Văn hóa Bạc Liêu là nguồn lực phát triển quan trọng của tỉnh

Trong bối cảnh quá trình toàn cầu hóa ngày nay, thông tin đã trở thành nguồn lực phát triển chủ yếu; nhiều quốc gia, vùng lãnh thổ đã biết khai thác tiềm năng, lợi thế của mình, trong đó xem văn hóa dân tộc, văn hóa vùng như là nguồn lực thông tin lớn nhất để phát triển. Văn hóa ở đây được hiểu theo nghĩa rộng bao gồm văn hóa vật chất và văn hóa tinh thần, nghĩa là bao quát toàn bộ hoạt động sáng tạo của con người.

“Bạc Liêu đi lên từ văn hóa” là một quan điểm chỉ đạo mới của Tỉnh ủy đối với sự phát triển của tỉnh trong chặng đường hiện tại và lâu dài về sau. Liên tiếp các số báo gần đây, báo Bạc Liêu đã đăng tải các tham luận của các tác giả ở một số sở, ngành… nhằm làm rõ hơn quan điểm trên. Mời bạn đọc cùng tham gia luận bàn, cũng như có những đề xuất, hiến kế, cùng góp trí - lực về quan điểm mới này, vì một “Bạc Liêu đi lên từ văn hóa”. Mọi ý kiến tham luận về chủ đề “Bạc Liêu đi lên từ văn hóa”, xin vui lòng gửi về địa chỉ: Tòa soạn Báo Bạc Liêu, số 16, đường Lê Văn Duyệt, phường 3, TP. Bạc Liêu; hoặc e-mail: tsbaobaclieu@gmail.com. Rất mong nhận được sự tham gia cộng tác của quý bạn đọc.

Như chúng ta đã biết, Bạc Liêu xưa là vùng đất được cha ông khai phá muộn màng. Trong thời khẩn hoang, mở đất, Bạc Liêu được thiên nhiên ưu đãi, có những cánh đồng cò bay thẳng cánh, ruộng muối bạt ngàn, một thời nổi tiếng là vùng đất nhiều sản vật và giàu có nhất, nhì lục tỉnh Nam kỳ. Thế nhưng do nhiều nguyên nhân khác nhau, Bạc Liêu hiện là tỉnh nghèo, phát triển trung bình, tiềm năng kinh tế không nhiều so với nhiều tỉnh trong khu vực và cả nước; điều kiện tự nhiên không còn thuận lợi như trước, sản xuất nông nghiệp là chủ yếu nhưng lại nhiều rủi ro, “được giá thì mất mùa, còn được mùa thì mất giá”; Bạc Liêu lại là tỉnh xa xôi, không nằm trong vùng kinh tế trọng điểm của cả nước nên thiếu sự hấp dẫn của các nhà đầu tư; khoa học - công nghệ (KH-CN) ở đây cũng chậm phát triển hơn so với các tỉnh trong khu vực, giáo dục - đào tạo (GD-ĐT) lại nằm trong vùng trũng… Như vậy, nguồn lực phát triển dựa vào tài nguyên thiên nhiên, vị trí địa lý không còn là ưu thế.

Tuy nhiên Bạc Liêu lại là một vùng đất giàu về truyền thống văn hóa, có văn hóa yêu nước nồng nàn, văn hóa nghệ thuật phát triển, văn hóa con người lại càng tinh tế, văn hóa lối sống gần gũi với môi trường tự nhiên, văn hóa lao động miệt mài, thông minh, văn hóa kinh doanh cũng được hình thành từ khá sớm… Con người Bạc Liêu nhạy bén, cần cù, phóng khoáng, nghĩa tình, khoan dung, độ lượng; đặc biệt có tinh thần yêu nước nồng nàn, tinh thần đấu tranh bất khuất, từng làm nên nhiều kỳ tích mà nơi khác không thể có được; Bạc Liêu lại là một trong những “chiếc nôi” lớn của hoạt động đờn ca tài tử Nam bộ, quê hương của bản “Dạ cổ hoài lang”, tiền thân của bản vọng cổ - bài ca “vua” của sân khấu cải lương Nam bộ; có điệu nói thơ mượt mà sâu lắng, có hò chèo ghe man mác trải dài, có giai thoại Công tử Bạc Liêu nức tiếng một thời… Tất cả những giá trị này chính là nguồn lực văn hóa hết sức quan trọng để Bạc Liêu phát triển. Do đó, Bạc Liêu cần cơ cấu, tái cấu trúc lại các nguồn lực để phát triển bền vững, trong đó cần thể hiện rõ vai trò nguồn lực quan trọng của văn hóa.

