Theo số liệu thống kê, tính đến hết năm 2020, toàn tỉnh có hơn 1.200 người nghiện ma túy. Tuy nhiên trên thực tế, con số này cao hơn nhiều. Nghiện ma túy kéo theo vô vàn hệ lụy, từ việc để phục vụ nhu cầu sử dụng ma túy, sẽ có nhiều con nghiện sẵn sàng lao vào con đường phạm tội để có tiền thỏa mãn cơn nghiện cho đến hàng trăm vụ án liên quan đến ma túy tăng đều mỗi năm.
Dạy nghề cho học viên tại Cơ sở Cai nghiện ma túy tỉnh. Ảnh: P.V
Để xảy ra tình trạng người nghiện tăng, có nhiều nguyên nhân. Một trong những lý do chính là quy định và các biện pháp giáo dục người nghiện tại địa phương chưa phát huy hiệu quả như mong đợi. Hay như tình trạng quản lý sau cai còn nhiều vấn đề, dẫn đến tỷ lệ tái nghiện là một con số đáng buồn.
Nghị định số 111/2013/NĐ-CP ngày 30/9/2013 của Chính phủ quy định chế độ áp dụng biện pháp xử lý hành chính giáo dục tại xã, phường, thị trấn và Nghị định số 56/2016/NĐ-CP ngày 29/6/2016 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 111/2013/NĐ-CP được ban hành đã góp phần quan trọng trong công tác phòng ngừa vi phạm hành chính, tội phạm, đảm bảo an ninh trật tự, an toàn xã hội. Tuy nhiên, qua 8 năm triển khai thi hành, bên cạnh những kết quả đạt được, các Nghị định đã bộc lộ một số hạn chế, nhất là liên quan đến đối tượng là người nghiện ma túy trong xác định tình trạng nghiện, quản lý người nghiện, điều kiện áp dụng biện pháp xử lý hành chính giáo dục tại xã, phường, thị trấn.
Để khắc phục những hạn chế này, trong năm 2020 và 2021, Quốc hội đã thông qua 2 luật: Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Xử lý vi phạm hành chính và Luật Phòng, chống ma túy. Các nội dung về quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy; xét nghiệm chất ma túy trong cơ thể; xác định tình trạng nghiện ma túy; đối tượng bị áp dụng biện pháp xử lý hành chính đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc được quy định chặt chẽ hơn. Tuy nhiên, đến nay vẫn chưa có Nghị định mới để thay thế Nghị định 11 và Nghị định 56, theo hướng phù hợp với các quy định mới của các luật. Một số vấn đề như việc tổ chức quản lý người từ đủ 18 tuổi trở lên có hành vi sử dụng trái phép chất ma túy không có nơi cư trú ổn định; việc xét nghiệm chất ma túy trong cơ thể; xử lý trường hợp người đang trong thời gian chấp hành biện pháp giáo dục tại xã, phường, thị trấn nhưng tiếp tục thực hiện hành vi vi phạm; việc chuyển các nội dung liên quan đến biện pháp giáo dục tại xã, phường, thị trấn để dễ áp dụng…
Hiện, vấn đề gây nhiều tranh cãi chính là việc tổ chức quản lý người từ đủ 18 tuổi trở lên có hành vi sử dụng trái phép chất ma túy không có nơi cư trú ổn định sẽ giao cho ai? Hướng đề xuất giao cho cơ quan công an quản lý cũng bị nhiều người không đồng ý, bởi nó dễ tạo tâm lý e ngại cho người nghiện, họ mặc cảm vì giống như tội phạm khi bị công an quản thúc. Còn nếu giao cho các cơ quan đoàn thể, UBND cấp xã quản lý thì phải làm sao tạo điều kiện để giúp đỡ tốt nhất cho người nghiện. Trong đó, nội dung, hình thức các biện pháp giáo dục liên quan đến kỹ năng sống, học văn hóa, hướng nghiệp dạy nghề cần được chú trọng. Ngoài ra, một số vấn đề về xác định nơi cư trú thường xuyên, tổ chức quản lý người không có nơi cư trú ổn định cần quy định linh hoạt, nên có sự phối hợp bởi mục đích là giáo dục người vi phạm chứ không phải là cách ly họ khỏi cộng đồng. Và trên quan điểm, để người nghiện có thể từ bỏ, cai nghiện chứ không phải xem họ như tội phạm. Có như thế thì việc giáo dục, cải tạo người nghiện tại cộng đồng mới có thể đạt hiệu quả như mong muốn.
KIM KIM
Xem thêm bình luận