Nghệ sĩ sân khấu Huỳnh Hảnh (Huỳnh Thành Thưa) sinh ra và lớn lên từ chiếc nôi của vùng đất giàu truyền thống cách mạng Tân Hưng Ðông, huyện Cái Nước. Mới hơn 20 tuổi, anh đã trở thành con chim đầu đàn của đội ngũ “tay đàn - tay súng” đầy sức trẻ.
Nghệ sĩ sân khấu Huỳnh Hảnh (Huỳnh Thành Thưa) sinh ra và lớn lên từ chiếc nôi của vùng đất giàu truyền thống cách mạng Tân Hưng Ðông, huyện Cái Nước. Mới hơn 20 tuổi, anh đã trở thành con chim đầu đàn của đội ngũ “tay đàn - tay súng” đầy sức trẻ.
Phong trào “tiếng hát át tiếng bom” một thời giục giã muôn lòng xông ra chiến trận. Có người gọi ông là “nghệ sĩ Nam Bộ rặt” bởi phẩm chất, phong cách, lối sống, tấm lòng… và đặc biệt là những tác phẩm hừng hực khí thế xốc tới, quyết liệt, dũng mãnh, cuốn hút của ông.
Phong trào Ðồng khởi ở Cái Nước, Cà Mau đã chắp cánh cho một diễn viên trở thành soạn giả, đạo diễn, cán bộ lãnh đạo. Trong chống Mỹ, ông là Phó Trưởng Ðoàn Văn công Giải phóng Cà Mau và Khu Tây Nam Bộ. Trong hoà bình xây dựng, ông là trưởng đoàn cải lương của khu, của tỉnh; Phó Giám đốc Sở Văn hoá - Thông tin Minh Hải, hội viên Hội Nghệ sĩ Sân khấu Việt Nam. Dù ở cương vị nào ông cũng sống và làm việc hết sức mình như thời trai trẻ.
.jpg) |
| Nghệ sĩ sân khấu Huỳnh Hảnh (ảnh nhân vật cung cấp). |
Ông kể lại: “Nghị quyết 15 ra đời, lúc đó tôi đã hiểu biết khá nhiều thứ. Khi Phong trào Ðồng khởi bừng dậy, ca hát dữ lắm, tôi dạy múa, sau đó được kết nạp Ðoàn. Không bao lâu, do yêu cầu vùng ven giữa ta và địch cài răng lược với nhau, tôi được đưa ra đó làm Tổ Ðoàn trưởng ấp Khánh Tư (xã Tân Hưng Ðông cũ, huyện Cái Nước). Thời đó, hễ tới Tết là làm văn nghệ. Anh Ba Nhuỵ nói, Hảnh ơi, mình viết Táo Quân đi. Tôi thống nhất. Ba Nhuỵ viết Táo Quân, sau đó tập hợp tôi, Phan Ðiền, Năm Hòn, Sáu Tân lại. Có Táo miền Bắc, miền Nam, có Thiên Lôi. Năm Hòn đóng Táo miền Nam, Ba Nhuỵ đóng Ngọc Hoàng. Vở này đi diễn tới đâu, đồng bao rần rần đi coi tới đó, chỉ diễn dưới đất, có khán đài gì đâu. Chúng tôi còn diễn một số vở khác nữa. Ðoàn Văn công tỉnh nghe nói ở Cái Nước có thằng diễn vai Ngô Ðình Diệm hay lắm, mới xuống coi, rồi rút tôi lên Ðoàn Văn công Giải phóng Cà Mau”.
Quê hương Cà Mau nên thơ, con người Cà Mau gan góc, dạn dày là bối cảnh tuyệt vời về đề tài sáng tác đối với văn nghệ sĩ nhiều thế hệ. Nghệ sĩ sân khấu Huỳnh Hảnh trưởng thành từ vùng đất mà mỗi tia nắng đều lấp lánh làn điệu đờn ca tài tử Nam Bộ. Tác phẩm của ông thắm đượm chất bi hùng của thời chiến tranh quật khởi. Từ những giây phút thanh bình hiếm muộn cho đến khi khí thế nổi dậy tiến công sôi sục như triều dâng, sấm dậy đã thôi thúc mọi người ào ạt xuống đường giành toàn thắng. Sức sống của những tác phẩm càng mãnh liệt như được nung nấu, tôi luyện trong lò thép của cuộc chiến tranh, quê hương của tác giả.
Nhạc sĩ Trần Thanh Hoà - người bạn vong niên thân thiết kể về Huỳnh Hảnh: “Huỳnh Hảnh sáng tác nhiều bài hay lắm, rất ấn tượng như bài “Bác là niềm tin”, đặc biệt là "Hoạt tượng nổi dậy”. Hoạt tượng quá hay, tới bây giờ vẫn còn hay. Xuyên suốt từ năm 1968 tới bây giờ. Hừng hực khí thế nổi dậy”.