Một chính sách phát triển đúng đắn là chính sách làm cho các yếu tố cấu thành văn hóa thấm sâu vào tất cả các lĩnh vực đời sống của xã hội như: văn hóa trong sản xuất, văn hóa trong lãnh đạo, văn hóa trong kinh doanh, văn hóa trong lao động, văn hóa trong lối sống, văn hóa trong giao tiếp, văn hóa trong sinh hoạt gia đình, văn hóa trong giao lưu và hợp tác quốc tế… Nói cách khác, hàm lượng trí tuệ, hàm lượng văn hóa trong các lĩnh vực của đời sống xã hội càng cao bao nhiêu thì khả năng phát triển kinh tế - xã hội càng trở nên hiệu quả bấy nhiêu.

Điện gió Bạc Liêu góp phần đẩy mạnh phát triển du lịch. Ảnh: Đ.H.L

Để Bạc Liêu phát triển bền vững, đi lên từ văn hóa, trong đó vai trò văn hóa là nguồn lực quan trọng, chúng tôi có một số đề xuất giải pháp cụ thể như sau:

Đẩy mạnh hơn nữa công tác tuyên truyền sâu rộng Nghị quyết Trung ương 5 khóa VIII của Đảng, gắn kết với việc tuyên truyền vai trò quan trọng của văn hóa Bạc Liêu đối với sự phát triển của tỉnh; nhằm để mọi người hiểu hơn về vai trò, vị trí văn hóa đối với đời sống xã hội cũng như vai trò quan trọng của văn hóa Bạc Liêu đối với sự đi lên của tỉnh. Nếu việc tuyên truyền này đạt được theo yêu cầu mong muốn thì sự tác động của văn hóa sẽ hết sức to lớn, tạo môi trường thuận lợi cho sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.

Xây dựng văn hóa nhận thức con người Bạc Liêu lên tầm cao mới, phù hợp với giai đoạn cách mạng mới, giai đoạn CNH-HĐH và hội nhập quốc tế. Trên cơ sở những giá trị sẵn có, chắt lọc, phát huy giá trị văn hóa truyền thống của người Bạc Liêu như: tinh thần yêu nước nồng nàn, tinh thần đấu tranh bất khuất, lối sống nghĩa tình, đôn hậu, khoan dung, thông minh, hiếu học, tính nhạy bén trong tiếp thu cái mới... để xây dựng văn hóa nhận thức. Muốn xây dựng văn hóa nhận thức thích ứng với nền kinh tế thị trường, đáp ứng với thời đại CNH-HĐH và hội nhập quốc tế, trước hết, cần quan tâm đến hoạt động GD-ĐT và phát triển KH-CN. Về GD-ĐT, trước mắt tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 21-CT/TU của Ban Thường vụ Tỉnh ủy Bạc Liêu về việc thực hiện Nghị quyết Trung ương 6 (khóa XI) với quan điểm: GD-ĐT phải đi trước và được đầu tư trước, phấn đấu đến năm 2020 Bạc Liêu trở thành địa phương có chất lượng giáo dục tốt, có những cơ sở giáo dục chất lượng cao có sức thu hút cả toàn vùng. Về KH-CN thì tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 22-CT/TU của Ban Thường vụ Tỉnh ủy Bạc Liêu về việc thực hiện Nghị quyết Trung ương 6 (khóa XI) “về phát triển KHCN phục vụ sự nghiệp CNH-HĐH trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng XHCN và hội nhập quốc tế”, phát huy tiềm năng, lợi thế của địa phương làm nguồn lực nội sinh; đồng thời tăng cường hợp tác, nhận sự hỗ trợ từ bên ngoài của các trường đại học, viện nghiên cứu, trung tâm nghiên cứu KH-CN trong và ngoài nước, đặc biệt quan tâm kêu gọi người Bạc Liêu ở tỉnh ngoài, ở nước ngoài, với tinh thần yêu quê hương, đất nước hãy về đầu tư, xây dựng quê hương, phấn đấu đến năm 2020 Bạc Liêu là một tỉnh khá trong khu vực về trình độ phát triển KH-CN.

Một góc khu du lịch Hồ Nam (phường 1, TP. Bạc Liêu). Ảnh: Q.H

Xây dựng văn hóa lãnh đạo. Bạc Liêu là vùng đất nổi tiếng giàu về truyền thống cách mạng và nghệ thuật. Nơi đây đã sản sinh, nuôi dưỡng khá nhiều nhân tài cho đất nước trên nhiều lĩnh vực, trong đó có nhiều đồng chí lãnh đạo cao cấp của Đảng như Lê Duẩn, Lê Phước Thọ, Nguyễn Văn Linh, Võ Văn Kiệt, Trần Văn Sớm... Phẩm chất đạo đức, phong cách, uy tín lãnh đạo của các đồng chí ấy đều là những tấm gương sáng ngời. Chính những phẩm chất đạo đức, phong cách lãnh đạo của các đồng chí ấy đã dẫn dắt Đảng ta, nhân dân ta đi từ thắng lợi này đến thắng lợi khác.

