Lễ hội đập trống của người Ma Coong

Mỗi dịp Rằm tháng Giêng, khi vầng trăng sáng treo cao trên dãy Trường Sơn hùng vĩ, đồng bào Ma Coong (một nhánh của dân tộc Bru - Vân Kiều), sinh sống tại xã Thượng Trạch, huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình, lại hân hoan tổ chức Lễ hội Ðập trống. Ðây không chỉ là một nghi lễ truyền thống có từ hơn 300 năm, mà còn là biểu tượng của niềm tin tâm linh, sức mạnh cộng đồng và nét đẹp văn hoá cần được gìn giữ.

Truyền thuyết kể rằng, từ thời xa xưa, vùng đất của người Ma Coong từng bị một con khỉ ác quấy phá, tàn phá mùa màng, gieo rắc bệnh tật. Dân làng sau nhiều lần tìm cách xua đuổi bất thành đã được Giàng mách bảo: “Hãy dùng trống, chiêng để xua đuổi tà ma”. Khi tiếng trống vang vọng giữa đại ngàn, con khỉ ác hoảng sợ và bỏ đi mãi mãi. Từ đó, cứ mỗi năm, khi trăng tròn đầu năm, đồng bào Ma Coong lại tổ chức Lễ hội Ðập trống để tạ ơn Giàng, mừng mùa màng tươi tốt và cầu mong sự bình yên cho bản làng.

Không khí lễ hội tràn ngập khắp bản làng, từ cổng chào đến sân đình đều rực rỡ sắc màu của cờ, phướn.

Lễ hội được chia thành 2 phần, phần lễ và phần hội. Mở đầu là nghi thức cúng Giàng do già làng có uy tín trong cộng đồng chủ trì. Những lễ vật như rượu cần, cơm lam, thịt rừng được dâng lên Giàng với lòng thành kính, cầu cho mưa thuận gió hoà, vạn vật sinh sôi.

Sau khi phần lễ kết thúc, không khí lễ hội thực sự bùng nổ. Trống được treo lên ở vị trí trung tâm, những chàng trai khoẻ mạnh trong bản thay phiên nhau dùng dùi gỗ nện vào mặt trống với những tiếng hô vang vọng: “Roa lữ, roa lữ, Giàng ơi”, một câu khấn cầu mang đậm bản sắc dân tộc. Tiếng trống cứ thế vang lên không ngớt cho đến khi mặt trống bị phá thủng hoàn toàn. Ðó là lúc niềm vui vỡ oà, cả bản làng cùng nhau ca hát, nhảy múa, say trong men rượu cần và tình đoàn kết. Ðây cũng là dịp để nam thanh nữ tú tìm hiểu nhau, se duyên cho những câu chuyện tình yêu đẹp giữa núi rừng.

Những người thợ lành nghề cẩn thận căng da trâu lên mặt trống, chuẩn bị cho nghi thức đập trống thiêng liêng.

Là một trong những lễ hội độc đáo của người Ma Coong, Lễ hội Ðập trống thu hút không chỉ người dân địa phương mà còn cả những du khách yêu thích khám phá văn hoá bản địa. Anh Nguyễn Tuấn Dũng, du khách đến từ Khóm 6, Phường 8, TP Cà Mau, chia sẻ: “Tôi đã tham gia nhiều lễ hội trên khắp cả nước, nhưng đây là lần đầu tiên tôi có dịp hoà mình vào không khí lễ hội giữa núi rừng Trường Sơn. Tiếng trống vang lên giữa đại ngàn khiến tôi cảm nhận được sức sống mãnh liệt của đồng bào Ma Coong, sự gắn kết cộng đồng và niềm tin vào thần linh. Tôi đặc biệt thích nghi thức đập trống, vì đó không chỉ là một hoạt động mang tính nghi lễ mà còn là biểu tượng của tinh thần đoàn kết và lòng dũng cảm. Ðây chắc chắn là một trải nghiệm đáng nhớ mà tôi muốn quay lại trong những năm tới”.

Tiếng hô “Roa lữ, roa lữ, Giàng ơi!” vang vọng khắp bản, hoà cùng tiếng trống rộn rã của ngày hội lớn nhất trong năm.

Qua phiên dịch, chị Laura Thompson, du khách đến từ Anh, cho hay, với chị, tham dự lễ hội là một hành trình khám phá đầy bất ngờ. "Tôi đến Quảng Bình để tham quan Phong Nha - Kẻ Bàng, nhưng tình cờ biết đến lễ hội này và quyết định tham dự. Tôi thực sự ấn tượng với sự thân thiện của người dân địa phương, những điệu nhảy truyền thống và đặc biệt là tiếng trống mạnh mẽ vang vọng giữa rừng. Lễ hội này giúp tôi hiểu thêm về văn hoá người Bru - Vân Kiều, một nét đẹp văn hoá mà du khách quốc tế như tôi rất ít có cơ hội tiếp cận”.

Người Ma Coong quây quần bên mâm cỗ truyền thống, cùng nhau thưởng thức những món ăn đặc trưng của lễ hội.

Trong thời đại hội nhập, những lễ hội mang đậm bản sắc như Lễ hội Ðập trống chính là sợi dây kết nối giữa quá khứ và hiện tại, giữa văn hoá bản địa và du lịch cộng đồng. Với những ai yêu thích khám phá văn hoá vùng cao, đây chắc chắn là một trải nghiệm không thể bỏ lỡ, nơi mà tiếng trống rộn ràng vang vọng giữa đại ngàn, mang theo bao ước vọng và niềm tin của đồng bào Ma Coong./.

Việt Mỹ