(CMO) Đó cũng là thực trạng đang diễn ra ở hầu hết các địa phương của ngành Bảo hiểm xã hội (BHXH) tỉnh, khi số lượng người tham gia BHXH đến chốt sổ BHXH một lần tăng cao. Có nhiều nguyên nhân dẫn tới tình trạng này, phải chăng nhận thức người tham gia BHXH chưa cao?
Đến Trung tâm Giải quyết Thủ tục hành chính (TTHC) tỉnh, hầu như lúc nào quầy giao dịch của BHXH tỉnh cũng luôn đông ngẹt khách và bên các hàng ghế ngồi chờ, có rất nhiều người phải ngồi đợi tới lượt mình. Hỏi ra, trong số đó, có rất nhiều đối tượng đến để…chốt sổ BHXH. Mỗi người mỗi lý do, nhưng quy chung lại tất cả đều muốn nhận chế độ BHXH một lần.
Đối tượng chốt sổ tăng cao
Ông Nguyễn Đức Sâm, Trưởng phòng Chế độ BHXH tỉnh cho biết: “Thời gian gần đây số người lao động đến thanh toán chế độ BHXH một lần tăng nhiều. Nhất là từ đầu mùa dịch Covid-19 đến nay, số lượng này tăng khá cao. Đa số, đối tượng đến thanh toán là người lao động các tỉnh Bình Dương, Đồng Nai về, xin hưởng trợ cấp một lần, so với năm rồi, tăng nhiều lắm”.
Được biết, nguyên nhân của tình trạng này chính là do nhận thức của người dân chưa nghĩ tới việc sẽ được hưởng chế độ BHXH sau này, cứ theo lối nghĩ “tới đâu tính tới đó”. Hoặc giả là do điều kiện sống của họ, có thể do hoàn cảnh khó khăn, muốn thanh toán để trang trải cuộc sống gia đình. Nhưng trên cơ bản vẫn là do ý thức của người tham gia BHXH.
Nhiều người lao động đến chốt sổ BHXH một lần tại Trung tâm giải quyết TTHC tỉnh
Đơn cử một vài trường hợp thực tế, ông Sâm bộc bạch: “Công nhân, người lao động nhận thức của họ rất đơn giản. Một số người đã đóng 17-18 năm BHXH nhưng tâm lý sợ không được hưởng chế độ BHXH một lần, nên xin chấm dứt hợp đồng lao động để được hưởng BHXH. Thật sự, vấn đề này BHXH tỉnh cũng đã tuyên truyền nhưng ý thức người lao động như vậy, đành chấp nhận”.
Đến làm thủ tục thanh toán chế độ BHXH một lần tại Trung tâm Giải quyết TTHC tỉnh, chị Nguyễn Trúc Ly, xã Lý Văn Lâm, Tp.Cà Mau bộc bạch: “Tôi làm công nhân cho Công ty thủy sản Minh Phú cũng được 6 năm và tham gia đóng BHXH đầy đủ. Giờ hoàn cảnh khó khăn, bệnh tật nên xin nghỉ việc, muốn đến đây chốt sổ BHXH để lãnh một lần, xoay sở cuộc sống gia đình. Thêm nữa, nếu lãnh mỗi tháng cũng không được bao nhiêu, lại tốn thời gian đi tới đi lui”.
Cũng đến chốt sổ BHXH một lần như chị Ly, nhưng chị Lý Mỹ Lam, xã Phú Hưng, huyện Cái Nước lại với lý do khác hơn. Chị Lam chia sẻ: “Trước đây tôi làm công nhân ở tỉnh Bình Dương, tham gia đóng BHXH được 6 năm rồi. Bây giờ chuyển về làm cho công ty thủy sản ở phường 8, Tp.Cà Mau. Nhưng công ty mới chỉ nhận sổ mới, không nối tiếp BHXH cũ. Do vậy, bắt buộc tôi phải đến đây chốt BHXH một lần”.
Chưa có giải pháp
Đó chỉ là 2 trong số hàng ngàn trường hợp đến chốt sổ BHXH tại đây. Trên thực tế, thời gian qua tại quầy dịch vụ BHXH tỉnh giải quyết chế độ BHXH một lần phát sinh nhiều. Đối tượng đến rút đa phần trong độ tuổi trẻ nên nhận thức vẫn chưa cao. Theo thống kê của ngành BHXH tỉnh, tính đến tháng 10/2020, toàn tỉnh có gần 9.000 trường hợp được giải quyết chế độ BHXH một lần với tổng số tiền gần 270 tỷ đồng. So với năm 2019 cũng ghi nhận khá cao với hơn 10.200 người, với tổng số tiền thanh toán gần 280 tỷ đồng.
Nói về hệ lụy của việc chốt sổ BHXH một lần, ông Sâm trăn trở: “Về lâu dài, vấn đề này sẽ ảnh hưởng đến cuộc sống của người lao động, cũng như tính an sinh xã hội. Khi chốt sổ BHXH một lần sau này sẽ không đủ điều kiện hưởng chế độ hưu trí, dẫn đến vấn đề nặng gánh an sinh xã hội. Khi người lao động về tuổi già sẽ gặp khó khăn và nhà nước phải có chính sách trợ cấp xã hội”.
Hướng dẫn chế độ BHXH cho người dân tại xã Khánh Bình Tây, huyện Trần Văn Thời
Tuy nhiên, việc ngăn chặn tình trạng đến nay vẫn chưa có biện pháp. Được biết, theo Luật BHXH năm 2014 có quy định, người tham gia BHXH được hưởng một lần bao gồm các đối tượng: trường hợp người lao động tham gia BHXH bắt buộc sau một năm nghỉ việc, người tham gia BHXH tự nguyện sau một năm không tiếp tục đóng BHXH mà chưa đủ 20 năm đóng BHXH khi có yêu cầu thì được nhận BHXH một lần,…. Và mức hưởng BHXH một lần được tính theo số năm đã đóng BHXH, cứ mỗi năm được tính bằng 1,5 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH cho những năm đóng trước năm 2014; 2 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH cho những năm đóng từ năm 2014 trở đi. Trường hợp thời gian đóng BHXH chưa đủ 1 năm thì mức hưởng BHXH bằng số tiền đã đóng, mức tối đa bằng 2 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH.
Trong khi thực tế, đa phần đối tượng đến chốt sổ BHXH một lần đều có độ tuổi trẻ, số năm đóng bảo hiểm dưới 20 năm (đủ điều kiện để họ thanh toán chế độ BHXH một lần). Nên khó có chế tài đối với những đối tượng này cũng như đưa ra các biện pháp để giảm thiểu người chốt sổ BHXH.
“Sắp tới, để đảm bảo tính an sinh bền vững, ngành BHXH tỉnh sẽ tiếp tục tập trung tuyên truyền, động viên đến từng đối tượng cụ thể. Đối với đối tượng BHXH bắt buộc sẽ triển khai đến các đơn vị, doanh nghiệp. Đồng thời, động viên Nhân dân tham gia BHXH tự nguyện để đảm bảo hưởng các chế độ chính sách sau này”. Ông Sâm cho biết./.
Hồng Nhung
Xem thêm bình luận