Trong thời kỳ cách mạng mới, Bạc Liêu cần đúc rút các giá trị của phong cách lãnh đạo của các đồng chí đi trước, đặc biệt là phong cách lãnh đạo của Chủ tịch Hồ Chí Minh, kết hợp với các giá trị mới để xây dựng văn hóa lãnh đạo cho mình. Văn hóa lãnh đạo vừa là một nghệ thuật, vừa là một khoa học. Văn hóa lãnh đạo là một trong những tố chất của người quản lý cần có.

Xây dựng văn hóa kinh doanh. Văn hóa kinh doanh là một khái niệm đã có từ lâu trên thế giới, riêng Bạc Liêu đã hình thành từ rất sớm, thậm chí nâng lên thành tín ngưỡng. Từ khi người Kinh, người Hoa, Khmer đến định cư tại vùng đất này, trong các khu dân cư, người ta thường lập miếu ông Quan Công để thờ, vì đây là biểu tượng cho sự trung tín, nhiều người kinh doanh, mua bán đã đến đây để giao kèo trong các cuộc mua bán. Văn hóa kinh doanh có thể xem là chìa khóa mở ra nguồn lực phát triển để đi đến thành công cho doanh nghiệp, người kinh doanh và cả nền kinh tế đất nước.

Xây dựng văn hóa du lịch. Đối với tỉnh Bạc Liêu, từ ngày tỉnh được tái lập, trong xu thế hội nhập, hoạt động du lịch của tỉnh đã trở thành thế mạnh được Tỉnh ủy, UBND tỉnh, các ngành, các cấp cũng như cộng đồng hết sức quan tâm. Nhận thức được tiềm năng, lợi thế của văn hóa Bạc Liêu trong hoạt động du lịch, Tỉnh ủy đã ban hành Nghị quyết 02 về phát triển du lịch. Đây là Nghị quyết du lịch đầu tiên trong các tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long. Tuy nhiên để du lịch là một mũi đột phá, đồng thời khai khác văn hóa như là một tài nguyên của du lịch, là nguồn lực trong sự phát triển của tỉnh thì Bạc Liêu cần phải xây dựng văn hóa du lịch. Văn hóa du lịch là các giá trị văn hóa do du khách và người làm công tác du lịch, cơ sở du lịch sáng tạo ra trong quá trình hoạt động du lịch. Văn hóa du lịch được biểu hiện qua hành vi ứng xử, đạo đức trong phục vụ, giao dịch trong kinh doanh...

Xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh để nâng cao chất lượng sống cho người dân vừa tạo điểm đến hấp dẫn cho du khách và bè bạn.

Khai thác các giá trị và thế mạnh của văn hóa nghệ thuật Bạc Liêu (văn hóa vật thể và phi vật thể), để tạo ra các sản phẩm đỉnh cao phù hợp với thị trường; quan tâm đầu tư xây dựng các công trình văn hóa, mở rộng sản xuất kinh doanh, gắn các cơ sở sản xuất kinh doanh với dịch vụ du lịch, nhằm không ngừng quảng bá, kêu gọi đầu tư; tạo thêm công ăn việc làm cho người lao động.

Mở rộng hợp tác khu vực và quốc tế. Bạc Liêu từng là vùng giao lưu quốc tế, điểm đến của nhiều dân tộc trên thế giới. Việc mở rộng hợp tác giao lưu quốc tế để giới thiệu văn hóa, xứ sở và con người Bạc Liêu là hết sức cần thiết; thông qua đó Bạc Liêu sẽ làm giàu thêm nội lực cho mình. Bạc Liêu cần có thêm nhiều giải pháp để tiếp thu có chọn lọc các giá trị nhân văn, khoa học, tiến bộ của bên ngoài, đồng thời gắn với việc ngăn ngừa sự xâm nhập các sản phẩm văn hóa phản động, đồi trụy, nêu cao lòng yêu nước, tự tôn dân tộc, giữ gìn truyền thống, bản sắc dân tộc, phát huy trí tuệ, tài năng sáng tạo, đóng góp cao nhất vào công cuộc xây dựng quê hương.

Th.S Lâm Thành Đắc (Liên hiệp Hội KH-KT tỉnh)