Người dân tộc thiểu số (DTTS) thuộc nhóm yếu thế trong xã hội cần được bảo đảm sự công bằng về quyền và lợi ích hợp trước pháp luật. Và trợ giúp pháp lý (TGPL) chính là điểm tựa về pháp luật cho đồng bào DTTS.
Thực hiện chính sách TGPL cho người DTTS. Những năm qua, Trung tâm TGPL Nhà nước tỉnh Cà Mau luôn quan tâm cung cấp dịch vụ pháp lý miễn phí bằng các hình thức: tư vấn pháp luật, tham gia tố tụng, đại diện ngoài tố tụng… Qua đó giúp đồng bào DTTS giải quyết các vướng mắc pháp luật trong các lĩnh vực của đời sống xã hội và từng bước nâng cao kiến thức pháp luật trong đồng bào DTTS.
Luật sư Kim Chan Đa Ra (hợp đồng trợ giúp pháp lý của Trung tâm Trợ giúp pháp lý) tâm tình: “Là người dân tộc Khmer, lại có nhiều năm hợp đồng thực hiện TGPL, tôi thấy rằng, chính sách TGPL nói chung và với đồng bào DTTS nói riêng luôn được tỉnh quan tâm thực hiện khá tốt. Bởi thực tế người DTTS đa số chưa hiểu biết sâu về quy định pháp luật, hoàn cảnh kinh tế khó khăn… Được thụ hưởng TGPL không chỉ giúp họ khỏi lo lắng về tiền bạc mà còn được trang bị những hiểu biết cơ bản về pháp luật hiện hành để thực hiện tốt hơn quyền và nghĩa vụ của mình trong đời sống xã hội.
Bà Danh Thị Nhiên, sinh năm 1983 (cư ngụ xã Tân Phú, huyện Thới Bình), trình bày sự việc: Khoảng năm 1996, cha mẹ của bà do thiếu nợ ông Đinh Văn T 2 chỉ vàng 24K và 16 giạ lúa nên mới đồng ý cho ông T vào canh tác trên phần đất của gia đình bà, tổng diện tích hơn 5.000 m2 ở xã Biển Bạch Đông (huyện Thới Bình), với thoả thuận khi nào có tiền, vàng sẽ chuộc lại đất. Sau đó không lâu, ông T qua đời, mẹ của bà Nhiên đặt vấn đề chuộc đất với con trai út ông T, anh này đồng ý nhưng buộc phải trả theo giá thị trường. Đôi bên không thống nhất quan điểm nên sự việc kéo dài và gia đình ông T vẫn canh tác trên phần đất đó cho đến nay.
Bà Danh Thị Nhiên thông tin vụ việc với Luật sư Kim Chan Đa Ra.
“Qua người quen giới thiệu, gia đình tôi tìm đến Trung tâm TGPL nhờ giúp đỡ. Tại đây, TGVPL đã hướng dẫn các thủ tục pháp lý đồng thời tham gia bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của gia đình tôi tại toà. Phiên toà sơ thẩm của Toà án Nhân dân huyện Thới Bình không chấp nhận yêu cầu khởi kiện của gia đình, nhưng chúng tôi kháng cáo, được Toà án Nhân dân tỉnh xét xử phúc thẩm và quyết định huỷ Bản án dân sự sơ thẩm, giao hồ sơ về Tòa án Nhân dân huyện Thới Bình giải quyết lại theo thủ tục sơ thẩm. Tuy vụ việc chưa kết thúc mỹ mãn, nhưng tôi thấy chính sách TGPL của Nhà nước thật sự mang lại tính công bằng cho mọi người, trong đó có người DTTS như tôi”, bà Nhiên chia sẻ.
TGVPL địa bàn huyện Thới Bình được bố trí nơi làm việc phù hợp.
Bà Huỳnh Tố Trinh, TGVPL địa bàn huyện Thới Bình, cho biết: “Thời gian qua, công tác phối hợp hoạt động chuyên môn cũng như tuyên truyền phố biến chính sách TGPL nói chung, đối với người DTTS riêng, đã được ngành chức năng huyện quan tâm thực hiện thường xuyên. TGVPL ở địa bàn huyện cũng được bố trí nơi làm việc riêng và có phòng trực tại toà án huyện. Qua đó, năm 2023, TGVPL đã tiếp nhận, tư vấn trên 160 vụ việc các lĩnh vực hình sự, dân và tranh chấp khác (trong đó có hơn 17 vụ tham gia tố tụng)”.
Theo bà Lê Hồng Quí, Phó trưởng phòng phụ trách điều hành Phòng Tư pháp huyện Thới Bình: “Thới Bình là huyện có người DTTS tương đối đông, tập trung nhiều ở các xã: Hồ Thị Kỷ, Tân Lộc, Tân Phú… Thế nên, hằng năm, Phòng Tư pháp nghiêm túc triển khai thực hiện các quyết định của Chính phủ, cũng như quyết định, kế hoạch của tỉnh tổ chức hoạt động TGPL trên địa bàn. Theo đó, phối hợp với Trung tâm TGPL Nhà nước tỉnh đẩy mạnh truyền thông về chính sách TGPL tại các xã có đông đồng bào DTTS sinh sống. Đồng thời, tại các buổi truyền thông đã trực tiếp hướng dẫn, giải đáp pháp luật tại chỗ cho người dân. Bên cạnh đó, huyện còn thành lập mô hình truyền thông qua mạng Zalo, nhằm truyền tải chuyên mục TGPL do báo Cà Mau thực hiện đến đồng bào DTTS và cộng đồng dân cư. Ngoài ra, để đảm bảo các đối tượng đều được tiếp cận dịch vụ TGPL, Phòng Tư pháp chỉ đạo Công chức Tư pháp - Hộ tịch, tổ hoà giải các xã khi thực hiện hoà giải vụ việc, phát hiện thuộc đối tượng thuộc diện TGPL thì phải lập danh sách, cung cấp thông tin kịp thời cho TGVPL ở địa bàn huyện để thực hiện TGPL ngay từ cơ sở.
“Đảng ta luôn xác định chính sách dân tộc có vị trí chiến lược trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Vì vậy, nhất quán thực hiện bình đẳng, đại đoàn kết dân tộc, Đảng và Nhà nước đã ban hành nhiều chủ trương, chính sách quan trọng nhằm nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của người DTTS, trong đó có chính sách TGPL. Theo đó, thời gian qua Phòng Dân tộc huyện phối hợp thường xuyên với ngành chức năng, TGVPL phụ trách địa bàn đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến chính sách này sâu rộng ở những xã tập trung đông đồng bào DTTS. Từ đó nâng cao hiểu biết pháp luật, ý thức thượng tôn pháp luật và thực hiện hành vi ứng xử đúng pháp luật... trong vùng đồng bào DTTS”, ông Trần Hoàng Lê, Trưởng phòng Dân tộc huyện Thới Bình, khẳng định./.
Mỹ Pha - Hữu Nghĩa