Thứ bảy, 27-12-25 13:00:26
Cà Mau, 32°C/ 32°C - 33°C Icon thời tiết nắng
Theo dõi Báo điện tử Cà Mau trên

Nửa thế kỷ thiết kế sân khấu

Báo Cà Mau

Họa sĩ (HS) Trịnh Thiên Tài không ngờ cái tên cha mình đặt đúng như mong muốn của gia đình. Ông có đến gần 50 năm làm HS thiết kế mỹ thuật.

Họa sĩ khiêm nhường

Nếu lấy nghệ danh Thiên Tài, ông sợ người ta nói mình “lối” nên phải thêm vào họ Trịnh như tên trong khai sinh. “Sau này đi vẽ pa-nô, bảng hiệu sân khấu, tôi chỉ lấy biệt danh T3, tức Trịnh Thiên Tài và chỉ những người trong giới biết” - HS Trịnh Thiên Tài giải thích.

Cha của HS Thiên Tài là soạn giả, nhà giáo nổi tiếng Nam kỳ: Trịnh Thiên Tư, người từng viết sách Cổ nhạc Nam phần, Ca nhạc cổ điển điệu Bạc Liêu từ những năm đầu thập niên 1960.

HS Thiên Tài. Ảnh: Đ.T

“Ngày nhạc sĩ (NS) Cao Văn Lầu qua đời, cha tôi kêu gọi sự giúp đỡ của anh em nghệ sĩ ở Sài Gòn. Ông gặp ký giả Bảy Cao, yêu cầu có một bài báo về cuộc đời người đã đặt nền móng cho vọng cổ miền Nam - bài “Dạ cổ hoài lang”. Ký giả Bảy Cao sau đó đã viết bài rồi mang tiền của nghệ sĩ đến gia đình NS Cao Văn Lầu ở Bạc Liêu - quê hương tôi. Hậu tổ - nhạc sư Hai Khị (thầy của NS Cao Văn Lầu) là anh ruột của bà nội tôi, cũng là người góp phần làm nên khúc vọng cổ xưa. Nhà sư Thích Thường Chiếu rất am tường nhạc lễ, ông có công hỗ trợ lời ca, tiếng hát cho ca cổ Bạc Liêu nói riêng và miền Nam nói chung. Năm 1935, cha tôi đặt tên bài “Dạ cổ hoài lang” thuộc thể loại “vọng cổ” với ý nghĩa “trông về truyền thống xưa”. Bài vọng cổ xuất phát từ Bạc Liêu là như thế”, HS Thiên Tài cho biết.

Năm 1960, HS Trịnh Thiên Tài lên Sài Gòn học tại trường Sư Vạn Hạnh và nộp đơn thi vào trường Mỹ thuật Gia Định. Ông đậu ngành Điêu khắc rồi làm nghề vẽ tranh, vẽ pa-nô, nặn tượng sau khi tốt nghiệp. Trước năm 1975, ông từng đoạt nhiều giải thưởng về văn học - nghệ thuật. Đến năm 1981, ông chính thức gắn bó với sân khấu, phim ảnh bằng nghề họa sĩ trang trí mỹ thuật.

Thủy chung với nghề nghiệp

Ngày hòa bình, Trịnh Thiên Tài đưa vợ con đi vùng kinh tế mới tận Tân Hòa Tây (huyện Cai Lậy, tỉnh Tiền Giang). “Chịu không nổi, được 5 năm tôi phải mò về Sài Gòn kiếm sống. Tôi chỉ biết cầm cọ mà lúc đó phải cầm cuốc, cầm cày thì làm sao nuôi vợ con được. Về thành phố, không nhà, tiền mua chiếc xe đạp đi làm còn không có, tôi phải cuốc bộ”, ông nhớ lại.

Vậy mà ông vẫn kiên trì nhận từng tấm pa-nô quảng cáo về nhà trọ ngồi vẽ. Lâu dần, thấy biệt tài của ông, nhiều ông bầu gánh cải lương bắt đầu tìm đến. “Tôi vẽ quảng cáo cho các đoàn huyện đến tỉnh, rồi Sài Gòn như Kim Giác, Bảo Long, đoàn của bầu Tấn, Thanh Tú - Trang Bích Liễu, Trọng Nhân, bà bầu Thắm… rồi đoàn cải lương Sài Gòn 2, Sài Gòn 3, Trần Hữu Trang. Nhờ thế mà đời sống đỡ dần lên, con cái có tiền đi học”.

