Thứ tư, 3-9-25 14:43:35
Cà Mau, 32°C/ 32°C - 33°C Icon thời tiết nắng
Theo dõi Báo điện tử Cà Mau trên

Ở ngã tư sông

Báo Cà Mau Về trung tâm xã Ðầm Dơi, đi từ đường Dương Thị Cẩm Vân lên cầu, đập vào mắt là tượng đài Anh hùng Lực lượng vũ trang Nhân dân Dương Thị Cẩm Vân sừng sững bên bờ ở ngã tư sông, khắc ghi chiến công của nữ kiện tướng chiến hào trong những năm bao vây, đánh lấn Chi khu Ðầm Dơi. Ở góc tường rào bê-tông là bức phù điêu tái hiện cuộc chiến đấu kiên cường của quân và dân huyện Ðầm Dơi ngày trước trong 21 năm kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Tiếc là ở đây còn thiếu tượng đài khắc hoạ hình ảnh 26 người chết và hàng trăm người bị thương, hàng chục người bị bắt bớ, tù đày trong cuộc đấu tranh trực diện ngày 23/10/1961 quy mô lớn nhất và bị đàn áp đẫm máu nhất trong tỉnh lúc bấy giờ.

Ngã tư sông Ðầm Dơi. Ảnh: LOAN PHƯƠNG

Lần giở lịch sử, ngày ấy, từ tờ mờ sáng, hàng trăm chiếc xuồng ba lá chở theo hơn 3.000 người từ các hướng đổ về Chi khu Ðầm Dơi như các mũi tên lao thẳng vào hang ổ kẻ thù: hướng Bà Bèo lên, hướng Lô 18 xuống, hướng Rạch Sao ra đã tiếp cận được mục tiêu; riêng hướng Lung Lắm ra, do đến chậm hơn giờ quy định nên phải dừng lại khi địch đã nổ súng đàn áp. Ở hướng Bà Bèo, bất chấp quân địch trên bờ quát tháo buộc quay xuồng lại, đoàn người đấu tranh vẫn chèo tới. Súng nổ, phía trước đoàn xuồng khựng lại, nhiều xuồng bị trúng đạn lật nghiêng, có một số người chết và bị thương, hàng trăm chiếc nón lá trôi bập bềnh ở ngã tư sông. Bà Ðoàn Thị Ngọc Y và chị Nguyễn Kim Hương ở ấp Phú Quý bị trúng đạn, nằm sóng soài trong xuồng, máu hoà vào nước loang loáng. Số xuồng bị chìm, mọi người cố bơi vào bờ. Cũng may hầu hết chị em đều biết bơi nên đỡ tổn thất.

Bà Ngọc Y kể, khi xuồng tấp vào bờ thì ai nấy quần áo ướt sũng, bọn địch đã chực chờ đàn áp bằng báng súng, tay đánh, chân đạp. Bà bị mấy báng súng vào lưng, quỵ xuống. Gượng dậy, thấy một chị bị thương nằm trên bãi, kế đó là chiếc xuồng chìm đầy nước, bà bèn nhảy xuống, lắc nước chiếc xuồng thì bọn địch cũng nhào xuống, đẩy ra. Bà vừa giành giựt chiếc xuồng với địch, vừa nhanh tay lắc cho xuồng hết nước, sau đó bà cố gắng đưa người bị thương lên xuồng, chở về Bà Bèo giao cho bộ phận phía sau.

Ở mũi Rạch Sao, Bùi Ngọc Tấn (tuổi vừa 16, lần đầu tiên tham gia đấu tranh trực diện, làm một chiến sĩ thực thụ) cùng hàng trăm chị em khác bất chấp làn đạn của kẻ thù. Người chèo, người bơi, tiến thẳng đến chợ, cùng với lực lượng trên bờ lao vào cuộc đấu tranh chống đàn áp, chống bắt giết người vô tội.

Ở mũi Lô 18, bất chấp làn đạn bủa vây, đoàn xuồng đấu tranh vẫn lao tới. Chèo bị gãy, dầm không còn, ông Ba Ðể trúng đạn, chết trong xuồng; ông Nguyễn Văn Trương và những người còn lại nằm rạp xuống, dùng hai tay gạt nước cho xuồng cập bờ, tăng thêm lực lượng để quần nhau với địch.

