Xây dựng, phát huy thiết chế văn hóa cơ sở: Bao giờ mới có hướng đi đúng?

Thiết chế văn hóa (TCVH) là hệ thống cơ sở vật chất được sử dụng trong các hoạt động văn hóa - văn nghệ, thể dục - thể thao nhằm đáp ứng nhu cầu hưởng thụ, nâng cao chất lượng đời sống tinh thần người dân. Đồng thời, nó giữ một vai trò hết sức quan trọng để mỗi địa phương thực hiện thắng lợi phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” gắn với xây dựng nông thôn mới; góp phần phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc theo tinh thần Nghị quyết Trung ương 5 (khóa VIII). Tuy nhiên, việc xây dựng và phát huy giá trị của các TCVH ở cơ sở vẫn đang tồn tại nhiều khó khăn, bất cập.

Bài 1: Phát huy hiệu quả TCVH: Nhìn từ những cách làm hay

Hiện nay, các thiết chế văn hóa cơ sở (TCVH) đang được đầu tư xây dựng ngày càng hoàn thiện và hoạt động có hiệu quả hơn. Từ đó, đáp ứng tốt nhu cầu vui chơi, giải trí, nâng cao chất lượng đời sống tinh thần của người dân.

Khai thác tốt tiềm năng TCVH

Toàn tỉnh hiện có 15 TCVH xã, gần 200 nhà văn hóa (NVH) ấp, đạt 36% so với bình quân chung của cả nước, đứng thứ 4 khu vực ĐBSCL. Đây là tín hiệu đáng mừng, bởi các TCVH sẽ góp phần làm thay đổi đời sống tinh thần của người dân địa phương. Không chỉ thế, một số TCVH đã huy động được nguồn lực của xã hội và liên kết để tổ chức đa dạng nhiều hoạt động văn hóa - văn nghệ, TD-TT phục vụ tốt nhu cầu của người dân.

Người dân đọc sách để tìm hiểu kiến thức tại TCVH xã Vĩnh Thanh (huyện Phước Long). Ảnh: H.H

Xã Vĩnh Phú Tây (huyện Phước Long) là một địa phương điển hình trong việc phát huy tiềm năng của TCVH. Được xây dựng cơ sở vật chất, đầu tư trang thiết bị, cán bộ văn hóa xã nơi đây đã luôn đồng hành cùng người dân phát triển phong trào. Anh Nguyễn Ngọc Quyền, Phó Chủ tịch UBND xã Vĩnh Phú Tây chia sẻ: “Thời gian qua, địa phương thường xuyên tổ chức các buổi hội họp, tuyên truyền, mở các lớp dạy nghề tại TCVH nhằm cung cấp cho người dân những kiến thức bổ ích trong lĩnh vực trồng trọt, chăn nuôi, pháp luật, văn hóa - nghệ thuật... Đặc biệt là tổ chức các buổi giao lưu ĐCTT cho các câu lạc bộ (CLB) của ấp để tạo sân chơi lành mạnh, bổ ích cho người dân, đồng thời tìm kiếm và phát hiện nhiều giọng ca mới lạ bổ sung vào CLB của xã. Ngoài ra, còn thường xuyên mở cửa khu thiết chế cho những đoàn ca, múa, nhạc, tạp kỹ… vào biểu diễn phục vụ bà con”.

Là xã cửa ngõ của huyện Phước Long, Vĩnh Thanh đã và đang phát huy tốt tiềm lực của TCVH xã. Được đầu tư xây dựng trên phần đất gần 3.500m2, khu TCVH của xã bao gồm nhiều phòng chức năng như: thư viện, trung tâm học tập cộng đồng, phòng truyền thống, trạm truyền thanh… với đầy đủ tiện nghi đã phát huy hiệu quả khi truyền tải những quan điểm, tư tưởng văn hóa của Đảng và Nhà nước, tạo môi trường học tập, nghiên cứu bổ ích cho người dân. Khu thiết chế này còn có sân thể thao phục vụ tốt nhu cầu vui chơi, giải trí cho thanh thiếu niên của xã.

Ấp Bà Chăng A (xã Châu Thới, huyện Vĩnh Lợi) cũng là một trong những đơn vị khai thác tốt tiềm năng NVH ấp khi thu hút người dân đến tham gia, sinh hoạt bằng việc tổ chức chiếu phim tư liệu về Bác Hồ, biển đảo quê hương…

Nâng chất đời sống văn hóa

Nhờ đầu tư xây dựng và khai thác có hiệu quả TCVH đã góp phần thay đổi nhận thức, nâng chất đời sống văn hóa, tinh thần người dân. Cũng từ đó, nhiều người đã ý thức được trách nhiệm và thấy được lợi ích thiết thực khi chung tay, góp sức xây dựng hệ thống TCVH cơ sở. Điển hình là ông Trần Văn Phương (ấp Bình Lễ, xã Vĩnh Phú Tây) đã hiến 500m2 đất để xây dựng NVH làm nơi hội họp, sinh hoạt cho người dân trong ấp. Ông Phương bộc bạch: “Xây nhà văn hóa ấp là để cán bộ và người dân có điểm gặp gỡ, trao đổi, học tập kinh nghiệm lẫn nhau, nên vợ chồng tôi đồng thuận ngay. Từ khi công trình hoàn thành, bà con ấp Bình Lễ rất phấn khởi, đời sống tinh thần của người dân có nhiều chuyển biến”.

NVH ấp được xây dựng đã phát huy tác dụng khi công tác tuyên truyền, hội họp của ấp được tổ chức một cách thường xuyên hơn. Nhờ đó, các chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước được người dân nghiêm túc thực hiện, ít xảy ra những trường hợp tranh chấp, mâu thuẫn, tình làng nghĩa xóm càng thêm thắt chặt. Trung tâm học tập cộng đồng không chỉ là nơi cung cấp cho người dân nhiều kiến thức, thông tin bổ ích, mà qua đó còn giúp người dân giao lưu hình thành nên các CLB hỗ trợ, giúp đỡ lẫn nhau vượt qua khó khăn trong cuộc sống. Bên cạnh đó, TCVH còn thúc đẩy nhiều CLB ĐCTT ra đời, góp phần nâng cao chất lượng hoạt động của phong trào văn hóa - văn nghệ ở địa phương.

Xây dựng TCVH là việc cần thiết để gìn giữ, phát huy những giá trị truyền thống tốt đẹp hay sáng tạo nên các sản phẩm tinh thần có ý nghĩa. Việc xây dựng đã khó, để duy trì và phát huy hết hiệu quả của nó lại càng khó hơn. Vì vậy, khi đã đạt được những những thành quả đáng khích lệ ấy, đòi hỏi các địa phương phải nỗ lực nhiều hơn để duy trì hoạt động và để việc xây dựng TCVH xã, NVH ấp xứng đáng với những gì mong đợi.

HUỲNH HỮU

Bài 2: Tồn tại nhiều bất cập