Trong sinh hoạt hằng ngày gắn liền với việc canh tác vuông tôm của gia đình, em Trần Quốc Đạt, học sinh Trường THPT Cái Nước, nhận thấy việc nuôi tôm quảng canh cũng như vận hành cống thoát nước vẫn còn thủ công, hầu hết phụ thuộc vào sức lao động của con người. Từ thực tế đó, Đạt nảy ra ý tưởng tìm cách tự động hoá cống thoát nước trong mô hình nuôi tôm quảng canh tại địa phương.
- Hơn 90 thí sinh tham gia Hội thi Tin học trẻ tỉnh Bạc Liêu lần thứ XXVII - năm 2025
- Cà Mau có 2 đội vào Chung kết Hội thi Tin học trẻ toàn quốc
Thầy Lê Chí Nguyễn tận tình hướng dẫn và đồng hành cùng em Trần Quốc Đạt trong quá trình nghiên cứu, hoàn thiện sản phẩm.
Mô hình của Đạt được thiết kế tương tự cống thoát nước thông thường nhưng với tỷ lệ nhỏ hơn. Điểm khác biệt là em tích hợp thêm động cơ để nâng - hạ bửng cống và thu gom rác trôi vào; các cảm biến để đo mực nước trong - ngoài cống, đồng thời kiểm tra chất lượng nước (độ pH, độ mặn, độ đục). Tất cả được kết nối với một trung tâm điều khiển và xử lý dữ liệu, có khả năng vận hành tự động theo cài đặt của người dùng. Hệ thống này được điều khiển qua ứng dụng tải trên điện thoại hoặc bằng nút nhấn cơ học.
Chia sẻ về quá trình nghiên cứu, Đạt bộc bạch:“Khó khăn nhiều lắm, vì trước đó em chưa từng tìm hiểu về IoT nên phải học lại từ đầu. Sau một thời gian tìm tòi, khi tham gia cuộc thi cấp trường, nhờ sự hỗ trợ của thầy Nguyễn cùng các thầy cô trong tổ chuyên môn, hệ thống của em dần hoàn thiện”.
Mô hình cống thoát nước tích hợp cảm biến, động cơ và trung tâm điều khiển, giúp tự động hoá quá trình vận hành vuông tôm.
Theo thầy Lê Chí Nguyễn, Tổ trưởng Tổ Vật lý - Tin học, giáo viên trực tiếp hướng dẫn: "Về chuyên môn, tôi hỗ trợ thêm cho Đạt. Tuy nhiên, do thiết bị mua từ các cửa hàng trực tuyến, trong quá trình lắp ráp không tránh khỏi hỏng hóc, sửa chữa nhiều lần”.
Tại Hội thi Tin học trẻ toàn quốc 2025, Đạt thẳng thắn nhìn nhận: so với thí sinh các tỉnh bạn, kỹ năng của em vẫn còn hạn chế. “Các bạn đã ứng dụng nhiều công nghệ mới như trí tuệ nhân tạo (AI), còn mô hình của em chưa có yếu tố này. Ngoài ra, về kỹ năng giao tiếp, nhất là tiếng Anh, các bạn cũng nổi trội hơn, đây là điều ban giám khảo rất chú trọng” - Đạt chia sẻ.
Hiện tại, Đạt cùng thầy Nguyễn vẫn tiếp tục nghiên cứu, cải tiến mô hình cống thoát nước phù hợp với môi trường nước mặn ở vuông tôm, tiến hành các thử nghiệm và hiệu chỉnh. Đạt bày tỏ mong muốn được học hỏi nhiều hơn về khoa học - công nghệ, để phát triển bản thân và sáng tạo thêm những mô hình ứng dụng thực tiễn, gắn với đời sống lao động, sản xuất tại quê hương.
Em Trần Quốc Đạt tự tin tại vòng chung kết Hội thi Tin học trẻ toàn quốc 2025 ở Hà Nội. (Ảnh nhân vật cung cấp)
“Việc học công nghệ giúp em rèn luyện tư duy sáng tạo, từ đó phát triển nhiều mô hình phục vụ học tập và cuộc sống. Trong tương lai, em hy vọng nhà trường và các cơ quan chức năng có thêm sự hỗ trợ để em và các bạn có cơ hội tiến xa hơn”, Đạt nói.
Tại Trường THPT Cái Nước, việc giảng dạy theo hướng STEM - STEAM được triển khai từ sớm. Bên cạnh đó, nhà trường còn duy trì cuộc thi Khoa học - kỹ thuật cấp trường, tạo điều kiện để học sinh có năng khiếu phát huy khả năng, chuẩn bị cho các cuộc thi cấp tỉnh, cấp quốc gia.
Khoảnh khắc Trần Quốc Đạt (thứ 8 từ trái sang, hàng trên) nhận giải thưởng tại Hội thi Tin học trẻ toàn quốc 2025, đánh dấu nỗ lực trong học tập và sáng tạo. (Ảnh nhân vật cung cấp)
Thầy Lê Chí Nguyễn cho biết thêm:“Ngay từ đầu năm, Ban Giám hiệu đã giao cho Tổ Vật lý - Tin học thành lập câu lạc bộ để dạy thêm ứng dụng công nghệ cho học sinh. Đây là môi trường để các em vừa học vừa sáng tạo”.
Với cách học gắn lý thuyết với thực hành, khuyến khích học sinh nghiên cứu công nghệ ứng dụng từ chính đời sống, Trường THPT Cái Nước đang góp phần đào tạo nguồn nhân lực trẻ, phục vụ cho quê hương và đất nước trong tương lai.
Lam Khánh - Hoàng Vũ