Báo chí Bạc Liêu đang đứng trước những cơ hội phát triển, bên cạnh một vài thách thức khi vận hành theo mô hình mới “báo và đài phát thanh - truyền hình” (PT-TH), nhất là sau khi hợp nhất hai tỉnh Bạc Liêu và Cà Mau. Khi đơn vị hành chính cấp tỉnh hợp nhất, Báo và Đài PT-TH Bạc Liêu cùng Báo và Đài PT-TH Cà Mau cũng sẽ “về một nhà”, trở thành một cơ quan báo chí đa phương tiện, với nguồn lực dồi dào và không gian tác nghiệp rộng mở, đa dạng hơn bao giờ hết.
Người làm báo ở Bạc Liêu và Cà Mau cùng đưa tin Hội nghị của Ban Thường vụ Tỉnh ủy hai tỉnh lần đầu họp bàn về Đề án hợp nhất tại TP. Cà Mau.
Đáp ứng nhu cầu của công chúng
Việc hợp nhất giúp tối ưu hóa nguồn lực: nhân sự, tài chính, cơ sở vật chất và công nghệ. Thay vì hai bộ máy riêng biệt, một cơ quan báo chí chung sẽ giúp phân bổ và sử dụng hiệu quả hơn, tránh lãng phí và chồng chéo. Các nhà báo, phóng viên, biên tập viên từ báo in, báo điện tử và PT-TH có thể cùng nhau khai thác đề tài, chia sẻ thông tin, và sản xuất nội dung đa dạng hơn (văn bản, audio, video). Điều này mở ra cơ hội tạo nên những sản phẩm báo chí chất lượng cao, chuyên sâu và hấp dẫn hơn.
Một cơ quan báo chí lớn mạnh hơn sẽ có tiếng nói và sức ảnh hưởng lớn hơn trong truyền thông địa phương. Khả năng tích hợp đa nền tảng cũng giúp cơ quan tiếp cận được nhiều đối tượng độc giả, khán giả, thính giả hơn - đặc biệt là trong bối cảnh truyền thông số phát triển mạnh mẽ. Hợp nhất còn tạo điều kiện thuận lợi để phát triển mô hình tòa soạn hội tụ, nơi sản xuất nội dung cho nhiều loại hình báo chí truyền thống và hiện đại. Qua đó, giúp các cơ quan báo chí thích ứng tốt hơn với xu hướng truyền thông hiện đại và đáp ứng nhu cầu thông tin đa dạng, kịp thời của công chúng.
Cùng với thuận lợi thì cơ quan báo chí mới cũng đã lường trước các thách thức, từ đó, nghiên cứu, sớm có biện pháp hóa giải, biến thử thách thành cơ hội phát triển. Trước hết là thách thức về tổ chức và nhân sự, bởi lẽ mỗi cơ quan báo chí có văn hóa, quy trình làm việc và thói quen riêng. Việc thống nhất hai văn hóa này thành một là thách đố lớn, không giống “ghép” cơ học về tổ chức, biên chế, nên đòi hỏi thời gian và sự linh hoạt. Việc tổ chức lại bộ máy có thể dẫn đến tình trạng dôi dư nhân sự ở một số vị trí hoặc thiếu hụt ở những vị trí khác. Sắp xếp lại vai trò, chức năng và cơ cấu tổ chức một cách hợp lý là điều cần thiết.
Sau khi hợp nhất, đòi hỏi phóng viên, biên tập viên từ báo in, báo điện tử phải học thêm kỹ năng làm PT-TH và ngược lại. Khả năng thích ứng với môi trường đa phương tiện là yếu tố then chốt, giỏi một việc, biết nhiều việc. Ngoài ra, cơ quan mới còn đối mặt với thách thức về chuyên môn và nghiệp vụ; kỹ thuật và công nghệ. Việc tạo ra một quy trình sản xuất sản phẩm báo chí thống nhất cho cả 4 loại hình báo chí đòi hỏi sự điều chỉnh lớn và có thể gặp khó khăn ban đầu. Dù có sự hợp thành, việc duy trì và nâng cao chất lượng chuyên môn ở từng loại hình vẫn là một vấn đề cần lưu tâm, tránh tình trạng “tham bát bỏ mâm”. Cùng với đó, việc tích hợp hệ thống kỹ thuật của báo in, báo điện tử và PT-TH đòi hỏi đầu tư lớn về trang thiết bị, phần mềm và hạ tầng mạng. Đội ngũ cần được đào tạo để sử dụng thành thạo các công cụ và nền tảng công nghệ mới phục vụ cho mô hình tòa soạn hội tụ.