Nghệ sĩ Kim Chi (Năm Chi), Ðoàn Văn công Giải phóng tỉnh Cà Mau, nói: “Tác phẩm của anh Huỳnh Hảnh có nhiều, ảnh sáng tác về ca cổ, về những làn điệu như Lý con sáo, Khóc hoàng thiên cho phụ nữ ca, tôi cũng rất thích”.
Nâng cánh ước mơ cho nhiều thế hệ diễn viên là thiên chức của Nghệ sĩ Huỳnh Hảnh. Ông đã để lại nhiều ấn tượng tốt đẹp trong lòng bạn bè, trong anh em đồng nghiệp. Diễn viên Minh Ba kể lại: “Lúc nhỏ, tôi diễn rất nhiều vở của anh Huỳnh Hảnh, như chập "Ðau đầu", "Hoạt tượng nổi dậy". Huỳnh Hảnh “dựng” tôi diễn rất nhiều vở từ lúc tôi còn nhỏ. Ảnh có 2 chuyện tôi nhớ: Một là dù hoàn cảnh khó khăn đến đâu ảnh vẫn sáng tác phục vụ cho đoàn, khi tổng tiến công đợt 2, ảnh cùng với đoàn đi xuống phía Nam là Rau Dừa, trở lên Thạnh Phú, những lần phục vụ chiến trường, phục vụ cho Ð10, anh Hảnh là người cùng chúng tôi đi xuyên suốt”.
Nghệ sĩ sân khấu Huỳnh Hảnh tâm sự: “Cái ăn sâu trong tim, trong óc, trong đầu của tôi là những ngày Bác mất. Tôi và Mười Mây tính làm lễ truy điệu nhưng suốt mấy ngày đầu làm không nổi, đi vô ngồi rồi, anh em khóc hết. Trời đổ mưa như nước mắt của cả nước. Mấy ngày sau tôi viết xong một bài về Bác. Bài này Ánh Xuân và nhiều đồng chí ca, bộ đội khóc. Tôi cảm động nhất là mấy ngày đầu, khi Ánh Xuân để băng tang và ca ngập ngừng, các đồng chí Tỉnh uỷ khóc hết. Do thương Bác, nhớ Bác, cho nên bài này là tôi khắc ghi, tôi cho thành công của tôi là bất chợt…”.
Những đề tài Nghệ sĩ sân khấu Huỳnh Hảnh say mê xuất phát từ chất liệu mộc mạc của quê hương, của vùng đất từng thấm máu biết bao anh hùng, liệt sĩ. Ðối với ông, tình riêng luôn luôn gắn liền nghĩa cả. Cái đẹp, cái duyên hiện tại bao giờ cũng kế thừa cái đẹp, cái duyên của quá khứ oanh liệt, kiêu hùng. Ðầm Bà Tường, căn cứ Tỉnh uỷ Cà Mau, vẫn sâu nặng tình dân, nghĩa Ðảng. Tượng đài tại Xẻo Ðước mãi mãi là biểu tượng của tấm lòng thuỷ chung, son sắt “một thời sống chết chẳng rời nhau”.
“Ðất liền ai biến thành đầm/ Phải chăng tạo hoá tay cầm bút lông/ Vung tay vẽ cỏ, hoạ cây/ Vẽ sông hoạ biển, vẽ mây trên trời/ Ðầm Trên giáp với Thị Tường/ Mênh mông đầm Giữa mây tuôn sắc màu/ Ðầm Dưới giáp với Mỹ Bình/ Ðưa nước ra biển gieo tình đại dương”...
Biến sông nước, cỏ cây thành thơ, thành nhạc, thành lời ca, tiếng hát sâu thẳm từ đáy lòng không phải dễ, nhưng Huỳnh Hảnh, bằng trái tim nồng cháy tình yêu quê hương, vẫn sáng tác, dàn dựng, vẫn góp phần làm đẹp cuộc đời bằng cái nhìn mới, quan điểm mới.
Không chỉ hướng con người đến tầm cao và bề rộng bao la của nhận thức, sự lắng đọng trong trái tim và tâm hồn Nghệ sĩ Huỳnh Hảnh còn thể hiện ở chiều sâu thăm thẳm về sự tưởng nhớ những con người một thuở tung hoành mãnh liệt trước uy vũ quân thù, để giành độc lập tự do cho Tổ quốc.
