ĐT: 0939.923988
Thứ ba, 6-5-25 11:19:56
Theo dõi Báo điện tử Cà Mau trên

Sân khấu cải lương thuở ban đầu

Báo Cà Mau (CMO) Lúc nghệ thuật sân khấu cải lượng chưa ra đời, hầu như ở khắp lục tỉnh Nam kỳ người ta chơi “Đờn ca tài tử” trong các cuộc vui ở gia đình như: tiệc mừng, lễ cưới, đám giỗ…, có nghĩa là chưa có hình thức trình diễn trên sân khấu ở rạp hoặc nơi công chúng như ngày nay.

Năm 1910, ở Mỹ Tho, có một ban tài tử nổi tiếng, vang dội những tên tuổi tài năng nên được mời đi trình diễn ở nhiều nơi và đặc biệt là được mời sang Pháp tham dự đấu xảo ca cổ nhạc. Ban tài tử này gồm có: ông Nguyễn Tống Triều (đờn kìm), Chín Quá (đờn độc huyền), Bảy Vô (đờn cò), Hai Nhiểu (đờn tranh), Mười Lý (thổi tiêu) và cô Ba Đắc (ca).

Gánh hát xưa. Ảnh minh hoạ: Văn nghệ Tiền Giang online

Ông Nguyễn Tống Triều (Tư Triều) là trưởng ban. Ông Tư Triều có ngón đờn kìm rất mùi nên ông Diệp Văn Cương bảo rằng, khi nghe Tư Triều đờn rồi, ông không còn muốn nghe ai đờn nữa. (Ông Diệp Văn Cường người Gia Định, có tư tài Pháp, dạy học trường Chasseloup Laubat, làm quan ở Bắc Kỳ - Huế, chủ báo Phan Yên ở Sài Gòn. Ông từng là thầy dạy học của vua Đồng Khánh. Sau này con trai ông là Diệp Văn Kỳ sáng lập báo Thần Chung ở Sài Gòn.

Năm 1911, ông Tư Triều đưa ban nhạc của ông lên khách sạn Minh Tân (Mỹ Tho) ca giúp vui và được tán thưởng, nên chủ rạp chiếu bóng casino ở Chợ Cũ, Mỹ Tho mời ông Tư Triều đến phụ diễn trước khi chiếu bóng, mỗi tuần 2 đêm: Thứ Tư và thứ Bảy. Đây là bước đầu tiên đờn ca tài tử được đưa lên sân khấu một cách chính thức.

Sân khấu lúc đó còn rất đơn sơ. Dùng tấm màn bạc chiếu bóng làm bình phong, phía trước lót bộ ván gõ và cái bàn độc chân cheo. Hai bên sân khấu được bày cây kiểng. Toàn ban đờn ca ngồi trên bộ ván, y phục áo dài khăn đóng như đi dự lễ.

Hồi đó cô Ba Đắc ca bản Tứ đại oán lớp sự tích Bùi Kiệm thi rớt, theo lối kể truyện: “Kiệm từ khi thi rớt trở về, Bùi ông mắng nhiếc nhún trề. “Cũng tại mầy ham bề vui chơi”, Kiệm thưa: “Tài bất thắng trời, con dễ nào không lo bề công danh, tuổi con còn xuân xanh, công ơn mẹ cha, con chưa đáp đền đó cha ơi”. Bùi ông nghe tiếng nỉ non vuốt ve Kiệm, “Thôi con ở lại nhà, đặng hôm sớm với cha…”.

Đến khoảng năm 1917, ông Châu Văn Tú (tức thầy Năm Tú) một nhà hào sảng ở Mỹ Tho lập gánh hát. Mướn người vẽ phong cảnh, trang trí sân khấu, phỏng theo sân khấu nhà hát Tây. Mướn Nhà văn Trương Duy Toản soạn tuồng, mua sắm y phục cho đào kép. Ông Năm Tú còn cất một nhà hát riêng ở Chợ Cũ - Mỹ Tho để trình diễn (nay là rạp hát Vĩnh Tường).

Sau này, sân khấu ngày càng được trang trí đẹp hơn, chuyên môn hơn nhờ các ban như Văn Hí Ban (Chợ Lớn), Sĩ Đồng Ban (Long Xuyên), Kỳ Lân Ban (Vĩnh Long), Tân Phước Ban (Sóc Trăng) đầu tư xây dựng. Đến năm 1922 cải lương phát triển rộng đến Sài Gòn, miền Trung và miền Bắc. Đến thập niên 1970, cải lương phát triển đến tột đỉnh. Sân khấu được trang trí hoành tráng, chuyên nghiệp, đẹp và lộng lẫy với màn nhung, phong màn, phong cảnh, cánh gà, đèn màu… như chúng ta thấy hiện nay./.

H.D (sưu tầm và biên soạn)

Liên kết hữu ích

Thi đua vì sức khoẻ Nhân dân

Thực hiện Nghị quyết Ðại hội Ðảng bộ tỉnh lần thứ XVI, nhiệm kỳ 2020-2025 và các chỉ tiêu phát triển kinh tế - xã hội do HÐND, UBND tỉnh, Bộ Y tế giao hằng năm, ngành y tế Cà Mau xác định công tác thi đua, khen thưởng là một trong những giải pháp quan trọng, nhằm khơi dậy tinh thần trách nhiệm, phát huy sức mạnh đoàn kết, khuyến khích đổi mới, sáng tạo, cống hiến của đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, người lao động. Qua đó, từng bước nâng cao chất lượng chăm sóc, bảo vệ và nâng cao sức khoẻ Nhân dân, đáp ứng yêu cầu phát triển trong tình hình mới.