Phóng viên báo chí Bạc Liêu và Cà Mau cùng đồng nghiệp khu vực Nam sông Hậu tác nghiệp tại một sự kiện thể thao do Báo và Đài PT-TH Cà Mau tổ chức. Ảnh: N.Q
Định hướng phát triển trong tương lai
Để phát huy hiệu quả mô hình tổ chức mới, cơ quan báo chí sau hợp nhất nên chăng cần tập trung vào xây dựng chiến lược phát triển rõ ràng. Đó là thống nhất mục tiêu, định hướng phát triển cho toàn bộ cơ quan; chi tiết hóa lộ trình chuyển đổi từ mô hình cũ sang mô hình mới, bao gồm các giai đoạn, mục tiêu, chỉ số đánh giá; phân tích nhu cầu của công chúng để sản xuất các loại hình nội dung phù hợp với từng nền tảng (báo in, PT-TH, báo điện tử, mạng xã hội).
Trong giai đoạn chuyển đổi 5 năm, cơ quan báo chí cũng nên sớm tái cơ cấu tổ chức và sắp xếp nhân sự hiệu quả thông qua rà soát, đánh giá lại chức năng, nhiệm vụ của từng phòng, bộ phận để tránh chồng chéo, lãng phí. Dựa trên năng lực, sở trường của từng cá nhân để bố trí vào vị trí phù hợp, khuyến khích sự luân chuyển và đa năng. Bên cạnh đó, cũng cần quan tâm đến vấn đề duy trì, giữ vững bản sắc và thế mạnh riêng của từng loại hình báo chí sau hợp nhất. Và một điều không thể bỏ qua là xây dựng cơ chế đãi ngộ hợp lý, như: chế độ nhuận bút, thưởng, phúc lợi cạnh tranh để thu hút và giữ chân nhân tài…
Cũng liên quan đến yếu tố then chốt là con người, Ban Biên tập cần tiếp tục đào tạo kỹ năng hội tụ, kỹ năng làm việc trong môi trường đa văn hóa, nâng cao trình độ chuyên môn và khuyến khích đội ngũ tự học và sáng tạo. Nội dung đào tạo thường xuyên cần tập trung bồi dưỡng kiến thức và kỹ năng làm báo đa phương tiện (viết tin, làm phóng sự ảnh, quay dựng video, dựng audio, sản xuất nội dung số, ứng dụng trí tuệ nhân tạo). Đồng thời, cập nhật kiến thức chuyên sâu về các lĩnh vực kinh tế, xã hội, chính trị để nâng cao chất lượng nội dung.
Trong thời gian tới, việc hợp nhất tỉnh Bạc Liêu và tỉnh Cà Mau để thành lập một tỉnh Cà Mau mới, đồng thời sáp nhập Báo và Đài PT-TH Bạc Liêu và Báo và Đài PT-TH Cà Mau thành một cơ quan báo chí duy nhất, mang lại nhiều triển vọng đáng kể trong bối cảnh khoa học - công nghệ phát triển mạnh mẽ, trình độ dân trí nâng cao và nhu cầu công chúng truyền thông thay đổi.
Việc hợp nhất là một xu thế tất yếu trong bối cảnh truyền thông hiện đại, nhằm tối ưu hóa nguồn lực và tăng cường hiệu quả hoạt động. Tuy nhiên, thành công hay thất bại của mô hình hợp nhất phụ thuộc rất nhiều vào cách thức triển khai, sự linh hoạt trong quản lý, khả năng thích ứng của đội ngũ và tầm nhìn chiến lược của lãnh đạo. Để đạt được mục tiêu trở thành một cơ quan báo chí đa phương tiện vững mạnh, việc xây dựng một chiến lược phát triển toàn diện, chú trọng đào tạo nhân lực và đầu tư công nghệ là vô cùng cần thiết. Sự chủ động trong việc hóa giải thách thức và biến chúng thành cơ hội sẽ là yếu tố quyết định sự bứt phá của báo chí địa phương trong kỷ nguyên số.
Nguyễn Quốc
Xem thêm bình luận