(CMO) "Khi ta ở, chỉ là nơi đất ở Khi ta đi, đất đã hoá tâm hồn" (Tiếng hát con tàu - Chế Lan Viên)
Như thoi đưa, như có điều thôi thúc trong lòng, mỗi năm, ông Bảy (Đại tá Khưu Ngọc Bảy, nguyên Trung đoàn trưởng Đoàn 962, nguyên Phó trưởng ban Liên lạc toàn quốc đường Hồ Chí Minh trên biển) hết đến Duyên Hải - Trà Vinh lại về Thạnh Phú - Bến Tre. Có khi bất ngờ đồng đội cũ gặp ông ở Bà Rịa hay ở xóm nhỏ giữa rừng Tân Ân, Ngọc Hiển - Cà Mau.
Mũi Cà Mau ngày nay. Ảnh: iPEC Cà Mau |
Cứ như thế, bao nhiêu năm qua, những bến của chuyến tàu không số ngày nào dường như đã là quê hương, là điểm đến mặc định trong trí nhớ của ông Bảy.
Có lần bất chợt tôi gặp ông vừa dưới tàu đò Rạch Gốc bước vội vàng lên phố thị Cà Mau. Mừng quýnh, tôi hỏi chú khoẻ không? Vẫn nụ cười nhân hậu, ông nói: "Lúc này hơi rêm rêm". Sau này, tôi mới biết, lần đó ông đi thăm ông Út Vinh, đồng đội cũ của mình, người suốt bao năm ròng kháng chiến chủ yếu làm bảo vệ, chèo xuồng cho thủ trưởng Anh hùng Lực lượng vũ trang Nhân dân Bông Văn Dĩa - người đầu tiên mở đường, mở bến cho sự khởi đầu của đường Hồ Chí Minh trên biển. Có một bài báo nói ông Vinh đã chèo xuồng mấy vòng trái đất.
Hoà bình, ông Vinh về quê, làm ăn lam lũ, nghèo đạm bạc mà chớ hề kêu ca với ai, gặp đồng đội cũ một mực rủ về nhà ăn cơm bằng được mới chịu. Đồng đội và cả xóm giềng ai cũng quý mến ông. Bởi vậy, nghe ông Út bịnh, ông Bảy một mình đi hết xe đò, tàu đò rồi quá giang xuồng vô tận chòi vuông tôm trong rừng thăm ông.
Tháng Chạp, nước rong, gió bấc lùa qua căn chòi trống trước hở sau lạnh se sắt. Trước lúc ra về, ông Bảy cởi chiếc áo lạnh đang khoác trên người trao cho Út Vinh, chừa đủ tiền tàu xe về Cần Thơ, còn bao nhiêu dúi hết cho Út Vinh... Đâu ai biết, lúc đó ông Bảy đang viêm phế quản.
Dành thời gian đi thăm đồng đội cũ, về nguồn, làm mọi việc để lưu giữ truyền thống của Trung đoàn 962 (sau này là Lữ đoàn 962), trong từng lời tâm sự, nhắc nhớ về thành tích đón nhận và vận chuyển trên 7.000 tấn đạn dược, khí tài quân sự, bảo vệ an toàn bến bãi, giữ vững mạch huyết giao thông trên biển, trực tiếp chiến đấu 251 trận lớn nhỏ, tiêu diệt 3.840 tên địch, bắt sống 285 tên; hai lần đơn vị được tuyên dương Anh hùng Lực lượng vũ trang Nhân dân, bao giờ trong ông cũng đong đầy niềm tự hào về chiến tích diệu kỳ xây dựng những bến cảng không có trong tiền lệ lịch sử - Bến cảng lòng dân.
Và vì vậy, theo ông Bảy, cái tình của ông với cô bác, đồng bào nơi bến cũ khó nói hết bằng lời.
Bây giờ, không còn cảnh mái lá đơn sơ nương náu nhau trong những con rạch nhỏ dưới làn mưa bom bão đạn, nhường nhau từng giọt nước, hột cơm, viên thuốc... Bây giờ trên những bến ngày xưa, từ Bà Rịa về tới Mũi Cà Mau, ánh điện chan hoà, ô-tô chạm ngõ, đâu đâu cũng rộn ràng như phố thị... Còn bộ đội thì đâu như ngày xưa hành quân bằng xuồng ba lá ra chiến trận, đội ngũ bây giờ chính quy, từng bước hiện đại trên những con tàu uy dũng hiên ngang trấn giữ biên thuỳ.
Kỷ niệm ngày thành lập đơn vị hay dịp đón nhận những danh hiệu cao quý do Đảng và Nhà nước phong tặng, các thế hệ cán bộ, chiến sĩ của Đoàn 962 năm xưa (nay là Lữ đoàn 962), trong đó có Đại tá Khưu Ngọc Bảy, lại về báo cáo với bà con, không thì cũng rước đại diện bà con lên doanh trại làm lễ đón mừng.
