Giữa nhịp sống hối hả, có những người lặng lẽ giữ gìn và lan toả ký ức lịch sử dân tộc theo cách đặc biệt, đó là những thuyết minh viên tại các khu di tích lịch sử. Họ không chỉ là người dẫn đường, mà còn là “người kể chuyện lịch sử”, góp phần thắp sáng tinh thần yêu nước, khơi dậy lòng tự hào trong mỗi thế hệ.
Dọc tuyến Quốc lộ 1, ghé về phường Giá Rai, Di tích Lịch sử Nọc Nạng hiện ra trầm mặc giữa vùng đất từng nhuốm máu cách mạng. Đây là nơi ghi dấu cuộc nổi dậy anh dũng của anh em Mười Chức chống thực dân và tay sai gần một thế kỷ trước. Đón chúng tôi tại khu di tích là thuyết minh viên Nguyễn Thị Mận, trong bộ bà ba, đầu đội nón lá, với nụ cười hiền hậu. Dáng vẻ mộc mạc ấy mang đậm nét đặc trưng của phụ nữ Nam Bộ, khiến ai gặp cũng dễ có cảm tình.
Chị Nguyễn Thị Mận thuyết minh cho khách đến tham quan Di tích lịch sử Nọc Nạng.
Cùng vài du khách khác, chúng tôi theo chân chị Mận tham quan và lắng nghe chị kể chuyện. Chất giọng trầm ấm, nhịp kể dứt khoát nhưng sâu lắng, những thông tin lịch sử khô khan như được thổi hồn trở nên sống động, cuốn hút. Nhiều vị khách đã không ngần ngại bày tỏ sự cảm phục và trân quý khi nghe chị kể lại những trang sử hào hùng gắn với vùng đất này.
Khi khách rời đi, chị Mận ngồi lặng bên góc nhà lưu niệm và trải lòng: “Tính đến nay, tôi đã gắn bó với nghề thuyết minh được hơn 11 năm, làm việc ở nhiều nơi như: Di tích Căn cứ Cái Chanh, Đền thờ Chủ tịch Hồ Chí Minh, nơi thành lập chi bộ Đảng đầu tiên của tỉnh Bạc Liêu... và nay là Di tích lịch sử Nọc Nạng. Mỗi nơi đều mang cảm xúc riêng, nhưng điểm chung là sự tự hào. Tôi chưa từng có ý định từ bỏ công việc này, bởi tôi hiểu rõ giá trị và ý nghĩa của nó. Được góp phần gìn giữ lịch sử và truyền lửa cho thế hệ trẻ là điều khiến tôi hạnh phúc mỗi ngày”.
Khu mộ phần gia đình anh em nông dân Mười Chức trong khu di tích.
Gắn bó với Di tích Lịch sử Nọc Nạng, chị Mận không chỉ là người thuyết minh, mà còn là người chăm sóc, giữ gìn từng phần mộ như gìn giữ ký ức của chính người thân. “Dù đã công tác ở nhiều di tích trong tỉnh, nhưng nguyện vọng của tôi là được gắn bó ở đây cho đến khi nghỉ làm. Tôi xem và chăm sóc mộ phần của gia đình Mười Chức như người thân của mình vậy. Mỗi ngày, tôi đều cúng nước trên bàn tổ đường, quét dọn khu mộ. Thỉnh thoảng, tôi cũng mua trái cây cúng ở khu mộ”, chị Mận cho biết thêm.
Không riêng gì Nguyễn Thị Mận, hành trình “kể chuyện lịch sử” còn có sự góp mặt của chị Lê Thị Bé Sáu, thuyết minh viên Khu Di tích Căn cứ Cái Chanh (xã Ninh Thạnh Lợi). Với chị Bé Sáu, được sống trong không gian lịch sử, kể lại những câu chuyện oanh liệt của quê hương mỗi khi có khách ghé thăm là vinh dự lớn lao. Qua năm tháng, chị đã thuộc nằm lòng từng hiện vật, từng câu chuyện gắn với nơi đây.
Chị Lê Thị Bé Sáu, thuyết minh về Khu Di tích Căn cứ Cái Chanh cho đoàn cán bộ Trung ương và nguyên lãnh đạo tỉnh Bạc Liêu (cũ) đến tham quan. Ảnh: Phan Thanh Cường
Giọng kể của chị Bé Sáu đầy xúc cảm, khi chỉ vào từng hiện vật, truyền tải những thông tin đậm chất lịch sử và truyền cho người nghe niềm tự hào bất tận: “Đây là cái lu năm xưa đặt tại Căn cứ Cái Chanh cho cán bộ của ta trú ẩn khi có pháo kích hay máy bay bắn phá. Đây là chiếc xuồng lườn được đồng chí Võ Văn Kiệt sử dụng để thuận tiện di chuyển trên những kênh rạch chằng chịt trong thời gian hoạt động tại huyện Hồng Dân. Chiếc xuồng là của gia đình ông Võ Văn Đại, một cơ sở nuôi giấu cách mạng ở ấp Tà Ben, xã Ninh Hoà. Còn đây là kỷ vật của cán bộ lãnh đạo Căn cứ Tỉnh uỷ Bạc Liêu, cây kéo của chùa Vĩnh Đức dùng để cắt vải may cờ, chuẩn bị giải phóng Bạc Liêu. Đây là lá cờ Thượng toạ Thích Hiển Giác, Trụ trì chùa Vĩnh Đức treo trên ngọn cây me trước chùa ngày 30/04/1975”.
Mỗi hiện vật, mỗi câu chuyện được kể bằng tất cả tâm huyết, không chỉ tái hiện lịch sử mà còn truyền cảm hứng mạnh mẽ về tinh thần yêu nước, lòng tự hào dân tộc cho người nghe. Những thuyết minh viên như Nguyễn Thị Mận, Lê Thị Bé Sáu... không chỉ làm công việc giới thiệu lịch sử mà chính là những “người giữ lửa ký ức”.
Họ bền bỉ lan toả giá trị truyền thống trong lặng thầm, như những nhịp cầu nối quá khứ với hiện tại và tương lai. Trong dòng chảy hiện đại, khi người trẻ dần rời xa sử sách, chính những câu chuyện từ trái tim của họ là lời nhắc nhở sâu sắc về một thời hào hùng mà chúng ta không được phép lãng quên.
Hoàng Lam
Xem thêm bình luận