(CMO) Nói đến ô nhiễm môi trường, nguồn nước sông và không khí ở nhiều nơi trong tỉnh, điều đầu tiên ai cũng sẵn sàng đổ lỗi cho các nhà máy, xí nghiệp chế biến thuỷ sản trên địa bàn tỉnh. Nhưng khi đi vào thực tế tìm hiểu thì còn nhiều nguyên nhân khác bởi theo thống kê, rác thải khu vực nông thôn chỉ mới thu gom và chôn lấp đạt 30%.
Phó chủ tịch UBND TP. Cà Mau Lê Tuấn Hải cho biết: “Ngoài ô nhiễm môi trường nước do các nhà máy chế biến thuỷ sản trên địa bàn thành phố và khu vực Khu Công nghiệp Hoà Trung thì thành phố đang chịu ảnh hưởng lớn của nước thải, rác thải sinh hoạt”.
Khi dòng chảy chưa thông
Ông Lê Tuấn Hải nhận định, hàng ngàn ngôi nhà đang xây cất lấn chiếm lòng sông, gây ứ đọng nguồn nước thải theo con nước. Một nguyên nhân khác nữa là ở các chợ đầu mối, việc giết mổ gia cầm ngay tại sạp, ngay trên sông và vấn nạn rác thải vô cơ không được thu gom đang là mối đe doạ lớn đối với môi trường ở nhiều tuyến dân cư thành phố.
 |
| Rác ứ đọng trên kinh Rạch Rập, Phường 8, TP. Cà Mau. |
Chỉ tính riêng tuyến sông Phụng Hiệp từ cầu Cà Mau đến cống Cà Mau (bên đường Lâm Thành Mậu, Phường 4 và phía đường Quang Trung, Phường 5) đã có gần 1.000 ngôi nhà xây cất, cơi nới lấn chiếm lòng sông. “Nhà xây dựng lấn chiếm lòng sông không chỉ ngăn dòng chảy, ách tắc lưu thông mà việc các hộ gia đình sinh hoạt xả thải cũng là tác nhân lớn ảnh hưởng môi trường”, ông Hải nhận định.
Một nguyên nhân nữa ông Hải đưa ra là, thời gian gần đây, vài tuyến sông chính trên địa bàn Phường 2, Phường 5, kinh Rạch Rập, Phường 8… đã bị bồi lắng, lòng sông bị cạn, ảnh hưởng lớn đến thoát nước. Thành phố đã có ý kiến xin tỉnh nạo vét. Bên cạnh đó, đoạn sông Phụng Hiệp, do lâu nay tồn tại cống Cà Mau (cống dùng ngăn mặn giữ ngọt nhưng nay không còn phát huy tác dụng) là tác nhân lớn của việc ngăn dòng chảy từ kinh xáng Phụng Hiệp đổ ra sông Cà Mau - Bạc Liêu và sông Gành Hào.
Khu vực huyện Cái Nước, môi trường cũng bị tác động bởi rác thải sinh hoạt, do chợ, kinh, rạch, sông bồi lắng… Vấn đề này không những ảnh hưởng lớn đến đời sống người dân mà còn ảnh hưởng đến 4.700 hộ nuôi tôm công nghiệp, diện tích 2.021 ha, hàng ngàn hộ dân đang nuôi tôm quảng canh và chăn nuôi khác.
 |
| Bãi tập kết rác thị trấn Cái Nước nằm cặp lộ, ảnh hưởng mỹ quan và môi trường. |
Phó chủ tịch UBND huyện Cái Nước Huỳnh Hùng Em cho biết: "Do đặc thù vùng sông nước nên các chợ thường tập trung ven sông để thuận tiện cho việc trao đổi hàng hoá. Mặc dù đã quy hoạch các điểm tập trung (có bố trí thùng rác đầy đủ) nhưng một số hộ dân, hộ kinh doanh ven sông có thói quen vứt rác xuống sông".
Vào những lúc triều kiệt, rác thải lồ lộ trên bãi gây mất mỹ quan và ô nhiễm môi trường. “Để khắc phục tình trạng trên, định kỳ UBND huyện giao Phòng Tài nguyên và Môi trường kết hợp với các ngành có liên quan vớt rác trên sông và thu gom lượng rác dưới sông khi trôi dạt vào các bãi để xử lý. Đồng thời, tăng cường tuyên truyền nhằm nâng cao ý thức của người dân”, ông Hùng Em cho hay.
Vấn đề bức xúc hiện nay là một số tuyến sông, kinh, rạch trên địa bàn huyện chậm được nạo vét, khai thông luồng lạch; nhiều người dân đặt lú, đáy, rào lưới nuôi sò trên một số tuyến sông; từ đó, làm hạn chế dòng chảy, bồi lắng các dòng sông, kinh, rạch và ảnh hưởng lưu thông của các phương tiện thuỷ… Đây cũng là những nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường một số tuyến sông.
Tuy nhiên, do điều kiện đặc thù của huyện Cái Nước là vùng bán nhật triều, bị ảnh hưởng của 2 triều biển Đông và biển Tây nên phù sa lắng tụ nhanh, do đó, để đảm bảo nguồn nước phục vụ sản xuất của người dân, Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn sẽ xây dựng kế hoạch nạo vét phù hợp. Thời gian tới, huyện sẽ ghi vốn ưu tiên nạo vét các sông, kinh, rạch cạn, ảnh hưởng đến việc nuôi thuỷ sản của bà con trên địa bàn huyện.