Tại ngã tư sông, hàng trăm chiếc xuồng, hàng ngàn người từ các hướng đổ về. Súng vẫn nổ, hàng ngàn chiếc nón lá trôi lều bều, nhấp nhô trên mặt nước. Cuộc đấu tranh lên đến đỉnh điểm khi hàng ngàn người tràn ngập khắp con đường trong chợ, chị em buôn gánh bán bưng, kể cả vợ con binh sĩ cũng góp vào trợ lực.

Một mật lệnh được truyền ra: “Xông vào tiếp cận địch, chặn đứng thảm sát”, đã nâng cuộc đấu tranh từ chống bắn giết, bắt bớ người vô tội thành cuộc đấu tranh chống khủng bố, thảm sát. Một trận bão tố trùm lên thị trấn, tiếng hô "Ðả đảo Mỹ Diệm" vang lên, trộn lẫn với tiếng súng tàn bạo của địch. Chết đó, bị thương đó, đánh đập dã man đó, nhưng khí thế đấu tranh vẫn sôi sục, không hề nao núng. Lực lượng đấu tranh, chị em tiểu thương, kể cả vợ con binh lính địch xốc tới đỡ họng súng, không cho địch tiếp tục tàn sát người tay không; nhiều người giựt dầm, chèo, mía khúc đánh trả lại bọn ác ôn; sư thầy Lê Văn Thiệt nhào tới đỡ đòn cho lực lượng đấu tranh...

Buổi sáng ở Chi khu Ðầm Dơi, không có bình minh yên ả, mà trở thành chiến địa, giữa một bên là hàng ngàn phụ nữ và một số lão nông tay không, một bên là hàng trăm tên tay súng ống, lưỡi lê sẵn sàng thắm máu người. Những nông dân lam lũ cuốc cày, những bà mẹ miền quê chân chất, những nữ thanh phơi phới, khi cần xông lên, họ như người anh hùng và đã ngã xuống với khí phách như người chiến sĩ cách mạng.

Ðể tập hợp đủ lực lượng và hiệp đồng đúng giờ, chị em ở Phú Quý chiều 22/10/1961 đã tập kết sang Thanh Tùng để 3 giờ sáng hôm sau xuất quân. Chị Tô Thị Tẻ (Liệt sĩ - Anh hùng Lực lượng vũ trang Nhân dân) bị địch bắt, chúng biết rất rõ chị là em ruột của anh Tô Minh Lợi (Ba Lý), Bí thư xã. Chúng dùng mọi thủ đoạn, từ dụ dỗ, mua chuộc, đến tra tấn tàn nhẫn; chị còn chịu sự trả thù của tên Nghĩa Chuột, bởi chị đã từ chối tình cảm của hắn lúc chưa đầu hàng làm tay sai cho địch. Dù đã kiệt sức, nhưng chị vẫn vùng dậy hét to: “Cả lũ chúng bây là đồ tay sai, là đồ hèn...”. Gần chục tên đồ tể lồng lộn dùng lưỡi lê rọc hai vú chị. Tiếng thét nhỏ dần: “Tao không sợ, chúng bây giết tao, tao không sợ! Ngày tận số chờ sẵn chúng bây kìa!...”. Bọn đao phủ lôi chị ra chôn sống ở cái hố được đào sẵn.

Bà Trần Thị Ký, mẹ ruột chị Tô Thị Tẻ, mặc dù đang đau ốm, lãnh đạo động viên bà ở nhà nhưng bà vẫn nằng nặc ra trận, bị chúng bắn trọng thương và sau đó hy sinh cùng với người con gái yêu thương của mình. Ông Ba Chi ở Cột Nhà, khi rơi vào tay địch đã hiên ngang khí phách, dùng lời lẽ sắc bén tấn công lại địch và ông cũng bị kẻ thù chôn sống.

