UBND tỉnh giải trình một số vấn đề sau kết luận của Kiểm toán Nhà nước: Để dư luận hiểu đúng hơn bản chất sự việc

(CMO) Ngày 14/9, Phó chủ tịch UBND tỉnh Cà Mau Lê Văn Sử vừa ký Công văn số 5471/UBND-XD gởi Kiểm toán nhà nước Khu vực V, giải trình một số vấn đề, nội dung liên quan đến Kết luận của Kiểm tóan Nhà nước về Dự án nâng cấp, xây dựng Đê biển Tây, tỉnh Cà Mau.

Quan điểm của UBND tỉnh chỉ đạo với mục tiêu, yêu cầu đảm bảo chất lượng công trình, không để thất thoát ngân sách Nhà nước, xử lý trách nhiệm các đơn vị, cá nhân liên quan nghiêm túc, đúng quy định và điều kiện cụ thể.

Tuy nhiên, theo UBND tỉnh, trong Kết luận của Kiểm toán Nhà nước có một số nội dung cần được xem xét điều chỉnh, giải thích rõ hơn, tránh sự hiểu nhầm suy luận nhiều chiều của dư luận; một số nội dung cần xem xét, cho phép UBND tỉnh Cà Mau bổ sung, giải trình thêm.

Với nội dung đầu tư bị lãng phí hơn 25 tỷ đồng

Theo UBND tỉnh Cà Mau, tổng chi phí đầu tư 02 hạng mục có liên quan với nội dung Kết luận gồm: Đo vẽ bản đồ phục vụ công tác giải phóng mặt bằng và công tác rà phá bom mìn 25,4 tỷ đồng.

Về đo vẽ bản đồ, công tác đo vẽ bản đồ phục vụ công tác giải phóng mặt bằng (GPMB), đến nay tổng giá trị để thực hiện cho công tác này là 3,9 tỷ đồng.

Đê biển Tây dù được xây dựng quy mô lớn nhưng vẫn chưa thể chống chọi với nguy cơ của biến đổi khí hậu.

Theo đó, UBND tỉnh Cà Mau giải thích chi tiết: Khi dự án được phê duyệt (lần đầu tiên), Chủ đầu tư đã tiến hành ngay vào tháng 4/2011. Việc triển khai công tác đo vẽ bản đồ, trích đo phục vụ cho công tác GPMB cho toàn bộ chiều dài dự án.
Trong quá trình thực hiện dự án, xét thấy nếu điều chỉnh giảm mặt cắt ngang trên toàn tuyến và điều chỉnh vị trí tuyến ở một đoạn (5,9km) sẽ đem lại hiệu quả cao hơn cho dự án.

Việc điều chỉnh này đã giảm diện tích giải phóng mặt bằng khoảng 112 ha, theo đó chỉ tính riêng chi phí giải phóng mặt bằng đã giảm 110 tỷ đồng, ngoài ra còn giảm rất lớn chi phí xây dựng; từ đó Chủ đầu tư đã đề xuất UBND tỉnh và UBND tỉnh đã đồng ý chủ trương cho điều chỉnh dự án.

Khi có chủ trương điều chỉnh dự án thì các phương án bồi thường, hỗ trợ và tái định cư đã lập xong (vào năm 2011) và đã được thanh toán.

Phần công việc đã lập này không sử dụng được, do kết quả kiểm đếm năm 2011, nhưng đến tháng 02/2014 mới triển khai thực hiện đầu tư phần đê; qua nhiều năm địa hình, địa vật đã thay đổi, không thể sử dụng lại số liệu cũ được.

Rút kinh nghiệm vấn đề trên, trong quá trình triển khai thực hiện Chủ đầu tư chỉ tiến hành đo vẽ lại để xác định chính xác số liệu tính toán, bồi thường, hỗ trợ cho các hộ dân theo từng đoạn được bố trí vốn, cụ thể gồm các đoạn: Hương Mai - Tiểu Dừa thực hiện công tác đo vẽ tháng 02/2014; Sông Đốc – Đá Bạc thực hiện công tác đo vẽ tháng 9/2015; Đá Bạc – Khánh Hội thực hiện công tác đo vẽ tháng 10/2016; đoạn vòng qua cống Đá Bạc thực hiện tháng 02/2019.

