ĐT: 0939.923988
Thứ sáu, 2-5-25 04:18:20
Theo dõi Báo điện tử Cà Mau trên

Cà Mau - địa đầu cực Nam thiêng liêng của Tổ quốc - Bài 4: Vùng đất của những sản vật vang danh

Báo Cà Mau Dù lên rừng hay xuống biển, Cà Mau đều sẵn có những đặc sản trứ danh. Nếu chỉ nhắc đến đại khái, nhiều người sẽ chưa thoả dạ hoặc lòng còn hoài nghi, thắc mắc. Sự trù phú của thiên nhiên hoà quyện với quá trình lao động siêng năng, bền bĩ, đúc kết kinh nghiệm và sự sáng tạo tài hoa của lớp lớp con người Cà Mau đã kết tụ nên giá trị và sức sống lâu bền của những sản vật đặc trưng ở vùng đất mới.

Hương rừng, vị biển

Mật ong rừng U Minh Hạ và ba khía muối Rạch Gốc, hai trong số những sản vật nổi tiếng của Cà Mau có thể gọi là đại diện cho hương rừng, vị biển Cà Mau làm xao xuyến biết bao người. Ðã về Cà Mau, nếu không biết đến 2 món này cũng là sự nuối tiếc với bất cứ ai.

Rừng U Minh Hạ bốn mùa tràm nở, bốn mùa mật ngọt vấn vương. Nghề gác kèo ong, nghề thời khẩn hoang mở cõi của ông cha, nay cũng đã trở thành nghề di sản ở cấp độ quốc gia.

Rừng tràm là nơi lý tưởng cho ong cư trú và cho ra thứ mật chất lượng hảo hạng. Nghề ăn ong ở U Minh Hạ đã có từ xa xưa, theo bước chân của những lớp lưu dân đầu tiên về Cà Mau. Người ăn ong có luật lệ, có cộng đồng riêng, làng nghề gọi là “thuộc hoàng lạp” hoặc sau này là “phong ngạn”. Thời phong kiến, người đi ăn ong phải nộp thuế, cống phẩm về triều đình. Ðiều thú vị là buổi ấy, sáp ong mới là thứ sản vật hảo hạng, đắc dụng nhất chớ không phải là mật ong. Sử sách còn ghi lại loại sáp ong vàng vùng U Minh Hạ Cà Mau được lựa chọn để tiến vua, một niềm tự hào lớn lao đối với bất cứ nơi đâu. Nghề ăn ong với con người U Minh Hạ không chỉ đơn thuần vì mục đích mưu sinh, mà đã tạo nên một nét văn hoá, một niềm tự hào lớn lao được truyền từ đời này sang đời khác.

Hiện tại, mật ong U Minh Hạ đã vang danh khắp chốn, nghề gác kèo ong từ đó cũng được gìn giữ trọn vẹn những tinh hoa của người xưa để lại. Gác kèo ong là một nghệ thuật, đòi hỏi người ăn ong phải trải qua sự trau dồi, rèn luyện có khi chục năm mới thành thục. Anh Phạm Duy Khanh, người máu thịt với rừng tràm, chia sẻ: “Nghề ăn ong, gác kèo ong ngó qua thấy đơn giản nhưng cũng khó lắm. Muốn dụ ong thì phải biết kỹ thuật để chọn hướng, chọn chỗ, cách đặt kèo cho đúng với tập tính của ong. Mà muốn ong về thì phải có tràm. Gia đình tôi dành mấy chục héc-ta tràm không đụng chạm đến để tạo chỗ cư trú cho bầy ong. Nói gì, làm gì thì cái tâm của mình, tấm lòng của mình với rừng phải tử tế thì mới có ong về xây tổ, cho mật ngọt để người sống dưới tán rừng tràm an cư, lạc nghiệp”.

Nghề ăn ong còn được anh Khanh khai thác trở thành sản phẩm chủ lực của Ðiểm du lịch sinh thái Mười Ngọt (xã Khánh Bình Tây Bắc, huyện Trần Văn Thời). Chúng tôi đã nhiều lần đến đó, thế nhưng cảm giác ban đầu khi về không gian ấy vẫn cứ mới nguyên. Ðó là một U Minh Hạ thu nhỏ, ban sơ, trọn vẹn như thuở nào cha ông ta mới đến đất này. Vẳng tai nghe tiếng rù rì của bầy ong hút mật, vỗ cánh giữa đại ngàn xanh thẳm màu tràm mà như đi trong dòng nhớ mấy trăm năm...

Ba khía Rạch Gốc, sản vật được tác giả Nghê Văn Lương khẳng định trong sách “Cà Mau xưa và An Xuyên nay” rằng “nổi tiếng là ngon khắp miền Nam”. Vì sao ba khía ở vùng này lại ngon đến thế? Ðiều đặc biệt nhất đã được khai mở: “Loại ba khía này ăn ròng trái mắm đen rụng xuống đất, có gạch son, mùi thơm, chắc thịt và ngon hơn loại ba khía ăn trái mắm trắng”.