Bà Lâm ở ấp Phú Quý bị thương và đã chết ở trạm y tế xã cùng với đứa con còn trong bụng mẹ; bà Huỳnh Thị Phấn ở Nhà Cũ, bà Huỳnh Thị Thà ở Kinh Xuôi đang mang thai; bà Nguyễn Kim Hương ở Phú Quý; ông Ba Ðể ở Lô 18... Còn nhiều, nhiều lắm những người phụ nữ, lão nông ở Ðầm Dơi anh hùng, bất khuất. Ðó chính là tầm vóc của lòng yêu nước, căm thù giặc, một lòng một dạ theo Ðảng, đánh đuổi giặc ngoại xâm giành độc lập, tự do cho quê hương, đất nước.

Chưa dừng lại, sau khi đưa thi thể những người hy sinh về, tổ chức truy điệu, phát động căm thù, ngày 25/10/1961, ta tổ chức hàng trăm lực lượng chia thành hai cánh, điểm xuất phát từ kinh Hai Hạt ra sông Gành Hào, kéo ra Cà Mau. Tuy lực lượng đấu tranh bị bọn địch từ Tiểu khu An Xuyên chặn lại, vây bắt, giam cầm một số, nhưng lực lượng đấu tranh vẫn nêu cao tinh thần bất khuất, kiên cường, lôi kéo cả nghị sĩ Quốc hội Diệm và báo giới vạch trần tội ác của địch. Cuối cùng, tên Tỉnh trưởng An Xuyên phải hứa bồi thường nhân mạng, thả những người bị bắt và đưa tên Quận trưởng Thắng ra toà hiến binh xét xử.

Gần 64 năm trôi qua, những người trong đội quân ngày ấy còn sống hôm nay, không ai đòi hỏi điều gì. Ðất và người xứ Ðầm Dơi đang trên đà phát triển, song có lẽ vẫn canh cánh bên mình món nợ với lịch sử, nợ với 26 người đã ngã xuống, với những vết thương của hàng trăm người, với hàng trăm vết bầm bị tra tấn trong cuộc đấu tranh huyền thoại ngày 23/10/1961...

Nguyễn Thái Thuận

 

Quốc khánh trong ký ức Mẹ Việt Nam anh hùng

80 năm đã trôi qua, nhưng ký ức về ngày 2/9/1945 vẫn rực sáng trong lòng dân tộc. Giây phút Chủ tịch Hồ Chí Minh cất cao lời Tuyên ngôn độc lập đã khiến hàng triệu trái tim Việt Nam vỡ oà, từ thân phận nô lệ trở thành người tự do. Với các Mẹ Việt Nam anh hùng (VNAH) ở Cà Mau, ký ức về ngày Quốc khánh đầu tiên ấy mãi là niềm tự hào thiêng liêng, theo suốt cả cuộc đời.

Lê Khắc Xương - Nhà lãnh đạo kiên trung

Trong Cách mạng tháng Tám năm 1945, ở vùng đất cực Nam Tổ quốc, cách Hà Nội hàng ngàn cây số, tỉnh Bạc Liêu (nay là tỉnh Cà Mau) đã giành chính quyền chỉ sau Thủ đô Hà Nội 4 ngày. Ðằng sau thắng lợi ấy có vai trò quyết định của đồng chí Lê Khắc Xương, Bí thư Tỉnh uỷ, Chủ nhiệm Mặt trận Việt Minh khu vực Bạc Liêu - nhà lãnh đạo kiên trung, người đảng viên mẫu mực.

Nghĩ về ba bản tuyên ngôn

Quá trình phát triển, hình thành Nhà nước, lịch sử nhân loại ghi nhận không phải dân tộc nào sau khi đuổi được quân xâm lược cũng ra tuyên ngôn độc lập. Cho đến nay, thế giới ghi nhận có tổng số 195 quốc gia, trong đó chỉ có 75 quốc gia có bản tuyên ngôn độc lập; vậy mà Việt Nam có tới 3 lần ra tuyên ngôn độc lập: "Nam quốc sơn hà" (1077), "Bình Ngô đại cáo" (1428) và Tuyên ngôn Ðộc lập (1945).

