(CMO) Nước Nam ta có lịch sử từ bao giờ? Câu trả lời tưởng như đơn giản, thế nhưng thời gian qua đi, không mấy người Việt ngày nay có thể tiếp xúc và đọc được những ghi chép quý báu của cha ông về thời kỳ hình thành đất nước, hình thành dân tộc. Thậm chí có một luồng dư luận còn cho rằng thời đại Hùng Vương luôn là một điều bí ẩn đến khó hiểu. Ví như, tại sao 18 đời vua Hùng lại kéo dài hơn 2.600 năm?
Nhiều cuộc khảo cổ học đã chứng minh thời đại Hùng Vương không phải là thời kỳ huyền sử. Trước nay, nhiều người biết đến thời đại Hùng Vương qua các sách sử. Còn thời đại đó qua các bản ngọc phả như thế nào thì chưa rõ. Trong mỗi gia đình, người Việt có gia phả để ghi lại lịch sử của gia tộc mình. Trong mỗi ngôi đình, đền có ngọc phả để ghi lại lịch sử của vị thánh thần được cha ông ta thờ kính. Gia phả hay ngọc phả được dùng để thờ và lưu truyền lại cho con cháu muôn đời sau.
Với ý thức khơi nguồn tinh hoa văn hoá Việt, nhóm nghiên cứu di sản văn hoá đền miếu Việt gồm: Nguyễn Đức Tố Lưu, Thích Tâm Hiệp, Nguyễn Đức Tố Huân đã cho ra mắt cuốn sách: “Hùng Vương Thánh Tổ ngọc phả sưu khảo". Đây là bản sưu tầm, dịch và phiên chú đầy đủ tư liệu phả ký lưu giữ tại Hùng Vương miếu ở thôn Vân Luông, xã Vân Phú, Việt Trì, Phú Thọ. Cuốn sách đã được Nhà Xuất bản Dân Trí xuất bản gồm 240 trang, in 4 màu đúng vào dịp giỗ tổ 10/3 năm 2020 với những nội dung quan trọng.
Cuốn sách này cung cấp các tư liệu ngọc phả về Hùng Vương được lưu truyền ở ngôi đền cổ “Hùng Vương từ” tại thôn Vân Luông của thành phố Việt Trì. Các tư liệu được nghiên cứu khảo sát trên các bản gốc chép tay trên giấy dó lưu giữ tại ban quản lý di tích đền Vân Luông, kết hợp đối chiếu với bản sao năm Bảo Đại thứ 33 (1938) được lưu trong Thư viện Khoa học xã hội Việt Nam.
Bộ tư liệu đầy đủ của đền Vân Luông bao gồm các phần sau: Nam Việt Hùng Vương ngọc phả vĩnh truyền, Hùng Vương tự lệ, Nam Việt Hùng Thị sử ký, Văn chào dùng để cúng ở lăng thờ Sơn Tinh trước đền. Bản chữ Nôm kèm phiên âm chữ quốc ngữ, các sắc phong của đền Vân Luông, khảo luận ngọc phả và tục thờ Hùng Vương trên miền đất Tổ…
Trong đó, Nam Việt Hùng Vương ngọc phả vĩnh truyền tự điển được soạn năm Thiên Phúc nguyên niên thuộc Lê Đại Hành. Bản chép tay chữ Nho gồm 13 trang ghi về 18 chi Hùng Vương gồm đầy đủ từ tên hiệu, tên truy phong, ngày sinh, ngày mất, số đời vua kế truyền, số cung phi, con trai, con gái, hoàng tôn và cháu chắt. Đồng thời cũng ghi chép mức thuế mỗi suất đinh phải đóng vào thời này. Ghi chép về các huyệt mộ và lệ thờ Hùng Vương, tạm gọi là Hùng Vương tự lệ là bản chép tay chữ Nho dài 13 trang, có một bài tựa về lý do soạn sách Nam Thiên bảo lục. Bản này được chép và có niên đại cùng với phần Nam Việt Hùng Thị sử ký dưới đây.
 |
| Nhóm nghiên cứu làm việc với tỉnh Phú Thọ về ngọc phả Hùng Vương. |
Nam Việt Hùng Thị sử ký gồm bản chép tay chữ Nho dài 75 trang, được ghi soạn năm 32 đời Hùng Vương, do Hàn lâm học sĩ Quốc tử giám Nguyễn Đình Chấn soạn. Đây là một tập hợp các câu chuyện xảy ra dưới thời Hùng Vương, đã được sắp xếp vào những thời Hùng Vương nhất định, từ Đế Minh thống trị vạn bang chư hầu thiên hạ tới khi Hùng Duệ Vương nhường ngôi và Thục An Dương Vương lập cột đá thề trên núi Nghĩa Lĩnh.
Trong cuốn sách này, nhóm tác giả nghiên cứu đã tiến hành dịch và giới thiệu với bạn đọc nội dung các ngọc phả trên. Đặc biệt bản dịch này được làm trên cơ sở tôn trọng văn bản gốc nên các tên địa danh, nhân danh được đề cập đến đều được ghi đúng nguyên gốc. Những chỗ cần thiết, nhóm nghiên cứu có chú thích thêm cho các tên riêng này, do cách đọc và cách hiểu nhân danh, địa danh trước đây khi soạn ngọc phả có thể không tương đồng với quan niệm chung hiện nay.
