Năm 2023, việc cụ thể hoá văn bản triển khai kế hoạch phối hợp giữa các ngành thành viên Hội đồng Phối hợp liên ngành về trợ giúp pháp lý (TGPL) trong hoạt động tố tụng đã kịp thời hướng dẫn, giải đáp vướng mắc từ thực tiễn đặt ra.
Qua kiểm tra công tác TGPL trong hoạt động tố tụng ở huyện Ngọc Hiển, Năm Căn và U Minh cho thấy, các cơ quan và người có thẩm quyền tiến hành tố tụng đã thực hiện tốt trách nhiệm thông báo, thông tin chính sách, danh sách trợ giúp viên pháp lý (TGVPL), luật sư thực hiện TGPL và niêm yết công khai thủ tục hành chính về TGPL ở nơi người dân dễ dàng tiếp cận thông tin. Bên cạnh đó, các cơ sở giam giữ và người có thẩm quyền đã tận tình giải thích cho người bị tạm giữ, bị tạm giam về quyền được TGPL, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho người thực hiện TGPL gặp gỡ, tiếp xúc với người được TGPL bị tạm giữ, tạm giam theo quy định của pháp luật.
Ðoàn kiểm tra của Hội đồng Phối hợp liên ngành kiểm tra hồ sơ vụ việc người thuộc diện TGPL có yêu cầu tại Toà án Nhân dân huyện Ngọc Hiển.
Thượng tá Nguyễn Thanh Toán, Phó trưởng Công an huyện U Minh, cho biết: “Công tác TGPL cho các đối tượng vi phạm, người bị hại luôn được Ðảng uỷ, Ban Chỉ huy Công an huyện quan tâm. Khi tiếp nhận thông tin và xử lý hồ sơ, cán bộ điều tra nếu phát hiện đối tượng thuộc trường hợp được TGPL thì sẽ thông báo chính sách TGPL để đối tượng biết, đồng thời giới thiệu TGVPL để họ liên hệ và được hướng dẫn quy trình, thủ tục pháp lý, cũng như yêu cầu được tham gia TGPL vụ việc, vụ án ngay từ đầu”.
Trách nhiệm phối hợp TGPL trong hoạt động tố tụng giữa Toà án Nhân dân hai cấp với Trung tâm TGPL Nhà nước được nâng lên rõ nét. Chương trình phối hợp về người thực hiện TGPL trực tại Toà án Nhân dân đã được thực hiện đồng bộ, các huyện, TP Cà Mau đều có bố trí nơi làm việc cho TGVPL trực tại toà án để tiếp nhận yêu cầu vụ việc TGPL.
Năm qua, TGVPL trực tại toà án đã tiếp nhận hơn 300 vụ việc liên quan các đối tượng được thụ hưởng chính sách TGPL.
Theo ông Bùi Văn Việt, Phó chánh án Toà án Nhân dân huyện U Minh, thực hiện theo chỉ đạo của Toà án Nhân dân tỉnh về tạo điều kiện thuận lợi cho người dân dễ dàng tiếp cận chính sách TGPL, Toà án Nhân dân huyện U Minh đã bố trí nơi làm việc cho TGVPL ngay phòng tiếp công dân tại toà. Những vụ việc nào thuộc trường hợp được TGPL thì quá trình tiếp công dân, nhân viên toà án sẽ chuyển hồ sơ cho TGVPL hướng dẫn trình tự thủ tục theo quy định pháp luật. Nhìn chung, những vụ việc, vụ án có TGVPL tham gia đã bảo vệ được quyền và lợi ích hợp pháp cho người được TGPL ngay từ khi phát sinh tố tụng.
Năm qua, việc cấp văn bản thông báo người bào chữa, xác nhận đăng ký người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự được cơ quan tiến hành tố tụng, người tiến hành tố tụng thực hiện đúng quy định. Ðồng thời, tạo điều kiện cho TGVPL, luật sư thực hiện TGPL tiếp xúc, sao chụp, nghiên cứu hồ sơ vụ án, tham gia tranh tụng tại phiên toà...
Bà Nguyễn Thị Cẩm Hường, TGVPL phụ trách địa bàn huyện U Minh, bộc bạch: “Các cơ quan tiến hành tố tụng huyện U Minh thể hiện tinh thần trách nhiệm cao trong việc thông tin chính sách TGPL cho người được TGPL, tạo điều kiện thuận lợi cho TGVPL tiếp cận bảo vệ, bào chữa cho người được TGPL ngay từ khi vụ việc, vụ án được các cơ quan tiến hành tố tụng thụ lý. Từ đó, góp phần đẩy mạnh tuyên truyền chính sách TGPL sâu rộng trong Nhân dân”.
“Nhịp nhàng, đồng bộ trong triển khai thực hiện các thông tư, chương trình, kế hoạch phối hợp giữa các cơ quan tiến hành tố tụng với Sở Tư pháp, Trung tâm TGPL tỉnh đã mang lại hiệu quả rất cao trong công tác TGPL. Năm 2023, phối hợp lắp đặt bảng tin, giới thiệu trường hợp được TGPL, cấp giấy chứng nhận người bào chữa, xác nhận người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho người TGPL đã được các cơ quan tố tụng nghiêm túc thực hiện, nên số lượng vụ việc tăng gấp đôi so với những năm trước đây. Cụ thể, Trung tâm TGPL tỉnh thụ lý 660 vụ việc, đã thực hiện hoàn thành hơn 590 vụ việc đạt chất lượng rất cao. Từ đó, uy tín của TGVPL được nâng lên, sự tin tưởng của người được TGPL trong dịch vụ công được đảm bảo đúng quy định pháp luật”, ông Ngô Ðức Bính, Phó giám đốc Trung tâm TGPL Nhà nước tỉnh Cà Mau, nhìn nhận./.
Mỹ Pha - Hoàng Vũ - Hữu Nghĩa