Tính đến nay, HS Trịnh Thiên Tài đã thiết kế mỹ thuật cho hơn 200 phim cải lương tuồng cổ. Ông là người đầu tiên vẽ hình nghệ sĩ cải lương lên băng-rôn treo trước rạp hát và dọc các con đường ở Sài Gòn. “Trước tôi, nhiều họa sĩ vẽ quảng cáo bảng hiệu chỉ viết tên vở diễn kèm tên nghệ sĩ thôi. Tôi mạnh dạn vẽ gương mặt Bạch Tuyết, Kim Thoa, Ngọc Huyền… lên băng-rôn. Ai nhìn cũng khen đẹp và thích lắm. Từ đó, ở Sài Gòn mới có phong trào vẽ hình nghệ sĩ lên bảng quảng cáo”, HS say sưa nói.

Nổi tiếng trong giới sân khấu, HS Thiên Tài được nhiều đoàn phim mời về cộng tác. Ông làm thiết kế mỹ thuật phim truyền hình đầu tay là “Công tử Bạc Liêu”, rồi “Cuộc phiêu lưu kỳ thú”, “Trái tim mùa đông”, “Kính vạn hoa”, “Cha dượng”, “Hương cỏ dại”... Chưa hết, ông còn vào vai phụ trong một số phim như “Kính vạn hoa, “Hương cỏ dại”, “Cổ tích Việt Nam”… Vì có tài điêu khắc nên HS Thiên Tài được giới tổ chức chương trình đặt cho biệt danh “vua mốp”, bởi ông có thể cắt gọt ra đủ thứ từ cái bàn, cái ghế đến ôtô, thậm chí máy bay trực thăng…

Tài hoa nhưng không vì thế mà làm ra vẻ ngôi sao để nâng giá, HS Thiên Tài được nhiều người trong giới quý mến là vì thế. Ông làm việc rất có trách nhiệm. “Không bao giờ tôi nhận hợp đồng rồi giao cho đệ tử làm. Chính tay tôi vẽ từng tấm bản hiệu, chế tác từng món đạo cụ. Mình làm việc ngoài chuyện kiếm tiền còn uy tín, danh dự nữa” - HS Thiên Tài cho biết.

HS Thiên Tài có 6 người con, tất cả đều theo nghề của cha, người là họa sĩ thiết kế mỹ thuật cho phim, người theo con đường hội họa và theo đoàn phim, trang điểm, hóa trang cho diễn viên. Ở tuổi 71, nhưng HS Thiên Tài vẫn còn nặng nợ với nghề: “Tôi chỉ mong nước mình có được một phim trường đúng nghĩa với cây cối, sông suối, ao hồ… để HS thiết kế mỹ thuật làm việc, chứ không phải dùng nhà kho cũ chứa đạo cụ gọi là phim trường như hiện nay”.

Đỗ Tuấn

Hạn chế giao thông thuỷ phục vụ Giải đua ghe Ngo xã Phước Long

Sáng 20/12, Đại uý Trương Việt Thắng, Phó Trưởng Công an xã Phước Long, cho biết, trong hai ngày 19-20/12, Công an xã phối hợp với Trạm Giao thông đường thuỷ Ninh Quới tổ chức tuyên truyền, hướng dẫn sắp xếp phương tiện thuỷ nhằm bảo đảm an ninh trật tự, an toàn giao thông trong thời gian diễn ra Giải đua ghe Ngo xã Phước Long, dự kiến tổ chức vào ngày 21/12.