Khi nghe chúng tôi đặt câu hỏi tại sao 18 đời vua Hùng lại kéo dài hơn 2.600 năm, Thượng toạ Thích Tâm Hiệp, đại diện nhóm tác giả nghiên cứu giải đáp bằng những thông tin từ bản ngọc phả Hùng Vương mới phát hiện. Theo đúng nguyên bản của Nam Việt Hùng Vương ngọc phả vĩnh truyền tự điển, 18 đời Hùng Vương không phải là 18 vị vua. Mỗi đời Hùng Vương là một triều đại kéo dài. Mỗi triều đại mang cùng một tên hiệu có thể có 1 hoặc nhiều vị vua. Ngọc phả gọi là 18 chi như sau:
Đế Minh thống trị vạn bang chư hầu thiên hạ: 1. Kinh Dương Vương - chi Càn/ 2. Hùng Hiền Vương - chi Khảm/ 3. Hùng Quốc Vương - chi Cấn/ 4. Hùng Hy Vương - chi Chấn/ 5. Hùng Hi Vương - chi Tốn/ 6. Hùng Diệp Vương - chi Ly/ 7. Hùng Huy Vương - chi Khôn/ 8. Hùng Ninh Vương - chi Đoài/ 9. Hùng Chiêu Vương - chi Giáp/ 10. Hùng Uy Vương - chi Ất/ 11. Hùng Trinh Vương - chi Bính/ 12. Hùng Võ Vương - chi Đinh/ 13. Hùng Việt Vương - chi Mậu/ 14. Hùng Định Vương - chi Kỷ/ 15. Hùng Triều Vương - chi Canh/ 16. Hùng Tạo Vương - chi Tân/ 17. Hùng Nghị Vương - chi Nhâm/ 18. Hùng Duệ Vương - chi Quý.
Ngọc phả Hùng Vương ghi rõ: “Từ đầu tính nước họ Hùng 18 nhánh truyền ấn phù quốc gia, 180 đời đế vương lên ngôi, nhất thống núi sông, xe sách trị nước, kiến dựng 120 điện thành. Cộng các năm trị vì, 18 đời thánh vương di truyền, thánh tử thần tôn, triều đại đế vương, hưởng ngôi cộng là 2.655 năm, thọ 8.618 năm, sinh 986 chi hoàng tôn công chúa, sinh cháu chắt cộng là 14.370 người, trị ở nước Nam, đầu núi góc biển, vạn thế trường tồn, mãi mãi không ngừng”. Như vậy, theo nội dung từ ngọc phả ghi lại, thời đại Hùng Vương có tới 180 vị đế vương, kéo dài 2.655 năm. Tính ra trung bình mỗi vị vua Hùng trị vì khoảng 15 năm, thọ khoảng 48 tuổi. Đây là những con số hoàn toàn rất thực tế và hoàn toàn thuyết phục.
Thượng toạ Thích Tâm Hiệp cũng nhấn mạnh, Ngọc phả Hùng Vương chính là tóm tắt quốc sử thời kỳ xa xưa nhất được dân gian lưu truyền lại qua hàng ngàn năm cho tới ngày nay. ngọc phả hoàn toàn không phải là cuốn sách ghi những chuyện khó tin hoang đường. Điều quan trọng chính là những dấu chỉ của ông cha để lần tìm về lịch sử thông qua những chi tiết tưởng như không thể có thật. Thờ cúng Hùng Vương là tục thờ đã có ngay từ buổi đầu và hiện vẫn còn hiện diện ngay trong từng ngôi nhà của mỗi người Việt. Từ Tổ Bách nghệ, Thần Nông, Ngọc Hoàng thượng đế... Họ là ai mà nhiều ngàn năm nay ông cha ta truyền dạy con cháu phải kính thờ? Ông cha ta có nhầm, có sai không? Đây chính là điều mà chúng ta cần nghiêm túc tìm hiểu và hiểu cho đúng.
Mỗi năm, chúng ta đều nhắc nhau: “Dù ai đi ngược về xuôi/ Nhớ ngày giỗ tổ mùng 10 tháng 3”. Nhắc nhau nhớ để về nơi đất tổ, đến đền Hùng dâng nén hương thơm và tấm lòng thành kính lên tiên tổ ngàn đời của dân tộc. Có một điều có lẽ nhiều người chưa biết, trong ngôi đền thiêng ấy, cuốn “Ngọc phả” được thờ. “Ngọc phả Hùng Vương được coi là cuốn “Thiên thư” (sách trời) thiêng liêng mà ông cha đã để lại. Sách ấy lưu giữ những dấu chỉ cho con cháu về sau lần tìm ra đường về nguồn cội”, nhóm nghiên cứu nhấn mạnh.
Thờ cúng Hùng Vương là tục thờ đã có ngay từ buổi đầu và hiện vẫn còn hiện diện ngay trong từng ngôi nhà của mỗi người Việt. Ngoài đền thờ vua Hùng tại đất Tổ, Cà Mau cùng với một số tỉnh, thành trong cả nước đã có đền thờ để tưởng nhớ. Những năm gần đây, ''Ngày Quốc Tổ Việt Nam toàn cầu” được kiều bào ở nhiều nước trên thế giới thường tổ chức dâng hương hướng về đất Tổ. Lớp bụi mờ của thời gian, sự khốc liệt của các cuộc chiến tranh trong quá khứ, cùng những biến động của xã hội qua hàng ngàn năm đã làm cho lịch sử xa xưa của cha ông người Việt bị khuất lấp. Vì thế, việc đọc Ngọc phả Hùng Vương nguyên bản, đúng nghĩa là điều nhất thiết phải làm với bất kỳ con dân Việt nào khi muốn tìm về nguồn cội, để hiểu quá khứ, để tự tin vững bước trong tương lai./.
Minh Trí
Xem thêm bình luận