Niềm tin và khát vọng cháy bỏng của Chủ tịch Hồ Chí Minh

Trải qua 30 năm bôn ba nước ngoài, sống và hoạt động cách mạng tại 28 quốc gia, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn kiên định với niềm tin và khát vọng cháy bỏng: “Tự do cho đồng bào tôi, độc lập cho Tổ quốc tôi, đấy là tất cả những điều tôi muốn, đấy là tất cả những điều tôi hiểu”. Đó chính là sự thể hiện rõ ràng nhất tư tưởng, ý chí tự lực, tự cường và một khát vọng lớn, khát vọng giải phóng dân tộc của lãnh tụ Hồ Chí Minh.

Chung mạch nguồn, nối tiếp hào khí

Nhìn từ chiều sâu, không gian địa lý, văn hoá, lịch sử và cốt cách con người Cà Mau - Bạc Liêu là một. Từ thời khẩn hoang mở đất, những chủ nhân của vùng đất này đã có sự cố kết chặt chẽ, lựa thế “tri hành” để tô điểm, dựng xây, thích ứng hài hoà với tự nhiên để từng bước dựng xây một vùng đất mới trù phú, đằm thắm nghĩa nhân. Trong thời đại Hồ Chí Minh, dưới sự lãnh đạo của Ðảng Cộng sản Việt Nam, đất và người Cà Mau - Bạc Liêu lại bừng cháy ngọn lửa cách mạng, chiến đấu và chiến thắng mọi kẻ thù, viết nên những trang sử vàng hiển hách.

Đất mẹ gọi các anh về - Bài cuối: Thiêng liêng tình dân tộc, nghĩa đồng bào

Với sự trợ lực của toàn Đảng, toàn dân, hành trình tìm kiếm và quy tập hài cốt liệt sĩ quay về quê hương; trả lại tên cho các anh và sự ghi công của Tổ quốc được thế hệ hôm nay, mai sau tiếp nối thực hiện. Tất cả xuất phát từ tình dân tộc, nghĩa đồng bào.

Đất mẹ gọi các anh về - Bài 3: Công nghệ xét nghiệm ADN – Cánh cửa hy vọng

Sau hơn nửa thế kỷ kể từ khi đất nước thống nhất, hành trình tìm lại danh tính cho các liệt sĩ vẫn chưa dừng lại. Công nghệ xét nghiệm ADN được kỳ vọng là "chìa khoá" mở ra hy vọng trong việc xác định danh tính hài cốt liệt sĩ.

Đất mẹ gọi các anh về - Bài 2: Tìm hài cốt liệt sĩ nơi xứ người

Sau ngày đất nước hoàn toàn giải phóng, hoạt động tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ được Đảng, Nhà nước, Quân đội và thân nhân liệt sĩ được tăng cường, bất kể thời tiết, địa hình trắc trở. Dẫu lắm vất vả, gian truân nhưng là hành trình tri ân về tình đồng đội, nghĩa đồng bào.

Đất mẹ gọi các anh về

LTS: Vào ngày 17/7/2024, Bộ Công an ban hành Kế hoạch số 356/KH-BCA-C06 về việc triển khai thu nhận mẫu ADN cho thân nhân của liệt sĩ chưa xác nhận được danh tính trên toàn quốc. Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà là Trưởng ban Chỉ đạo quốc gia về tìm kiếm quy tập hài cốt liệt sĩ còn thiếu thông tin, đã chỉ đạo một cách sát sao đối với công an của các tỉnh, thành phố. Hoạt động ý nghĩa, nhân văn này nhằm đưa hài cốt các anh hùng liệt sĩ về đất mẹ an táng với tên họ và thông tin đầy đủ nhất, thể hiện sự tri ân mà thế hệ hôm nay đối với thế hệ đi trước.

Những chi bộ đảng đầu tiên ở Cà Mau

Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời (ngày 3/2/1930) dưới sự sáng lập và rèn luyện của Chủ tịch Hồ Chí Minh, trở thành nhân tố quyết định mọi thắng lợi của cách mạng Việt Nam với con đường kiên định: Độc lập dân tộc gắn liền với Chủ nghĩa xã hội.