Tuyến Hương Mai-Tiểu Dừa đang đối mặt với nguy cơ sạt lở cao

Về công tác rà phá bom mìn, tổng giá trị hạng mục này là 21,5 tỷ đồng. Theo dự án được duyệt ban đầu, chiều dài rà phá bom mìn là 108km, với diện tích rà phá khoảng 541 ha và toàn bộ diện tích này đã được rà phá bom mìn xong năm 2011.
Sau khi điều chỉnh dự án, chiều dài dự án còn lại là 72,5km, tương ứng với diện tích rà phá bom mìn trước đó được sử dụng là khoảng 254,95 ha; còn lại 35,5km, với diện tích đã rà phá bom mìn khoảng 241,8 ha đưa ra khỏi dự án này để đưa vào sử dụng cho dự án khác, gồm: Dự án sử dụng nguồn tài chính của Cơ quan Phát triển Pháp (AFD) 19,6km; Dự án sử dụng nguồn tài chính của Ngân hàng tái thiết Đức (KfW) 10km.

Riêng đoạn từ thị trấn Cái Đôi Vàm đến Kênh Rạch Nhỏ có chiều dài khoảng 5,9km (diện tích đã rà phá bom mìn khoảng 44,25 ha, với số tiền là 1,72 tỷ đồng) không sử dụng lại; với lý do phải điều chỉnh tuyến đê của đoạn này, vì từ năm 2010 đến nay, đai rừng phòng hộ phía ngoài bị xói lở, khoảng cách từ tuyến đê đến biển không đảm bảo theo qui định.

Ngoài ra, trong tổng chiều dài 72,5km, trong quá trình thực hiện dự án trước đây không có rà phá bom mìn trong phần kênh hiện hữu. Khi điều chỉnh lại dự án, để giảm diện tích thu hồi đất của dân nên thực hiện việc lấy đất trong khoang đào để đắp đê; do đó, để đảm bảo an toàn cho thi công, Chủ đầu tư đã đề nghị đơn vị rà phá bom mìn thực hiện bổ sung việc rà phá phần diện tích trong phạm vi xây dựng công trình (hiện đã xây dựng xong) và không phát sinh thêm chi phí (phần diện tích rà phá bom mìn bổ sung tương đương với diện tích đã rà phá không sử dụng theo từng đoạn đê tương ứng).

Theo UBND tỉnh, qua đối trừ diện tích đã thực hiện rà phá bom mìn không sử dụng với diện tích thực hiện bổ sung (không tính chi phí) và đối trừ diện tích đã thực hiện rà phá bom mìn với diện tích đã thực hiện, không sử dụng cho thấy tổng giá trị thực hiện cho công tác đo vẽ bản đồ phục vụ công tác GPMB và rà phá bom mìn là 25,4 tỷ đồng.

Số tiền thực hiện đo vẽ và rà phá bom mìn đã sử dụng phục vụ cho mục đích đầu tư là 19,78 tỷ đồng (cần được ghi nhận); số tiền đã triển khai thực hiện nhưng không phục vụ đầu tư, do điều chỉnh dự án là 5,62 tỷ đồng.

Về nội dung kết luận thiết kế cơ sở, vi phạm quy định của Luật Đê điều năm 2006

Kiểm toán đã áp dụng Khoản 10, Điều 7 của Luật Đê điều để xác định sai phạm trong thiết kế cơ sở của dự án. UBND tỉnh Cà Mau nhận thức đây là những quy định nghiêm cấm dùng để áp dụng đối với các đối tượng không có liên quan đến xây dựng, tu bổ, nâng cấp và kiên cố hóa đê điều.

Kè rọ đá cũng chỉ là tình thế cấp bách trong bảo vệ chân đê khi đai rừng phòng hộ nhiều tuyến không còn

Vấn đề này, UBND tỉnh Cà Mau nhận thấy: Điều 25 (cấp phép đối với các hoạt động liên quan đến đê điều), tại Điểm e, h Khoản 1 có quy định: Những hoạt động phải được UBND cấp tỉnh cấp giấy phép: “Khai thác đất, đá, cát, sỏi, khoáng sản khác ở lòng sông”, “Nạo vét luồng lạch trong phạm vi đê điều”.

