Hỏi: Ông A kiện ông B để đòi lại đất trong khi không có một giấy tờ nào có liên quan. Ông A cho rằng, đất nhà ông B đang ở (có giấy tờ hợp pháp) trước đây là của gia đình mình (ông bà nội của ông A khai phá). Một vụ kiện rất vô lý, nhưng Tòa án vẫn thụ lý? Xin hỏi vì sao Tòa án không từ chối thụ lý vụ kiện?
V.T.Toàn (TP. Bạc Liêu)
Trả lời: Quyền khởi kiện của đương sự là một trong những quyền cơ bản của công dân đã được ghi nhận trong Hiến pháp năm 2013, đồng thời được thể chế hóa cụ thể trong Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2015.
Những quy định về quyền khởi kiện nhằm để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của công dân, được quy định trong pháp luật tố tụng dân sự.
Theo đó, Điều 161 Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2015 quy định: “Cơ quan, tổ chức, cá nhân do Bộ luật này quy định có quyền khởi kiện vụ án dân sự, yêu cầu giải quyết việc dân sự tại Tòa án có thẩm quyền để yêu cầu Tòa án bảo vệ công lý, bảo vệ quyền con người, quyền công dân, quyền và lợi ích hợp pháp của mình hoặc của người khác”. Thậm chí, ngay cả khi yêu cầu giải quyết chưa có điều luật áp dụng, Tòa án cũng không được từ chối thụ lý giải quyết yêu cầu vụ việc dân sự vì lý do chưa có điều luật để áp dụng.
Bên cạnh đó, Điều 186 Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2015 cũng quy định, cơ quan, tổ chức, cá nhân có quyền tự mình hoặc thông qua người đại diện hợp pháp khởi kiện vụ án tại Tòa án có thẩm quyền để yêu cầu bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình. Trong trường hợp đương sự có đủ năng lực hành vi tố tụng dân sự thì đương sự có quyền tự khởi kiện hoặc ủy quyền cho người đại diện. Trường hợp không đủ năng lực hành vi tố tụng dân sự thì người đại diện theo pháp luật của đương sự sẽ thay họ khởi kiện. Đối với các chủ thể là pháp nhân, hộ gia đình, tổ hợp tác thì việc khởi kiện sẽ do người đại diện theo pháp luật thực hiện.
Như vậy, đương sự là nguyên đơn có toàn quyền trong việc có quyết định khởi kiện hay không, phạm vi khởi kiện đến mức độ nào. Nguyên đơn có quyền khởi kiện một hoặc nhiều bị đơn ra Tòa án, về một mối quan hệ pháp luật hay nhiều mối quan hệ pháp luật có liên quan để giải quyết trong cùng một vụ án.
Tuy nhiên, pháp luật cũng quy định ràng buộc các điều kiện đối với chủ thể khởi kiện, trong đó chủ thể khởi kiện phải đảm bảo năng lực hành vi dân sự; vụ án khởi kiện phải thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án; vụ án vẫn còn thời hiệu khởi kiện.
Thân ái!
Luật gia KIM PHƯỢNG
Xem thêm bình luận