Trở lại những đề tài lịch sử bi hùng sẽ làm sáng chói quá khứ oanh liệt của tổ tiên. Ðây là sự bày tỏ lòng tri ân vô bờ bến đối với các bậc tiền nhân, những con người đã nêu cao khí phách “Thà chết vinh hơn sống nhục. Quyết không cúi đầu làm nô lệ cho quân cướp nước!”. Khi hỏi vì sao viết vở cải lương về Ðỗ Thừa Luông, Ðỗ Thừa Tự, Nghệ sĩ Huỳnh Hảnh nói: “Cái nó lạ là thế này, dù biết không thể nào chống lại được giặc, vì nó mạnh quá nhưng mà cái sĩ khí, cái trượng phu của những người thượng võ, họ không màng sống chết. Cố mà đánh để tạo ra sức mạnh, giục giã Nhân dân vùng lên chống Pháp. Chính cái đó thúc giục tôi, bảo tôi phải làm thế nào để nói lên công lao cha ông quá lớn, trong lúc chưa có Ðảng lãnh đạo”.
Khi tác phẩm được dàn dựng, suốt mấy ngày đêm, giữa rừng U Minh xa xôi, nơi tái hiện căn cứ kháng chiến của nhị vị anh hùng Ðỗ Thừa Luông, Ðỗ Thừa Tự, Nghệ sĩ Huỳnh Hảnh vẫn túc trực phía sau đội ngũ thể hiện. Khác với thời gian trước đây, ông không trực tiếp tham gia đạo diễn nhưng những lời cổ vũ, động viên, khích lệ, góp ý và phong cách vui tươi, cởi mở đã trở thành chất xúc tác, tạo nên động lực mới, sức mạnh mới, khiến mọi người như quên hết cực khổ, nhọc nhằn. Ông hiểu rất rõ, lao động nghệ thuật là loại lao động đòi hỏi phải khắt khe đến từng đường tơ, kẽ tóc. Không có ý chí tuyệt vời của một tập thể khó có thể thành công mỹ mãn được.
Từ những ngày còn làm đạo diễn và lãnh đạo các đoàn văn công của khu, của tỉnh, Nghệ sĩ sân khấu Huỳnh Hảnh được xem như con người mực thước, nghiêm túc và khắt khe trong nghề nghiệp, trong thái độ phục vụ công chúng. Nhiều diễn viên và cán bộ gọi ông bằng ba, bằng anh với tất cả sự kính trọng, trìu mến và noi gương chân thành.
Nghệ sĩ Lịch Sử, Ðoàn Cải lương Hương Tràm, bộc bạch: “Về nghề nghiệp, ba là người rất khó tính, khi chỉ dẫn diễn, chỗ nào đó sai mà không sửa là bị ba la tại chỗ liền. Chính vì tính khó đó đã giúp diễn viên có được hướng đi vững chắc lúc đầu tiên trong lĩnh vực nghệ thuật. Ðối với Ðoàn Cải lương Hương Tràm, lúc nào ba cũng rất thiết tha. Từng bước phát triển của đoàn cũng như từng diễn viên một, ba rất quan tâm".
Nghệ sĩ Minh Ðương chia sẻ: “Anh Huỳnh Hảnh ngoài đời rất thoải mái, vui vẻ, bình dị, nhưng trong lúc tập dượt, nhất là trên sàn tập là phải nghiêm túc. Trong đêm biểu diễn phải càng nghiêm túc. Chính điều đó tôi đã học rất nhiều từ anh”.
Nghệ sĩ Minh Hoàng cũng bày tỏ: “Tôi học từ anh Huỳnh Hảnh nhiều thứ lắm. Quan trọng nhất là tinh thần, tác phong làm việc và thái độ nghệ sĩ phục vụ công chúng. Nếu nay vầy, mai khác là không được. Nói đến Ðạo diễn Huỳnh Hảnh là tôi rất kính phục. Mà không phải riêng tôi, có thể nói, tất cả giới văn nghệ sĩ của tỉnh Cà Mau đều kính phục anh”.
Vừa làm diễn viên, đạo diễn, vừa lãnh đạo các đoàn văn công, vừa trực tiếp sáng tác hàng chục tác phẩm, trong đó có nhiều tác phẩm được khán giả nồng nhiệt đón nhận, hoan hô, Nghệ sĩ sân khấu Huỳnh Hảnh đã có những cống hiến rất xứng đáng trong lĩnh vực nghệ thuật. Hơn 40 năm trên mặt trận văn hoá nghệ thuật, với tất cả niềm tin, nghị lực, ý thức trách nhiệm, sự đam mê nghề nghiệp luôn luôn thúc giục Nghệ sĩ Huỳnh Hảnh miệt mài sáng tạo. Con đường hình thành sự nghiệp và phát triển tài năng của ông trải qua biết bao gian khổ, nhọc nhằn nhưng mãnh liệt và dữ dội, bùng cháy và lan toả. Ông đã sống rất thật với chính mình, rất thật với bạn bè, anh em, đồng chí./.
Trường Sơn Ðông
Xem thêm bình luận