Qua đó, có thể hiểu là việc xây dựng, tu bổ, nâng cấp và kiên cố hóa đê điều được sử dụng đất trong khoang đào (trong phạm vi bảo vệ đê); hơn nữa, khoang đào này đã được hình thành khi xây dựng đê trước đây (do quá trình lịch sử để lại).
Mặt khác, ngày 18/8/2020, Bộ NN&PTNT có Công văn số 5616/BNN-PCTT về việc làm rõ ý kiến của Kiểm toán Nhà nước đối với phạm vi lấy đất đắp đê biển Tây, tỉnh Cà Mau, trong đó xác định về cơ sở pháp lý xác định hành lang bảo vệ đê biển Tây tỉnh Cà Mau theo khoản 2, Điều 23 Luật Đê điều số 79/2006/QH11 ngày 29/11/2006.
Theo đó, hành lang bảo vệ đê đối với đê cấp đặc biệt, cấp I, cấp II, và cấp III ở những vị trí đê qua khu dân cư, khu đô thị và khu du lịch được tính từ chân đê trở ra 05 mét về phía sông và phía đồng; hành lang bảo vệ đê đối với các vị trí khác được tính từ chân đê trở ra 25 mét về phía đồng ruộng, 20 mét về phía sông đối với đê sông, đê cửa sông và 200 mét về phía biển đối với đê biển.

Hành lang bảo vệ đê đối với đê cấp IV, cấp V do UBND cấp tỉnh quy định nhưng không được nhỏ hơn 05 mét tính từ chân đê trở ra về phía sông và phía đồng ruộng.
“Với việc tuyến đê biển Tây, tỉnh Cà Mau đến thời điểm hiện nay chưa được phân cấp theo quy định của pháp luật về đê điều, thì việc áp dụng quy định về hành lang bảo vệ đê được tính từ chân đê trở ra 25 mét về phía đồng ruộng, 200 mét về phía biển đối với đê biển như tại điểm a, khoản 2, Điều 23 là không phù hợp”, UBND tỉnh Cà Mau nhận định.

Việc xây dựng Đê đã đảm bảo hàng trăm hécta sản xuất phía trong Đê hơn 10 năm qua

Như vậy, việc thực hiện thiết kế đã qua đối với đê biển Tây tỉnh Cà Mau là không vi phạm hành lang bảo vệ đê, vẫn phù hợp với quy định của luật Đê điều.
Với nhận thức nói trên của UBND tỉnh Cà Mau và ý kiến của Bộ NN&PTNT, kiến nghị Kiểm toán Nhà nước xem xét lại vấn đề chấp hành Luật Đề điều trong thiết kế cơ sở của dự án.

* Cần điều chỉnh, giải thích làm rõ một số nội dung

Theo UBND tỉnh Cà Mau, trong Kết luận Kiểm toán Nhà nước có nêu “Giá trị Kiểm toán Nhà nước đưa ra ý kiến ngoại trừ là 278 tỷ đồng”, dễ dẫn đến hiểu nhầm.
Đây là tổng giá trị các gói thầu Kiểm toán Nhà nước có ý kiến ngoại trừ, đề nghị UBND tỉnh Cà Mau kiểm tra dấu hiệu sai phạm đối với các gói thầu này.
Trong khi dư luận hiểu đây là tổng giá trị sai phạm, từ đó gây bức xúc không đáng có trong Nhân dân.

UBND tỉnh Cà Mau đã rất nỗ lực trong thực hiện Đề án Đê biển Tây và bày tỏ quan điểm được tạo điều kiện thuận lợi để địa phương khắc phục, quản lý tốt hơn các dự án đầu tư phát triển kinh tế, xã hội trên địa bàn.

Do đó, UBND tỉnh Cà Mau đề nghị Kiểm toán Nhà nước sửa cách dùng từ hoặc ghi chú cụ thể để người đọc hiểu rõ hơn, tránh gây dư luận bức xúc như hiện nay.
UBND tỉnh Cà Mau cũng bày tỏ quan điểm mong Kiểm toán Nhà nước khu vực V xem xét, tạo điều kiện thuận lợi để địa phương khắc phục, quản lý tốt hơn các dự án đầu tư phát triển kinh tế, xã hội trên địa bàn.

Đồng thời, để dư luận hiểu đúng hơn bản chất từng việc, tránh hiểu nhầm gây áp lực không đáng có.

Phong Phú