Chùa Rạch Cui - biểu tượng của đoàn kết và sum họp

Giữa không gian sông nước hiền hoà của xã Khánh Bình, chùa Rạch Cui hiện lên như một dấu son đặc biệt trong đời sống văn hoá tâm linh của đồng bào Khmer Cà Mau. Không chỉ là ngôi chùa Nam tông mang giá trị kiến trúc truyền thống, Rạch Cui còn là nơi ghi dấu lịch sử cách mạng hào hùng, in đậm tinh thần đoàn kết Kinh - Khmer - Hoa trên vùng đất địa đầu cực Nam Tổ quốc.

79 thí sinh tham gia Liên hoan Đờn ca tài tử học đường

Tối 19/12, tại Trung tâm Văn hoá tỉnh, Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch tổ chức khai mạc Liên hoan Đờn ca tài tử học đường tỉnh Cà Mau năm 2025.

Tập huấn xây dựng mô hình trải nghiệm Nhạc trống lớn của người Khmer

Sáng 19/12, tại Nhà sinh hoạt văn hoá ấp Cây Khô, Xã Hồ Thị Kỷ, Phân viện Văn hoá, Nghệ thuật, Thể thao và Du lịch miền Nam phối hợp Đoàn Nghệ thuật Khmer tỉnh Cà Mau tổ chức tập huấn “Xây dựng mô hình trải nghiệm Nghệ thuật Nhạc trống lớn của người Khmer ở tỉnh Cà Mau”. Đoàn Nghệ thuật Khmer tỉnh Cà Mau tổ chức tập huấn “Xây dựng mô hình trải nghiệm nghệ thuật Nhạc trống lớn của người Khmer ở tỉnh Cà Mau”. Dự buổi tập huấn có Tiến sĩ Bùi Thị Hoa, Phó Phân viện trưởng phụ trách Phân viện Văn hoá, Nghệ thuật, Thể thao và Du lịch miền Nam.

Trưng bày triển lãm “Cà Mau - Nơi khắc ghi dấu ấn lịch sử và bản sắc văn hóa phương Nam”

Sáng 15/12, Bảo tàng tỉnh Cà Mau phối hợp với Đảng uỷ, UBND xã An Trạch và Trường THCS Võ Nguyên Giáp tổ chức khai mạc trưng bày triển lãm chuyên đề “Cà Mau - Nơi khắc ghi dấu ấn lịch sử và bản sắc văn hóa phương Nam”.

Một thời hoa lửa

U Minh Hạ mùa sa mưa. Trong cái nắng mới cố xiên mình qua những đám mây đen nặng oằn chực chờ trút xuống, thoang thoảng mùi bông tràm nở muộn.

Biểu tượng hoa cau trong văn hoá Khmer

Hoa cau, biểu tượng thiêng liêng trong hôn lễ của người Khmer, được xem là thước đo phẩm hạnh, phản ánh giá trị văn hoá độc đáo.

Trao thưởng các tác giả đạt Giải thưởng Văn học, Nghệ thuật Phan Ngọc Hiển lần thứ V

Chiều 12/12, UBND tỉnh Cà Mau tổ chức Lễ trao Giải thưởng Văn học, Nghệ thuật Phan Ngọc Hiển lần thứ V. Dự lễ có đồng chí Phạm Văn Thiều, Phó Bí thư Tỉnh uỷ, Chủ tịch HĐND tỉnh và đồng chí Ngô Vũ Thăng, Phó Chủ tịch UBND tỉnh.

Điểm đến giàu tiềm năng du lịch văn hoá - tín ngưỡng

Toạ lạc tại xã Hưng Hội, chùa Soryaram (chùa Giữa) đã tồn tại gần một thế kỷ và vẫn gìn giữ nguyên vẹn vẻ đẹp kiến trúc cổ truyền, lộng lẫy. Không chỉ là nơi sinh hoạt tôn giáo của đồng bào Khmer, chùa còn là không gian văn hoá đặc sắc, hội tụ nhiều giá trị truyền thống, tạo tiềm năng lớn để phát triển du lịch văn hoá - tín ngưỡng.

Tục thờ Môn thần của người Hoa

Trong tín ngưỡng dân gian của cộng đồng người Hoa tại Cà Mau, tục thờ Môn thần là nét văn hoá đặc sắc, gắn liền với quan niệm về sự an cư, bảo hộ và trấn áp tà khí.