Ba khía muối sớm trở thành mặt hàng thương phẩm của xứ biển Cà Mau, không chỉ mang lại giá trị kinh tế mà còn là niềm tự hào của xứ sở. Theo tác giả Nghê Văn Lương, ba khía muối Rạch Gốc đã sớm vươn xa khỏi phạm vi nội tỉnh để trở thành món ngon yêu thích của khắp lục tỉnh Nam Kỳ và đô thành Sài Gòn khi ấy.

Nghề muối ba khía của Cà Mau được công nhận Di sản Văn hoá phi vật thể Quốc gia.                  Ảnh: HUỲNH LÂM

Nghề muối ba khía của Cà Mau được công nhận Di sản Văn hoá phi vật thể Quốc gia. Ảnh: HUỲNH LÂM

Sách “Cà Mau xưa và An Xuyên nay” có đoạn: “Vì ba khía Rạch Gốc nổi tiếng ngon, nên nhiều đoàn ghe miệt trên, đến mùa cây mắm có trái, thường chở muối hột hoặc muối đen Bạc Liêu, xuống đậu thường trực tại rừng cấm đặng mua ba khía rồi muối tại chỗ. Khi đầy ghe, thì lui về lục tỉnh hoặc lên Sài Gòn mà đếm sỉ”.

Những cư dân vùng biển, nhất là vùng Rạch Gốc - Tân Ân vẫn còn lưu giữ ký ức về mùa ba khía hội. Ông Nguyễn Công Trực, bô lão của vùng đất này, mô tả: “Tới mùa trái mắm rụng, lối tháng 10 âm lịch, ba khía xếp lớp lớp hàng hàng để ăn trái. Thường người đi bắt ba khía vào lối chạng vạng đến đêm. Có khi ba khía nhiều quá, khẳm xuồng sợ chìm người ta còn gạt xuống sông cho nhẹ bớt. Ba khía Rạch Gốc ngon bởi thổ nhưỡng, độ mặn của nước sông, kèm theo đó là trái mắm đen, rồi còn ở cả bí quyết muối ba khía nữa. Cái ngon của ba khía muối Rạch Gốc nói vậy chớ công phu, nhiều tâm sức và phụ thuộc vào tài nghệ của con người lắm”.

Anh Châu Ngọc Sang, một người trẻ đã chọn ba khía muối Rạch Gốc làm con đường lập thân, lập nghiệp, tự hào: “Nghề muối ba khía giờ là di sản văn hoá phi vật thể quốc gia, danh tiếng của sản vật này đã vang xa khắp cả nước. Gìn giữ những tinh tuý của cha ông để lại, giờ đây ba khía muối Rạch Gốc được nâng tầm lên nhờ thương hiệu, khâu bảo quản, quy trình chế biến, đảm bảo không chỉ ngon mà còn đảm bảo sự an toàn, sức khoẻ người tiêu dùng”.

Về Cà Mau một chuyến, sao lại không?

Khi tỉnh Cà Mau hình thành và quyết tâm thực hiện một số chiến lược phát triển dài hơi gắn với tài nguyên thế mạnh, lợi thế so sánh nổi trội, thì du lịch nghiễm nhiên trở thành một lĩnh vực được tập trung chú trọng.

Chúng tôi đã có những bài viết chuyên sâu về du lịch Cà Mau, thảo luận về cái được, cái chưa được, tìm kiếm những giải pháp, những gợi mở cho câu chuyện ấy. Thạc sĩ Phan Ðình Huê, chuyên gia du lịch đồng bằng sông Cửu Long đã nói một ý mà chúng tôi rất tâm đắc: “Thời cơ của du lịch Cà Mau tới rồi, nếu không chớp lấy, đón nhận nó bằng tâm thế chủ động, quyết liệt, sự quan tâm đầu tư tương xứng thì sẽ hết sức đáng tiếc”.

Cũng là người yêu thích du lịch, chúng tôi nghiệm ra rằng, ngay ở Cà Mau này, nếu du lịch phát triển đúng tầm, đúng mức thì khả năng đáp ứng nhiều phân khúc du khách với những "gu" du lịch khác nhau là điều hoàn toàn có thể.

Những loại hình du lịch mới đang là xu thế ưa chuộng hiện nay, như du lịch trải nghiệm, tham quan; du lịch ẩm thực; du lịch văn hoá tâm linh; du lịch  sinh thái nông nghiệp; du lịch kết hợp hội thảo; du lịch khám phá mạo hiểm và kể cả du lịch giải trí - nghỉ dưỡng... khi đối chiếu với tài nguyên, tiềm năng của du lịch Cà Mau đều hết sức triển vọng.

