Thời gian gần đây, cộng đồng mạng xã hội (MXH) Facebook tại Bạc Liêu đang quan tâm đến thông tin một người dân kiện 2 Fanpage là “Tin Bạc Liêu 24h” và “Tin nhanh Bạc Liêu” vì đã đăng clip không có kiểm chứng của một cá nhân xúc phạm, vu khống mình. Vụ việc đang được các cơ quan có thẩm quyền tại Bạc Liêu thụ lý giải quyết. Tuy nhiên, vấn đề mà dư luận tiếp tục quan tâm chính là việc quản lý trách nhiệm của những trang cá nhân này như thế nào?
Các trang mạng xã hội kiểu này đều do cá nhân quản lý và không được cấp phép hoạt động. Ảnh: K.K
Chưa quản lý được
Chỉ cần vào chế độ tìm kiếm “tin Bạc Liêu” trên nền tảng Facebook sẽ ra hàng chục Fanpage được đặt tên tương tự. Theo ông Bùi Thanh Toàn - Giám đốc Sở Thông tin - Truyền thông (TT-TT) thì tất cả các trang này đều không được đăng ký và cũng không được cấp phép hoạt động liên quan đến báo chí. Tuy nhiên, do các trang này nằm trong MXH Facebook, nên việc quản lý tên miền và hoạt động của nó hiện vẫn chưa thực hiện được vì nhà điều hành Facebook không ở trong nước.
Việc những cá nhân đặt tên các trang của mình trên Facebook không cần đăng ký, chỉ cần không vi phạm quy định của pháp luật về những trường hợp không được đặt tên thì đều có thể tồn tại. Do đó, những tên gọi mang hơi hướng là một trang tin, gây hiểu lầm cho người dân vì tưởng đó là trang báo đang ngày một nhiều hơn cũng gây “đau đầu” cho các nhà quản lý.
Khác với các phương tiện truyền thông đại chúng truyền thống, với MXH, mỗi cá nhân gần như trở thành một “nhà báo” cộng đồng, thậm chí là một nhà phát tin và nhà bình luận. MXH của các nền tảng như Facebook, Twitter, Whatsapp, Instagram… còn có thể kết nối các thành viên; bật các tính năng tìm kiếm, chia sẻ thông tin, phát trực tiếp nên dễ dàng thu hút rất nhiều lượt tương tác, theo dõi… Do đó, có một thực trạng chúng ta phải chấp nhận là bất kỳ người dùng MXH nào cũng có thể sản xuất tin, bài như một tòa soạn thu nhỏ với sự tích hợp đầy đủ các loại hình “báo in”, “báo nói” và “báo hình” để trao đổi, chia sẻ với nhiều người.
Quản lý MXH còn nhiều bất cập
Theo nhiều đánh giá của Nhà nước ta, hiện nay nhiều thông tin không chính thống trên MXH đã làm nhiễu loạn, ảnh hưởng rất nhiều đến công tác chỉ đạo, điều hành. Nhiều người dân hoang mang bởi khó có thể phân biệt được đâu là tin thật, đâu là tin giả. Đó là còn chưa nói đến sự xuất hiện của không ít thông tin trên MXH bịa đặt, vu khống, sai sự thật, xúc phạm danh dự, nhân phẩm của tổ chức và cá nhân.
Công tác quản lý MXH ở nước ta lâu nay còn nhiều điểm bất cập. Mô hình chỉ đạo, quản lý thông tin trên MXH dựa theo mô hình quản lý báo chí chính thống nên chưa phù hợp. MXH do Nhà nước quản lý, cấp phép hoạt động thì có lượng người sử dụng hạn chế. Ngược lại, các trang MXH xuyên biên giới, hoạt động không có phép thì lượng người dùng cao, mức độ tác động, ảnh hưởng xã hội rất lớn (như Google, Facebook, YouTube…). Thêm vào đó, việc xử lý hậu quả khi sự việc, tin đồn thụ động, xảy ra rồi mới xử lý. Ở góc độ cao hơn, vấn đề phối hợp với các nhà mạng nước ngoài trong việc ngăn chặn, gỡ bỏ thông tin vi phạm vẫn gặp nhiều khó khăn.
Cần hoàn thiện các quy định pháp luật
Đến nay đã có các quy định pháp luật về sử dụng MXH như: Nghị định 72 năm 2013 của Chính phủ về quản lý, cung cấp, sử dụng dịch vụ Internet và thông tin mạng; Nghị định 27 năm 2018 sửa đổi Nghị định 72; Thông tư 09 năm 2014 của Bộ TT-TT quy định chi tiết về hoạt động quản lý, cung cấp, sử dụng thông tin trên trang thông tin điện tử và MXH; Luật An ninh mạng có hiệu lực từ ngày 1/1/2019. Những quy định pháp luật này quy định, hướng dẫn các hoạt động của những trang MXH sao cho phù hợp, và các cá nhân quản lý các trang này phải tự chịu trách nhiệm pháp lý với những thông tin do mình cung cấp, đăng tải trên trang của mình. Điều này cũng đòi hỏi mỗi người sử dụng mạng cần hiểu về quyền và nghĩa vụ của mình khi tham gia hoạt động trên không gian mạng. Tuy nhiên, bên cạnh những thuận lợi, thì việc thiếu một số quy định mới liên quan đến vấn đề quản lý các trang MXH, nhất là đối với các trang trá hình trang tin, trá hình hoạt động báo chí vẫn chưa được cụ thể, dễ áp dụng cũng gây nhiều khó khăn cho công tác quản lý.
Bên cạnh đó, ông Bùi Thanh Toàn - Giám đốc Sở TT-TT cũng khuyến cáo người dùng MXH nên tìm những thông tin đúng, tích cực trên các trang chính thống. Bởi với nền tảng MXH sử dụng thuật toán lập trình AI, những thông tin, hành vi của người dùng sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến việc thăm dò, tìm kiếm và gợi ý để chọn lọc thông tin theo nhu cầu.
Kim Tuấn
Xem thêm bình luận