới… giãn cách. Hoặc bình phẩm kiểu kích động: “Không tin nổi chính quyền đâu - xưa nay chính quyền có bao giờ lo cho dân đâu mà tin”… Bình phẩm này được phát ra khi Nhà nước kêu gọi người dân không chen lấn và cam kết không thiếu hàng hóa, không nên mua tích trữ. Sự việc có thế thôi, nhưng cũng bình phẩm một cách méo mó, gây chia rẽ người dân với chính quyền!
Cao hơn cả sự chia rẽ người dân với chính quyền, còn có thông tin tổn hại đến quốc gia. Mới đây trên MXH (đặt ở nước ngoài) còn ngang nhiên bình phẩm một cách thất thiệt vô căn cứ là: “Việt Nam còn phải mất 10 năm nữa mới đủ vắc-xin phòng chống COVID-19 bao phủ cho người dân”. Kiểu bình phẩm như vậy là gây hoài nghi, xúc phạm đến uy tín quốc gia - vì Việt Nam đủ cơ sở khoa học để đến đầu quý 1/2022 toàn dân sẽ được miễn nhiễm COVID-19 nhờ vắc-xin.
Nói về tin thất thiệt, cách đây mấy ngày (ngày 16/7), Tổng thống Mỹ - Joe Biden cũng phải thốt lên: “Tin thất thiệt về COVID-19 “đang giết người” cần loại bỏ. Đại dịch đang có là nằm ở những người chưa tiêm vắc-xin - số người tử vong đa phần là chưa tiêm vắc-xin. COVID-19 đang trở thành đại dịch của người chưa tiêm chủng”. Sở dĩ ông thốt lên điều này là vì có quá nhiều thông tin sai sự thật, nó bắt nguồn từ “các nhà bài xích” vắc-xin trên MXH… nhưng lại có khá nhiều người nghe theo, không đi tiêm chủng.
Trở lại vấn đề thông tin trong nước. Chúng ta phải làm gì để giữ vững trận địa trên không gian mạng, khai thác phục vụ tối ưu cho phát triển kinh tế - xã hội và hội nhập quốc tế mà vẫn đảm bảo ổn định chính trị - xã hội, đảm bảo lợi ích quốc gia, dân tộc trên “lãnh thổ đặc biệt” này?
Phải nghiêm túc thấy rằng, trong công tác thông tin tư tưởng, có những việc chưa thể “đi trước” và thật sự “làm chủ” không gian mạng - Đây là một thực tế. Bởi như đã nói, không gian mạng không giới hạn về không gian, tích hợp về tính năng đa phương tiện, đa nguồn tin. Từ đây tác động trực tiếp làm thay đổi nhận thức, hành vi của mỗi cá nhân.
Muốn bảo vệ lãnh thổ này một cách vững chắc, không gì khác là phải đấu tranh - Đây là cuộc đấu tranh không khoan nhượng. Người trực tiếp lãnh sứ mệnh này cần phải được trang bị cho mình một bản lĩnh vững vàng, có tư duy lý luận, có “tinh thần thép”, có vốn sống, có am hiểu rộng về công nghệ và kỹ năng truyền thông… trong đó nền tảng lý luận sắc bén, vững vàng không bị “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” là yêu cầu số một và bất di bất dịch…
Phương pháp đấu tranh là lấy thông tin chính thống đẩy lùi thông tin xấu, độc. Phát hiện, cổ vũ cái tốt, nhân rộng các điển hình, đề cao lợi ích chung, nghĩa đồng bào, tinh thần tương thân tương ái của dân tộc. Phát huy tối đa vai trò của các cơ quan truyền thông. Bên cạnh đó, đẩy mạnh thiết lập và nâng cao hiệu quả hoạt động của các MXH chính thống, vận dụng tiện ích của Internet, MXH… để trở thành những cánh tay nối dài của các cơ quan làm công tác tư tưởng, báo chí, truyền thông… trở thành kênh thông tin chính thống trước các sự kiện chính trị quan trọng, cả sự kiện nóng, phức tạp…
Những người làm công tác đấu tranh trực diện cần xây dựng “hệ thống lọc” để phát hiện tin tức giả, mức độ lan truyền, phát tán thông tin… để có biện pháp ngăn chặn, xử lý kịp thời. Tuyên truyền cho mỗi công dân tinh thần “thượng tôn pháp luật”, trách nhiệm xã hội của công dân, mà cụ thể ở đây là phát huy tối đa Luật An ninh mạng, nhằm điều chỉnh những hành vi vi phạm pháp luật, đi “chệch” ra ngoài khuôn khổ pháp luật cho phép…
Một khi “những lá chắn” đã được trang bị, thì sức đề kháng, khả năng miễn nhiễm thông tin xấu, độc sẽ bị loại trừ… Khi đó “lãnh thổ đặc biệt” trên không gian mạng sẽ được bảo vệ một cách tối ưu.
N.N.K
Xem thêm bình luận