Không đâu xa, nếu chỉ khai thác đầy đủ giá trị của thương hiệu “Mũi Cà Mau” thôi, lĩnh vực du lịch của Cà Mau sẽ có sự bứt phá khác biệt. Khi về thăm, làm việc với Cà Mau, Tổng bí thư Tô Lâm, Thủ tướng Phạm Minh Chính đều rất lưu tâm và có những chỉ đạo tâm huyết, sâu sắc về việc coi Mũi Cà Mau là một thương hiệu, một thế mạnh riêng biệt, một niềm tự hào lớn lao và tài sản vô giá, phải được phát huy tối đa để Cà Mau vươn lên phát triển nhanh hơn, mạnh hơn, bền vững hơn. Bởi cả đất nước Việt Nam chỉ có duy nhất một Mũi Cà Mau, vùng đất thiêng liêng ở địa đầu cực Nam Tổ quốc.

Du lịch sẽ làm cho các sản vật truyền đời của Cà Mau có cơ hội tiếp cận với thị trường du khách rộng lớn với giá trị gia tăng ngay tại sân nhà. Ðó là những sản vật gắn với các làng nghề truyền thống, các sản vật nổi tiếng của Cà Mau, đặc biệt là những sản phẩm đã được nâng tầm khi gắn sao OCOP. Một tín hiệu vui khi giai đoạn 2020-2024, tỉnh Cà Mau đã xây dựng được 191 sản phẩm OCOP, trong đó có 47 sản phẩm 4 sao, còn lại được gắn 3 sao. Con số này khi so sánh với địa phương bạn vẫn khá khiêm tốn, nhưng rõ ràng đã làm cho sản phẩm hàng hoá gắn với phân khúc thị trường khách du lịch của địa phương dày lên, vốn liếng nhiều thêm. Ðó là cơ hội để những sản vật mang hương rừng, vị biển, tinh hoa từ sức lao động sáng tạo của con người Cà Mau được đón nhận, thừa nhận và lan toả.

Cà Mau đâu chỉ có ba khía muối Rạch Gốc ngon, mật ong U Minh Hạ hảo hạng, mà còn rất nhiều những sản vật khác đã có chỗ đứng vững chắc trong lòng người và cả trên thị trường rộng lớn. Cua Cà Mau là một ví dụ. Chúng tôi, những người Cà Mau có niềm tin và cả sự tự hào khi nghe lời ngợi khen rằng cua Cà Mau là loại cua ngon nhất Việt Nam. Rồi con tôm khô Cà Mau, một nghề di sản mang tầm quốc gia, ai đã từng nếm thử thì sẽ biết cái danh tiếng ấy quả tình là xứng đáng. Những điều chúng tôi muốn nói về Cà Mau thật nhiều. Bởi đơn giản, Cà Mau còn rất nhiều điều thú vị để người về đây trải nghiệm, khám phá.

Về Cà Mau một chuyến, tại sao không?

 

Phạm Quốc Rin

Bài cuối: Bừng sáng vùng đất địa đầu cực Nam Tổ quốc

 

Ngày giải phóng Cà Mau

Giáo dục rộng mở khi tư duy đổi chiều - Bài cuối: Ðổi mới phương pháp dạy và học

Việc Bộ Giáo dục và Ðào tạo (GD&ÐT) siết chặt quản lý dạy thêm, học thêm theo Thông tư số 29/2024/TT-BGDÐT quy định về dạy thêm, học thêm (Thông tư 29) đã nhận được sự đồng thuận của xã hội. Bởi chính phụ huynh, học sinh và cả các thầy cô giáo nhận ra đã đến lúc cần thay đổi tư duy giáo dục theo hướng mở.

Giáo dục rộng mở khi tư duy đổi chiều - Bài 2: Chia nhau trách nhiệm

Ðể siết chặt vấn đề dạy thêm - học thêm, nếu chỉ dựa vào nỗ lực của ngành giáo dục là chưa đủ, mà còn đòi hỏi sự nhìn nhận đúng và sự giám sát của phụ huynh, của xã hội.

Giáo dục rộng mở khi tư duy đổi chiều

Thông tư 29/2024/TT-BGDÐT ngày 30/12/2024 của Bộ Giáo dục và Ðào tạo (Thông tư 29) quy định về dạy thêm, học thêm chính thức có hiệu lực từ ngày 14/2/2025. Câu hỏi đặt ra là việc quản lý sau đó như thế nào để không có việc “nóng” kiểm tra thời gian đầu, còn sau lại đâu vào đó? Giáo viên, phụ huynh và học sinh các cấp sẽ “sống” cùng với thông tư như thế nào? Bên cạnh đó, các cơ sở dạy thêm trên địa bàn tỉnh Cà Mau cũng đang oằn mình để đón thêm lượng học viên quá tải...

