Phương tiện giao thông cơ giới đường bộ bao gồm các loại xe cơ giới và xe máy chuyên dùng tham gia giao thông. Các phương tiện này tiêu thụ khoảng 70% lượng xăng, dầu và thải ra môi trường khí ô-xit các-bon (CO), hy-đrô các-bon (HC), ô-xít ni-tơ (NOx), bụi thải (PM) và các độc tố gây ô nhiễm không khí. Trước tình trạng phương tiện giao thông gia tăng nhanh chóng, vấn đề kiểm soát khí thải phương tiện, giảm ô nhiễm môi trường đang nóng lên hiện nay.
Ô nhiễm từ khí thải phương tiện giao thông
Trên địa bàn tỉnh hiện có khoảng 600.000 chiếc ô tô, xe máy tham gia giao thông. Con số này liên tục tăng nhanh, trong đó không ít phương tiện xả khí thải cao hơn mức cho phép. Khi lưu thông trên đường, rất dễ bắt gặp hình ảnh các xe tải, xe buýt, xe gắn máy nhả khói đen, thậm chí có những xe tải cũ kỹ khi di chuyển để lại những vệt khói áng mất tầm nhìn của những người đi xung quanh.
Trong tháng 5/2020, lực lượng Cảnh sát giao thông trong tỉnh đã xử lý trên 10 trường hợp xe ô tô vi phạm quy định về an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường, tuy nhiên, đây hoàn toàn là các trường hợp xe quá hạn kiểm định. Lực lượng Cảnh sát giao thông chưa xử lý được việc phát thải của phương tiện cơ giới đường bộ, do chưa được hỗ trợ thiết bị kiểm tra khí thải.
Đối với xe ô tô, việc xả khí thải cũng chỉ được quản lý khi thực hiện kiểm định. Ông Trần Quốc Thái - Giám đốc Chi cục Đăng kiểm Bạc Liêu, cho biết: “Từ ngày 1/1 - 12/6/2020, qua kiểm định 4.300 chiếc ô tô, Chi cục đã cho “rớt” 80 phương tiện do hệ thống khí xả không đảm bảo, chiếm trên 19% tổng số phương tiện không đạt”.
Theo Vụ Môi trường (Bộ GT-VT) và Cục Đăng kiểm Việt Nam, cả nước hiện có trên 50 triệu phương tiện ô tô và mô tô, xe gắn máy đang lưu hành. Hàng năm, có thêm 100.000 chiếc ô tô các loại và khoảng 3 triệu chiếc mô tô, xe gắn máy được sản xuất, lắp ráp và nhập khẩu đưa vào lưu thông và tạo áp lực rất lớn lên môi trường. Mô tô, xe gắn máy đang lưu hành chiếm đến 95% số lượng xe cơ giới, thải ra 80 - 90% lượng khí CO, HC và các độc tố có trong xăng, 50% lượng NOx trong tổng lượng phát thải xe cơ giới…
Kiểm định các điều kiện về đảm bảo an toàn kỹ thuật và vệ sinh môi trường của xe tải tại Chi cục Đăng kiểm Bạc Liêu. Ảnh: T.H
Nhiều giải pháp kiểm soát khí thải
Trước tình trạng ô nhiễm không khí nghiêm trọng, đặc biệt ở các thành phố lớn, gây ảnh hưởng đến sức khỏe của người dân, Bộ GT-VT đã và đang triển khai nhiều giải pháp để kiểm soát khí thải phương tiện giao thông. Cụ thể là trình Thủ tướng ban hành Quyết định 16/2019 quy định lộ trình áp dụng tiêu chuẩn khí thải đối với xe ô tô và xe ô tô đã qua sử dụng nhập khẩu. Theo đó, các mức tiêu chuẩn áp dụng cho xe ô tô được nâng lên so với mức quy định tại Quyết định 249/2005 và áp dụng từ ngày 1/1/2020.
Đối với việc kiểm soát khí thải mô tô, xe gắn máy, sắp tới đây, phương tiện này khi tham gia giao thông phải được kiểm tra định kỳ về phát thải, khí thải, theo dự thảo Luật Giao thông đường bộ (sửa đổi). Dự thảo luật này quy định, cơ quan đăng kiểm chịu trách nhiệm kiểm tra định kỳ khí thải mô tô, xe gắn máy; lộ trình kiểm tra do Chính phủ quy định.
Bên cạnh đó, nhiều chuyên gia cho rằng, để giải quyết thực trạng khí thải phương tiện làm ô nhiễm môi trường, chủ phương tiện cần nâng cao ý thức trong thực hiện chế độ bảo dưỡng, sửa chữa phương tiện nhằm duy trì tình trạng kỹ thuật và mức phát thải giữa 2 kỳ kiểm định. Đồng thời, tăng cường các biện pháp kiểm tra, xử lý của các lực lượng tuần tra kiểm soát trên đường như Cảnh sát giao thông, Thanh tra giao thông.
Trong các giải pháp kiểm soát khí thải, Bộ GT-VT giao Sở GT-VT các tỉnh, thành phố chỉ đạo lực lượng thanh tra tăng cường tuần tra, xử lý nghiêm xe ô tô chở vật liệu xây dựng, chất thải không che chắn đúng quy định làm rơi vãi gây ô nhiễm, mất an toàn giao thông. Đồng thời, ngành chức năng cần làm tốt hơn nữa công tác tuyên truyền, phổ biến các doanh nghiệp vận tải tăng cường quản lý an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường trong suốt quá trình khai thác, sử dụng phương tiện; khuyến khích các doanh nghiệp vận tải hành khách công cộng đầu tư, sử dụng phương tiện ít phát thải; ứng dụng công nghệ, thiết bị xử lý khí thải trên xe buýt nhằm giảm phát thải gây ô nhiễm môi trường…
Mai Đinh
Xem thêm bình luận