Tết Nguyên đán là dịp sum vầy, trao phong bao lì xì đỏ tượng trưng cho may mắn. Tuy nhiên, nhu cầu đổi tiền mới, tiền lẻ để lì xì đã tạo cơ hội cho các đối tượng lừa đảo. Những năm gần đây, khi Ngân hàng Nhà nước (NHNN) hạn chế cung ứng tiền mới thì giao dịch qua kênh không chính thống ngày càng phổ biến, tiềm ẩn nhiều rủi ro tài chính và pháp lý.
Những năm gần đây, NHNN đã hạn chế cung cấp tiền mới, nhất là tiền mệnh giá nhỏ từ 10-50 ngàn đồng, nhằm tiết kiệm chi phí in ấn và vận hành. Thực tế này đã tạo điều kiện cho các dịch vụ đổi tiền tự phát nở rộ, đặc biệt là trên mạng xã hội.
Nhu cầu đổi tiền lẻ tăng cao dịp Tết, kéo theo nhiều dịch vụ đổi tiền tự phát với mức phí cao.
Chỉ cần vài thao tác tìm kiếm trên Facebook với các từ khoá như “đổi tiền mới Tết” hay “đổi tiền lì xì” thì hàng chục, hàng trăm bài đăng quảng cáo sẽ xuất hiện và hàng chục hội, nhóm với từ 20-50 ngàn thành viên.
Các hội, nhóm chuyên đổi tiền hoạt động rầm rộ, với những lời mời chào hấp dẫn như: “đổi càng nhiều phí càng rẻ”, “giao tận nơi 24/24”, “tiền thật, nguyên seri”. Một số người bán thậm chí còn đưa ra ưu đãi giảm phí cho những ai đổi số lượng lớn.
Khi nhắn tin hỏi về nhu cầu đổi tiền mới, chúng tôi được một người trong nhóm “Đổi tiền mới” trên Facebook, nick Nguyễn Hải Ly, giới thiệu với mức phí 4-6% tuỳ vào số tiền đổi. Người bán cam kết tiền sẽ được giao tận nơi và là tiền thật, tuy nhiên yêu cầu người mua phải thanh toán trước và sau đó họ mới gửi tiền mới về. Với điều kiện này thì không thể kiểm tra tính xác thực của tiền trước khi thanh toán.
Một tình huống khác, không ít đối tượng lợi dụng tâm lý muốn có tiền mới nhanh chóng của người đổi, đã lừa đảo khách hàng bằng cách giao tiền giả hoặc yêu cầu chuyển khoản trước rồi chặn liên lạc.
Khi nhập từ khoá “đổi tiền mới, tiền lẻ” thì cho ra kết quả hàng loạt hội nhóm chuyên đổi tiền, mỗi nhóm có từ vài ngàn đến vài chục ngàn thành viên hoạt động.
Anh Võ Trọng Nghĩa, Chuyên viên Khách hàng cá nhân, Ngân hàng TMCP Á Châu (ACB) Chi nhánh Cà Mau, thẳng thắn: “Dịch vụ đổi tiền lẻ tự phát không chỉ gây hại cho từng cá nhân mà còn làm ảnh hưởng xấu đến cả xã hội. Tiền giả len lỏi qua các kênh này khiến tài chính mất an toàn; còn mức phí cao thì đúng là một sự lãng phí không đáng có. Chưa kể, những vụ lừa đảo liên tục xảy ra làm người dân ngày càng mất niềm tin vào các giao dịch trên mạng”.
Theo quy định pháp luật, mọi hành vi thu đổi tiền mới, tiền lẻ nhằm hưởng chênh lệch, hoặc giao dịch qua các kênh không chính thức đều bị coi là vi phạm.
Hiện nay, ngoài NHNN, các chi nhánh và Sở giao dịch NHNN, tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài và Kho bạc Nhà nước, thì mọi hoạt động thu đổi tiền của cá nhân hoặc tổ chức khác đều là bất hợp pháp.
Việc thực hiện đổi tiền không đúng quy định có thể bị xử phạt nặng. Theo quy định tại Nghị định 88/2019/NĐ-CP, hành vi đổi tiền lẻ, tiền mới để kiếm lời là vi phạm pháp luật, có thể bị xử phạt đến 40 triệu đồng đối với cá nhân và 80 triệu đồng đối với tổ chức. Đặc biệt, trong trường hợp liên quan đến tiền giả, người vi phạm còn có nguy cơ bị truy cứu trách nhiệm hình sự.
Trước tình trạng này, Cục An toàn thông tin đã đưa ra khuyến cáo: Người dân tuyệt đối không nên đổi tiền qua mạng xã hội hoặc từ các đối tượng không quen biết.
Việc sử dụng các dịch vụ không minh bạch không chỉ tiềm ẩn nguy cơ mất tiền mà còn có thể liên đới đến các vấn đề pháp lý.
Người dân nên ưu tiên đổi tiền qua các ngân hàng, công ty tài chính hoặc các cơ sở kinh doanh uy tín, có giấy phép hoạt động rõ ràng./.
Việt Mỹ
Xem thêm bình luận