Xây “đường băng” đưa đô thị vùng Tây Nam cất cánh - Bài cuối: Nền móng vững chắc cho Cà Mau vươn xa

Chủ trương sáp nhập tỉnh, bỏ cấp huyện, một quyết sách chiến lược của Chính phủ hướng đến bộ máy hành chính tinh gọn đã mang đến những thay đổi sâu rộng trong quản lý đô thị trên cả nước. Tại Cà Mau, bối cảnh mới này đòi hỏi sự đánh giá lại về quỹ đạo phát triển của các khu vực đô thị, đặc biệt là những nơi đã nỗ lực xây dựng các tiêu chí đô thị văn minh. Tới đây, các danh xưng hành chính có thể thay đổi, nền tảng hạ tầng, kinh tế và xã hội đã được kiến tạo vẫn là tài sản vô giá, làm nền móng vững chắc, định hình tương lai phát triển của Cà Mau sau này.

Xây “đường băng” đưa đô thị vùng Tây Nam cất cánh - Bài 2: Bước chuyển mình của đô thị hoá nông thôn

Khác với sự trỗi dậy mạnh mẽ của các đô thị động lực, như TP Cà Mau, Sông Ðốc và Năm Căn, những làng quê, nơi mà quá trình đô thị hoá đang diễn ra một cách lặng lẽ lại trở thành nơi lý tưởng, đáng sống, ước mơ của nhiều người. Cà Mau, từ một bức tranh tưởng chừng đơn điệu, với ruộng lúa, ao tôm, cánh đồng hoa màu và những con rạch hiền hoà, nay khoác lên mình diện mạo mới, hiện đại hơn, thuận tiện hơn, nhưng vẫn giữ được bản sắc miền Tây sông nước.

Xây “đường băng” đưa đô thị vùng Tây Nam cất cánh - Bài 3: Giải mã “điểm nghẽn” để khơi thông tiềm năng

Tốc độ đô thị hoá của Cà Mau tăng trung bình 1,3%/năm, phản ánh sức hút và tiềm năng nội tại. Tuy nhiên, con số này vẫn chưa tương xứng với tiềm lực vốn có và còn cách biệt so với khu vực đồng bằng sông Cửu Long. Quá trình đô thị hoá tại Cà Mau vẫn đang đối diện với những nút thắt cần tháo gỡ.

Xây “đường băng” đưa đô thị vùng Tây Nam cất cánh

Tỉnh Cà Mau đang kiến tạo một nền tảng vững chắc để đô thị hoá trở thành động lực phát triển kinh tế - xã hội. Ðến cuối năm 2024, tỷ lệ đô thị hoá của tỉnh đạt 33,04%, với 22 đô thị, cao hơn mức trung bình của đồng bằng sông Cửu Long (32,0%) và vượt một số tỉnh lân cận, như Vĩnh Long (28,7%), Hậu Giang (30,5%)... Với TP Cà Mau, Năm Căn và Sông Ðốc làm tam giác động lực, tỉnh không chỉ mở rộng không gian đô thị mà còn tạo sức bật kinh tế toàn diện. Không chạy theo đô thị hoá ồ ạt, tỉnh tập trung xây dựng nền tảng hạ tầng vững chắc, phát huy lợi thế kinh tế biển, logistics và dịch vụ thương mại để trở thành điểm sáng mới của vùng Tây Nam Bộ.

Khởi nghiệp “xanh” - Xu hướng phát triển bền vững - Bài cuối: Khơi thông dòng chảy

Khởi nghiệp dựa vào tài nguyên thiên nhiên, tiềm năng tài nguyên bản địa của địa phương là một lợi thế. Tuy nhiên, nó cũng có nhiều thách thức cho hoạt động khởi nghiệp nói chung và khởi nghiệp “xanh” nói riêng của tỉnh. Ðể nâng tầm khởi nghiệp “xanh”, Cà Mau đang cần những chính sách hỗ trợ từ Chính phủ. Ðịa phương cũng cần chú trọng hơn đến phát triển kinh tế bền vững và hỗ trợ các mô hình khởi nghiệp “xanh”, cũng như các chính sách ưu đãi, hỗ trợ, đào tạo, phát triển cơ sở hạ tầng cho các doanh nghiệp khởi nghiệp.

Khởi nghiệp “xanh” - Xu hướng phát triển bền vững - Bài 2: "Ghi điểm" trên "sân nhà"

Khởi nghiệp “xanh” tại Cà Mau mang đến động lực, truyền cảm hứng từ những câu chuyện thực tế của những bạn trẻ đầy nhiệt huyết, mạnh dạn tận dụng sân nhà để phát huy giá trị sản phẩm kinh doanh, gợi mở nhiều cơ hội trong tiến trình khởi nghiệp.