Theo ước tính của Tổ chức Y tế Thế giới, Việt Nam chỉ có khoảng 60% ca lao trong cộng đồng được phát hiện và điều trị, như vậy có rất nhiều ca bệnh lao trong cộng đồng mà chúng ta không thể phát hiện được. Vì vậy, việc sàng lọc lao chủ động trong cộng đồng, phát hiện sớm ca lao và điều trị kịp thời để ngăn chặn nguồn lây là rất quan trọng.
Dự án Chẩn đoán và điều trị nhằm xoá bỏ bệnh lao (ACT5) được thực hiện tại Cà Mau từ tháng 4/2022, sàng lọc lao tại hộ gia đình và tập trung tại các trụ sở ấp, khóm. Từ tháng 12/2022-4/2023, Dự án ACT5 bắt đầu thực hiện giai đoạn chẩn đoán, điều trị phổ cập Bệnh Lao tiềm ẩn kết hợp phát hiện chủ động số ca mắc bệnh lao trong cộng đồng lần lượt tại 17 khóm/ ấp trên địa bàn TP Cà Mau. Qua sàng lọc, có 15 ngàn người được cấp thuốc điều trị lao tiềm ẩn.
Dự án ACT5 sàng lọc lao cho người dân tại huyện Cái Nước.
Bà Lưu Bội Khang, Quản lý Chương trình Sàng lọc lao chủ động tại Cà Mau, nói: “Qua sàng lọc cho thấy tỷ lệ lao tiềm ẩn ở người dân Cà Mau khoảng 40%, nguy cơ mắc lao hoạt động trong tương lai là rất cao. Vì vậy, việc tham gia sàng lọc lao trong cộng đồng là rất quan trọng, giúp phát hiện sớm bệnh lao để điều trị kịp thời giúp ngăn chặn nguồn lây trong cộng đồng”.
Hiện nay, Dự án ACT5 triển khai giai đoạn đánh giá, giai đoạn này đã được triển khai sàng lọc ở 26 ấp của huyện Cái Nước. Các thành viên của Dự án sẽ tiếp cận từng hộ gia đình, thu thập thông tin qua bộ câu hỏi, đồng thời mời đến trụ sở ấp để sàng lọc. Ðối tượng là những người từ 15 tuổi trở lên, kể cả người không có triệu chứng bệnh lao. Ông Phạm Văn Thắng, ấp Tân Phú, xã Tân Hưng Ðông, huyện Cái Nước, chia sẻ: “Tôi thấy việc sàng lọc tại ấp là rất thuận lợi, để biết mình có bệnh hay không. Nếu phát hiện mắc lao thì đi điều trị để bảo vệ sức khoẻ, còn không mắc bệnh thì cũng yên tâm”.
Qua sàng lọc 20 ngàn người dân, Dự án đã phát hiện gần 100 ca mắc bệnh lao. Theo thống kê, có một số ấp tỷ lệ mắc lao từ 900-1.000/100.000 dân, đây là tình trạng đáng báo động. Tuy nhiên, hiện nay sàng lọc lao trong cộng đồng còn gặp nhiều khó khăn như: Người dân không hợp tác, không tuân thủ phác đồ điều trị... Nếu những ca mắc bệnh lao không được phát hiện sớm, nguy cơ lây lan lao trong cộng đồng là rất cao và khó kiểm soát.
Trong những tháng cuối năm 2025, Dự án ACT5 sẽ tiếp tục sàng lọc lao chủ động tại TP Cà Mau, huyện Ðầm Dơi và huyện Thới Bình. Dự án chọn sàng lọc cho người dân từ 15 tuổi trở lên để tìm ca lao hoạt động và sàng lọc trẻ từ 7-17 tuổi để tìm những ca lao tiềm ẩn. Ðồng thời kết hợp sàng lọc các bệnh không lây nhiễm như: cao huyết áp, tiểu đường. Bà Lưu Bội Khanh, Quản lý Chương trình sàng lọc lao chủ động tại Cà Mau, cho biết thêm: “Chúng tôi thực hiện sàng lọc lao tại huyện Cái Nước cho thấy số ca mắc lao trong cộng đồng khá cao, được giới thiệu đến Bệnh viện Lao và Bệnh phổi tỉnh Cà Mau xét nghiệm để khẳng định và đưa vào chương trình điều trị. Các biện pháp sàng lọc như: Chụp X-quang phổi, xét nghiệm đàm và xét nghiệm XPERT sẽ phát hiện các ca mắc lao trong cộng đồng, từ đó giúp bảo vệ sức khoẻ người dân”.
Các xét nghiệm lao hoàn toàn miễn phí và thông tin người bệnh được bảo mật theo quy định. Người dân cần phối hợp với Dự án để được sàng lọc, phát hiện bệnh sớm và điều trị kịp thời, góp phần bảo vệ sức khoẻ và kiểm soát bệnh lao trong cộng đồng.
Minh Khang
Xem thêm bình luận