Năm 2017, theo kế hoạch, toàn huyện được tỉnh, huyện đầu tư 73 công trình, tổng nguồn vốn 56,6 tỷ đồng. Trong đó, vốn huyện 23 công trình, vốn đầu tư 7,5 tỷ đồng; vốn tỉnh 50 công trình, vốn đầu tư 49,1 tỷ đồng. Hiện đang triển khai thi công 15 công trình, vốn đầu tư 10 tỷ đồng, các công trình còn lại đang chờ phê duyệt. Luỹ kế từ đầu năm đến nay đã đưa vào sử dụng 6 công trình vốn tỉnh, tổng chiều dài 21,77 km, khối lượng 239.889 m3, vốn đầu tư 5,473 tỷ đồng.
Nan giải xử lý rác thải
Rác thải là vấn đề “nóng” ở các khu dân cư tập trung và các thành phố đang phát triển. Riêng với tỉnh Cà Mau, 8 huyện và 1 thành phố, mỗi ngày thải ra môi trường khoảng 100.000 tấn rác thải sinh hoạt. Ở các địa phương đều có xe của Nhà máy Xử lý rác thải Cà Mau thu gom, duy chỉ có huyện Ngọc Hiển là chưa thu gom. Thế nhưng, rác vẫn không thể gom xuể.
Thực tế rõ ràng nhất là các điểm tập trung rác ở khu vực một số chợ: Nhà Phấn, Hưng Mỹ, thị trấn Cái Nước, huyện Cái Nước; chợ Trí Phải, huyện Thới Bình… mỗi khi đi ngang mùi nồng nặc bốc lên rất khó chịu.
Ông Huỳnh Hùng Em cho biết: “Thời gian qua, Công ty TNHH MTV Tin học Kiều Phương là đơn vị thu gom và vận chuyển rác thải trên địa bàn huyện. Ở khu dân cư, trung tâm các xã, chợ đã thành lập được đội thu gom rác, hằng ngày tập kết về điểm tập trung để vận chuyển về Nhà máy Xử lý rác Cà Mau".
Đã qua, UBND huyện chỉ đạo các ngành chức năng huyện thường xuyên xử lý tình trạng ô nhiễm môi trường tại bãi rác thị trấn Cái Nước như: xử lý hoá chất giảm thiểu mùi hôi, ủi rác sâu vào bên trong bãi rác, thu gom vận chuyển hết lượng rác trong ngày, tránh tình trạng rác tồn đọng tại bãi rác. Tuy nhiên, tại bãi rác chưa đảm bảo về điều kiện môi trường, chưa có mặt bằng kiên cố bãi tập kết rác, thùng chứa rác tại bãi còn tập kết cặp lộ, ảnh hưởng đến vẻ mỹ quan khu vực và người dân khi tham gia giao thông.
Theo Quyết định số 1702/QĐ-UBND ngày 3/10/2016 của UBND tỉnh Cà Mau về phê duyệt Dự án Đầu tư xây dựng công trình xử lý triệt để và ngăn ngừa tái phát ô nhiễm tại bãi rác thị trấn Cái Nước, thời gian triển khai từ năm 2017-2018. Hiện tại, 80% hay 100% lượng rác thải được thu gom về Nhà máy Xử lý rác thải Cà Mau không còn là điều quan trọng, quan trọng nhất là nó được xử lý đến mức độ nào? Liệu có gây ô nhiễm khi thu gom tập trung?
Trao đổi về vấn đề trên, Phó chủ tịch UBND TP. Cà Mau Lê Tuấn Hải, không trả lời, với lý do: “Đó là công trình thuộc địa phận TP. Cà Mau nhưng do tỉnh quản lý, nên thành phố không có quyền kiểm tra, xử lý”.
Mặt khác, hệ thống thu gom, xử lý rác sinh hoạt đã qua còn yếu kém; thiếu phương tiện thu gom, vận chuyển. Việc xử lý rác sinh hoạt của TP Cà Mau và các huyện vận chuyển về thành phố phụ thuộc hoàn toàn vào một nhà máy xử lý rác thải, nên tiềm ẩn nhiều nguy cơ lớn phát sinh ô nhiễm môi trường khi nhà máy ngưng hoạt động.
Việc thu gom, xử lý rác thải sinh hoạt tại các vùng nông thôn hiện đạt khoảng 30%, phần lớn cũng chỉ theo hình thức chôn lấp, nguy cơ gây ô nhiễm môi trường rất cao, ảnh hưởng không nhỏ đến tiến trình xây dựng nông thôn mới tại các địa phương. Đó là những tác nhân gây ô nhiễm môi trường lớn nhất.
“Điều bất hợp lý khác là khu vực bãi rác và Nhà máy Xử lý rác thải Cà Mau nằm trong nội ô TP. Cà Mau. Với diện tích khoảng 35 ha, khu vực này đang gây ô nhiễm môi trường bởi mùi hôi thối rất nghiêm trọng. Nhân dân khu vực phường Tân Xuyên và xã An Xuyên bức xúc, kiến nghị đến UBND thành phố nhưng UBND thành phố chỉ có vai trò kiến nghị về Sở Tài nguyên và Môi trường hướng khắc phục của nhà máy xử lý rác”, ông Lê Tuấn Hải thông tin.
Ông Hải còn cho biết thêm, về nước thải, hiện nay Cà Mau chưa có nhà máy xử lý. Đồng thời, đối với việc xây dựng nhà lấn chiếm lòng sông, kinh rạch bồi lắng…, thành phố chỉ dừng lại ở việc vận động bà con không phát sinh thêm việc xây cất nhà. Còn để giải toả, khai thông lòng sông thì rất cần dự án có kinh phí lớn, ước tính trên 1.000 tỷ đồng”./.
Phong Phú
Xem thêm bình luận