Về với làng quê tay bắt mặt mừng mà rơi nước mắt, nhớ kỷ niệm ngày xưa. Lên với đơn vị dự lễ duyệt binh, nhìn những đoàn tàu giương Quốc kỳ phấp phới, rùng rùng lướt sóng trên dòng Hậu Giang hướng ra biên ải, lòng ai cũng hân hoan nhưng cả cựu chiến binh và dân làng cao tuổi không cầm được dòng nước mắt và những tiếng sụt sùi.
Có lẽ đó là khoảnh khắc bừng lên kỷ niệm rừng biển quê nhà từ những năm gian khó và lại cháy sáng lên bởi sự lớn mạnh không ngừng của đoàn quân ra đi từ mảnh đất dạt dào thân thương ấy.
Những bến tiếp nhận, bảo vệ và vận chuyển vũ khí từ hậu phương lớn miền Bắc chi viện tiền tuyến lớn miền Nam qua đường Hồ Chí Minh trên biển không chỉ tự hào vì đã làm tròn sứ mệnh góp phần giải phóng miền Nam mà còn xứng đáng là nơi nuôi dưỡng sức mạnh tinh thần cho những thế hệ giữ bến ngày nào giờ trở thành Lữ đoàn giang thuyền kiên cường, trấn giữ miền biên thuỳ Tây Nam Tổ quốc.
Lữ đoàn binh chủng trực thuộc Bộ Tư lệnh Quân khu 9 luyện tập chiến đấu phòng không. Ảnh tư liệu của Phòng truyền thống Lữ đoàn |
Được Trung ương Cục miền Nam ra quyết định thành lập, Đoàn 962 được biên chế tương cấp sư đoàn xây dựng lực lượng và căn cứ từ Bà Rịa đến Mũi Cà Mau đảm trách chuẩn bị bến tiếp nhận vũ khí, xây dựng kho tàng, cùng với đơn vị bạn và lực lượng thanh niên xung phong vượt sóng Cửu Long và hàng trăm đồn bót, tàu chiến các loại của kẻ thù bủa vây, đưa vũ khí toả khắp các chiến trường, làm nên những chiến công vang dội: Đầm Dơi - Cái Nước - Chà Là; Ấp Bắc; Bình Giã; nhấn chìm chiến hạm tối tân của Mỹ trên sông Lòng Tàu…, đập tan các chiến dịch của Mỹ và bè lũ tay sai: “Sóng tình thương", "Phượng hoàng GT-1", "Sa mù trận", "Bủa lưới phóng lao", "Biệt kích rừng xanh", "Hạm đội nhỏ trên sông"…, làm phá sản chiến lược "Chiến tranh đặc biệt” của chúng…
Đoàn 962 còn trực tiếp chiến đấu lập thành tích vẻ vang: tiêu diệt và bắt sống trên 4.000 tên địch, loại khỏi vòng chiến đấu hàng ngàn tên khác; đánh chìm và cháy 306 tàu chiến các loại, trong đó có 11 tiểu pháo hạm; bắn rơi 18 máy bay, phá huỷ tại sân bay 24 chiếc khác; diệt 65 xe tăng và xe bọc thép; phá huỷ 37 khẩu pháo; tham gia giải phóng 11 đảo trên vùng biển Tây Nam Tổ quốc. Trong chiến tranh biên giới, giúp bạn tiêu diệt bọn diệt chủng Pôn Pốt - Iêng Xary, đơn vị đã phục vụ chiến đấu, chuyển quân cả sư đoàn và nhiều đơn vị bạn vựợt sông Mê Kông thọc sâu vào giải phóng Pnôm Pênh, trực tiếp chiến đấu 40 trận, tiêu diệt 3 trận địa pháo, bắn cháy 5 tàu chiến, thu 27 tàu vận tải, tiêu diệt 1 tiểu đoàn bộ binh, bắt sống 85 tên… Cùng với “Đoàn tàu không số” (Lữ đoàn vận tải quân sự 125, thuộc Bộ Tư lệnh Vùng 2 Hải quân) làm nên huyền thoại “Đường Hồ Chí Minh trên biển”, đơn vị đã góp phần to lớn trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước và 2 lần được tuyên dương danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang Nhân dân.
Ngày nay, Đoàn 962 được chính thức mang phiên hiệu Lữ đoàn binh chủng trực thuộc Bộ Tư lệnh Quân khu 9, với nhiệm vụ huấn luyện sẵn sàng chiến đấu, xây dựng đơn vị, phục vụ vận tải, phòng chống lụt bão, cứu hộ - cứu nạn.
Nguyễn Bé Ngân Phương