Ngày 18/3, Bộ NN&PTNT phối hợp UBND tỉnh Cà Mau tổ chức hội nghị bàn giải pháp thích ứng nhằm ổn định và tiếp tục thúc đẩy phát triển sản xuất NTTS. Trong đó nhiều nhà nghiên cứu, lãnh đạo các tỉnh trong khu vực ĐBSCL nhận định giải pháp quan trắc môi trường và quy hoạch các đối tượng nuôi phù hợp là giải pháp trước mắt trong điều kiện xâm nhập mặn hiện nay.
Ngày 18/3, Bộ NN&PTNT phối hợp UBND tỉnh Cà Mau tổ chức hội nghị bàn giải pháp thích ứng nhằm ổn định và tiếp tục thúc đẩy phát triển sản xuất NTTS. Trong đó nhiều nhà nghiên cứu, lãnh đạo các tỉnh trong khu vực ĐBSCL nhận định giải pháp quan trắc môi trường và quy hoạch các đối tượng nuôi phù hợp là giải pháp trước mắt trong điều kiện xâm nhập mặn hiện nay.
Theo báo cáo của Tổng cục Thuỷ sản, Bộ NN&PTNT, hiện nay nuôi tôm nước lợ tại khu vực ĐBSCL bị ảnh hưởng lớn bởi xâm nhập mặn. Hiện nay lượng nước từ thượng nguồn sông Tiền và sông Hậu chảy về ít nên diễn biến xâm nhập mặn đã tác động đến nuôi trồng thuỷ sản tại một số tỉnh ĐBSCL. Cụ thể độ mặn dao động từ 15-30 %o, thậm chí cao hơn 30%o tại Sóc Trăng, Cà Mau, Bạc Liêu, Kiên Giang. Xâm nhập mặn đi sâu vào nội địa đến 70 km: Tân Phú, Long Thới (Bến Tre); Tiểu Cần (Trà Vinh)... và có những vùng nước ngọt đã bị xâm mặn lên đến 5-8%o (Tiền Giang, Vĩnh Long, Bến Tre, Bạc Liêu).
Đối với hình thức nuôi thâm canh, bán thâm canh trong ao sẽ thiếu nước ngọt để bổ sung, thay nước và giảm độ mặn. Khi độ mặn tăng cao > 25%o sẽ không thuận lợi cho sinh trưởng và phát triển của tôm nuôi, dễ xảy ra dịch bệnh do mật độ cao của vi khuẩn Vibrio trong môi trường nước.
Tính đến hết tháng 2, diện tích nuôi tôm nước lợ đạt 368.000 ha, trong đó diện tích nuôi tôm sú là 358.000 ha, bằng 86,6% so với cùng kỳ năm 2015, diện tích nuôi tôm chân trắng là 9.740 ha, bằng 72,5% so với cùng kỳ năm 2015. Hầu hết các địa phương có diện tích thả giống ít hơn so với cùng kỳ năm 2015 và chỉ đạt khoảng 50% kế hoạch. Nguyên nhân là do tình hình xâm nhập mặn, người dân không dám thả nuôi theo lịch mà chỉ thả nuôi thăm dò. Như vậy, dự báo sản lượng tôm sẽ đạt thấp tương ứng với diện tích thiếu hụt và có thể dẫn đến thiếu nguyên liệu trong những tháng tiếp theo.
Từ những nguyên nhân được mổ xẻ, các nhà khoa học, các bộ, ngành và địa phương đưa ra nhiều giải pháp mang tính chiến lược, có khả năng áp dụng mang lại hiệu quả cao và thích ứng cho vụ mùa sản xuất trước hiện tượng xâm nhập mặn hiện nay.
Ông Nguyễn Văn Buội, Phó Giám đốc Sở NN&PTNT tỉnh Bến Tre, nhận định, công tác quan trắc môi trường để cảnh báo ảnh hưởng đến vật nuôi về dịch bệnh cũng như mức chịu đựng của vật nuôi trong thời gian qua còn thiếu và yếu, chưa được đầu tư để công tác này đưa ra những con số chính xác cho người dân nắm và có kế hoạch chủ động trong sản xuất.
Cùng nhận định trên, ông Quảng Trọng Thao, Phó Giám đốc Sở NN&PTNT tỉnh Kiên Giang, cho rằng, số liệu quan trắc môi trường giữa các địa phương và Trung ương không giống nhau, điều này cho thấy nguồn lực của địa phương còn hạn chế, thiết bị thiếu để phục vụ cho công tác này, dẫn đến người dân chưa nắm được con số quan trắc này một cách chính xác. Đó cũng là một trong những nguyên nhân gây thiệt hại trên 56.000 ha lúa do nhiễm mặn đã qua.
Giáo sư, Tiến sĩ Tăng Đức Thắng, Phó Giám đốc Viện Khoa học Thuỷ lợi miền Nam, Tổng cục Thuỷ lợi nhận định, cần sắp xếp ưu tiên xây dựng các cống kiểm soát mặn, nạo vét hệ thống kinh mương, đắp bờ bao, củng cố đê biển, hệ thống cấp nước sinh hoạt trong các dự án, nhất là các dự án thuỷ lợi Ô Môn - Xà No, Quản lộ Phụng Hiệp, Bán đảo Cà Mau và Tứ giác Long Xuyên.
Phát biểu tại hội nghị, Chủ tịch UBND tỉnh Cà Mau Nguyễn Tiến Hải kiến nghị Bộ NN&PTNT nên có quy hoạch thuỷ lợi sớm, cần có những công trình thuỷ lợi lớn có tác động cho cả vùng. Quan tâm đầu tư cho các doanh nghiệp xây dựng thương hiệu tôm giống để tiến đến chủ động về chất lượng cũng như số lượng cho nhu cầu của từng địa phương.
Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Vũ Văn Tám tiếp thu những kiến nghị và yêu cầu các địa phương cần thực hiện một số giải pháp như: thường xuyên quan trắc các yếu tố môi trường để cảnh báo kịp thời cho người dân chủ động phòng ngừa thiệt hại xảy ra; thực hiện lộ trình điều tiết nước cục bộ theo những kịch bản, dự án đã triển khai; kiểm tra bám sát tình hình về tôm nuôi, cá tra để có các giải pháp kỹ thuật.
Về giải pháp phát triển bền vững thích ứng với xâm nhập mặn, Thứ trưởng Vũ Văn Tám yêu cầu các địa phương cần rà soát lại quy hoạch và thực hiện quy hoạch; tập trung vào các dự án đầu tư hạ tầng thuỷ lợi, hệ thống kinh mương từ các nguồn vốn ODA, WWB. Thứ trưởng Vũ Văn Tám nói, các giải pháp kỹ thuật đã được các nhà khoa học, lãnh đạo các tỉnh đánh giá cao sẽ được nghiên cứu, thực hiện trong thời gian tới./.
Hoàng Diệu