Nghĩa tình từ những căn nhà Ðồng đội

Thời gian qua, phong trào xây dựng nhà Ðồng đội cho hội viên cựu chiến binh (CCB) có hoàn cảnh khó khăn về nhà ở luôn được Hội CCB các cấp TP Cà Mau triển khai và thực hiện rất hiệu quả. Mỗi năm, những căn nhà tạm bợ, xiêu vẹo trong hội viên dần được thay thế bằng những căn nhà Ðồng đội khang trang, ấm áp.

Tìm giải pháp căn cơ phát triển thị trường khoa học và công nghệ

Thị trường khoa học và công nghệ (KH&CN) là nơi diễn ra các giao dịch mua bán các sản phẩm KH&CN (bản quyền, bí quyết, sáng kiến và các dịch vụ liên quan đến hoạt động KH&CN). Phát triển thị trường KH&CN sẽ góp phần thúc đẩy hoạt động khoa học, công nghệ (KHCN) và đổi mới sáng tạo, nâng cao năng suất lao động, chất lượng hàng hoá, dịch vụ và năng lực cạnh tranh của nền kinh tế. Tuy nhiên, tỉnh Cà Mau phát triển thị trường KH&CN vẫn chưa được đồng bộ trên nhiều lĩnh vực.

Chuyến xe thiện nguyện

“Chị không mê gì, chỉ mê làm từ thiện. Có phước là có tiền, nhưng có tiền phải song hành với phước”, chị Trần Ngọc Vẹn, thành viên cốt cán của Nhóm thiện nguyện Ánh Ðạo Sông Ðốc (huyện Trần Văn Thời), chia sẻ với chúng tôi khi bắt đầu câu chuyện về hành trình thiện nguyện của nhóm và những chuyến xe cứu thương cứu sống bao nhiêu con người khốn khó.

Nữ sinh viên học giỏi, gương mẫu trong công tác Ðoàn

Sinh ra và lớn lên trong gia đình có cả cha lẫn mẹ đều là viên chức ngành giáo dục ở Ấp 4, xã Khánh An, huyện U Minh, kinh tế không mấy dư dả, nhưng Nguyễn Yến Ngọc, sinh viên Khoa Thương mại, Trường Ðại học Tài chính - Marketing TP Hồ Chí Minh, là niềm tự hào của gia đình, thầy cô và bạn bè. Trong 4 năm học đại học, năm nào Yến Ngọc cũng được học bổng, với thành tích xuất sắc trong học tập và trở thành sinh viên ưu tú của trường.

Tận tâm vì chị em

Với vai trò và tinh thần trách nhiệm, đặc biệt là bằng tấm lòng, nhiều cán bộ Hội Liên hiệp Phụ nữ (LHPN) của TP Cà Mau đã tận tâm cống hiến cho công tác hội, vì sự phát triển của phụ nữ, cũng như tích cực các hoạt động an sinh xã hội, hướng đến chăm lo cho phụ nữ hoàn cảnh khó khăn.

Ðẩy mạnh triển khai nhà ở xã hội

Thực hiện Ðề án “Ðầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021-2030” của Chính phủ, tỉnh Cà Mau được Thủ tướng Chính phủ giao thực hiện 2.900 căn đến năm 2030. Dự án nhà ở xã hội Khóm 5, Phường 9, TP Cà Mau đã và đang được triển khai, là một trong những dự án trọng điểm góp phần thực hiện chỉ tiêu Chính phủ giao.

Lan toả yêu thương với "Tủ 0 đồng"

Với phương châm “Ai có đến ủng hộ - Ai cần hãy đến lấy”, từ đầu năm đến nay, Phòng Ðiều dưỡng và Công tác xã hội, Bệnh viện Ða khoa Trần Văn Thời đã kết nối với các nhà hảo tâm, chung sức cùng cán bộ, nhân viên bệnh viện thành lập "Tủ 0 đồng", chia sẻ khó khăn với thân nhân, bệnh nhân hoàn cảnh khó khăn khi đến khám, điều trị bệnh tại bệnh viện.

Vốn vay nước sạch - Nâng chất cuộc sống nông thôn

Những năm qua, chương trình cho vay nước sạch và vệ sinh môi trường nông thôn (NS&VSMTNT) của Ngân hàng Chính sách xã hội (NHCSXH) tỉnh Cà Mau đã giúp hàng ngàn hộ dân có cơ hội tiếp cận nguồn vốn ưu đãi để cải thiện điều kiện sống. Nhờ nguồn vốn này, nhiều gia đình đã xây dựng công trình nước sạch, hệ thống xử lý nước thải và nhà vệ sinh đạt chuẩn, góp phần nâng cao chất lượng môi trường, bảo vệ sức khoẻ cộng đồng.

Cô Ðặng Thị Mộng Nhi – “Ðoá sen” giữa vùng đất khó

Vùng đất Ngọc Hiển xa xôi, nơi hành trình tìm con chữ còn nhiều gian nan, cô Ðặng Thị Mộng Nhi như đoá hoa sen toả ngát hương thơm, mang tri thức đến bao thế hệ học trò. Không chỉ là giáo viên dạy tốt, cô Nhi còn là người mẹ thứ hai, bạn đồng hành, truyền lửa đam mê, chắp cánh ước mơ cho những mảnh đời còn nhiều thiếu thốn.