Từ ngày 1/1/2018, hàng loạt các luật, nghị định, thông tư bắt đầu có hiệu lực. Các luật, nghị định, thông tư này liên quan đến nhiều hoạt động kinh tế - xã hội của đất nước, trong đó có liên quan trực tiếp đến đời sống của người dân.
Từ ngày 1/1/2018, phiên tòa hình sự được thay đổi, vị trí của luật sư và kiểm sát viên ngang bằng nhau. Ảnh minh họa: K.P
Bộ luật Hình sự có hiệu lực ngày 1/1/2018 đã bỏ án tử hình một số tội danh gồm cướp tài sản; đầu hàng địch; chống mệnh lệnh; sản xuất, buôn bán hàng giả là lương thực, thực phẩm, phụ gia thực phẩm; phá hủy công trình, cơ sở, phương tiện quan trọng về an ninh quốc gia.
Ở Luật Tạm giữ, tạm giam quy định rõ các quyền của người bị tạm giữ, tạm giam trong quá trình bị tạm giữ, tạm giam. Theo đó, ngoài các quyền cơ bản như quyền được bảo vệ tính mạng, tài sản, được bảo đảm chế độ ăn, mặc, ở… người bị tạm giữ, tạm giam còn được hướng dẫn, giải thích và bảo đảm thực hiện quyền tự bào chữa, nhờ người bào chữa, trợ giúp pháp lý; được gặp người đại diện hợp pháp để thực hiện giao dịch dân sự; được yêu cầu trả tự do khi hết thời hạn tạm giữ, thời hạn tạm giam…
Chế độ tạm giữ, tạm giam đối với người dưới 18 tuổi, phụ nữ có thai hoặc nuôi con dưới 36 tháng tuổi cũng được quy định cụ thể, đặc biệt là chế độ chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ dưới 36 tháng tuổi ở cùng mẹ trong nhà tạm giữ, tạm giam.
Cũng từ ngày 1/1/2018, nhiều quy định mới về mặt tố tụng được áp dụng khi Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 có hiệu lực. Những ghi nhận rõ hơn nguyên tắc suy đoán vô tội; pháp nhân có quyền được bào chữa; mở rộng chủ thể người bào chữa, người được bào chữa và mở rộng quyền thu thập, đánh giá chứng cứ của người bào chữa… Đáng chú ý, Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 quy định việc bình đẳng về vị trí ngồi giữa người bào chữa và công tố viên tại tòa.
Còn Nghị định số 126/2017 về cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước quy định việc bán cổ phần ưu đãi cho người lao động bằng 60% mệnh giá. Theo đó, người lao động đang làm việc tại doanh nghiệp nhà nước khi cổ phần hóa sẽ được mua tối đa 100 cổ phần cho mỗi năm thực tế làm việc với giá bán bằng 60% giá trị 1 cổ phần tính theo mệnh giá 10.000 đồng/cổ phần. Người lao động không được chuyển nhượng trong thời gian 3 năm kể từ thời điểm nộp tiền mua cổ phần ưu đãi.
Một quy định nữa đang được người lao động quan tâm, đó là từ ngày 1/1/2018, các khoản thu nhập của người lao động tính đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc sẽ tăng. Ngoài tiền lương, phụ cấp (phụ cấp chức vụ, chức danh; phụ cấp trách nhiệm; phụ cấp nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm; phụ cấp thâm niên; phụ cấp khu vực; phụ cấp lưu động; phụ cấp thu hút; và các phụ cấp có tính chất tương tự) là các khoản bổ sung xác định được mức tiền cụ thể cùng với mức lương thỏa thuận trong hợp đồng lao động và trả thường xuyên trong mỗi kỳ trả lương.
Cuối cùng, các loại ô tô, xe máy hết hạn sử dụng sẽ bị thu hồi vào tháng 1/1/2018 (theo Quyết định số 16/2015 của Thủ tướng Chính phủ). Các nhà sản xuất có thể liên kết để cùng thực hiện thu hồi, xử lý sản phẩm thải bỏ. Người tiêu dùng được lựa chọn các hình thức như tự chuyển hoặc chuyển giao cho tổ chức, cá nhân thu gom để vận chuyển đến điểm thu hồi và được hưởng quyền lợi theo chính sách của nhà sản xuất...
Liên quan đến lĩnh vực ô tô, Nghị định 46/2016 cũng quy định xử phạt tiền đối với người ngồi trên ô tô không thắt dây an toàn tại vị trí có trang bị dây an toàn khi xe đang chạy. Quy định cũ chỉ bắt buộc điều này với tài xế và người ngồi cạnh tài xế. Quy định mới được đánh giá là chặt chẽ và cần thiết hơn so với trước đây, buộc người đi xe ô tô hình thành thói quen thắt dây an toàn.
Kim Kim (tổng hợp)
Xem thêm bình luận