Hỏi: Mẹ tôi tham gia chơi hụi và có mua hụi của một người quen trong xóm. Hiện nay người này đã bị bể hụi. Mẹ tôi đã nhiều lần đến nhà nhưng không gặp, điện thoại không nghe máy hoặc tắt máy. Xin hỏi, với hành vi giật hụi như thế này, nếu gia đình tôi tố cáo ra cơ quan công an thì có bị xử lý hình sự hay không?
T.N.T.L (TP. Bạc Liêu)
Trả lời: Bộ luật Dân sự quy định hụi, họ là hình thức giao dịch dân sự hợp pháp về tài sản trên cơ sở thỏa thuận của một nhóm người tập hợp nhau lại cùng nhau hùn vốn, có tính đến lãi suất, quyền và trách nhiệm của thành viên. Điều 31 Nghị định 144/2006/NĐ-CP về họ, hụi, biêu, phường (gọi chung là hụi), giải quyết tranh chấp bằng thương lượng, hòa giải hoặc theo yêu cầu của một hoặc nhiều người tham gia. Tranh chấp đó được giải quyết tại tòa án theo quy định của Luật Tố tụng dân sự.
Như vậy, theo quy định trên, nếu chủ hụi không chịu trả tiền, các bên có thể thương lượng, hòa giải với nhau, nếu không được có thể khởi kiện ra tòa.
Khi khởi kiện cần cung cấp đầy đủ các chứng cứ liên quan đến sự tồn tại của hụi như các bản cam kết, thỏa thuận, văn bản thỏa thuận về hụi. Trường hợp này, bể hụi là một tranh chấp dân sự.
Trong trường hợp phát hiện chủ hụi có hành vi gian dối như kê khống thành viên tham gia dây hụi để lĩnh tiền, lấy tên hụi viên tự mình hốt hụi, tổ chức nhiều dây hụi ma, bán hụi để huy động vốn… hoặc sau khi bể hụi thì bỏ trốn, không có ý thức trong việc thỏa thuận với các hụi viên… Những biểu hiện trên có dấu hiệu của các tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản, lạm dụng tín nhiệm thì thuộc phạm vi điều chỉnh của Luật Hình sự. Mức phạt tù có thể lên đến 20 năm nếu chiếm đoạt tài sản trị giá từ 500 triệu đồng trở lên.
Căn cứ theo quy định này, nếu chủ hụi có các hành vi bỏ trốn, gian dối để chiếm đoạt tài sản, hoặc sử dụng số tiền đó vào mục đích bất hợp pháp khác dẫn đến không còn khả năng chi trả có thể phải chịu trách nhiệm hình sự đối với tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản.
Như vậy, gia đình bạn và nhiều người chơi hụi khác nên cùng với nhau xem xét lại, nếu chủ hụi có các hành vi vi phạm pháp luật hình sự như nêu trên thì làm đơn tố cáo ra cơ quan công an để điều tra, xử lý hình sự.
Thân ái!
Luật gia KIM PHƯỢNG
Xem thêm bình luận