Nền báo chí cách mạng Việt Nam trải qua hành trình một thế kỷ vinh quang, đồng hành cùng những chặng đường cách mạng của dân tộc. Dấu ấn đặc biệt này được các nhà báo lão thành đúc kết: “Ðời người có mấy lần được gặp cái 100 năm”. Họ chính là những nhân chứng sống, người trực tiếp cầm bút, cầm máy từ những ngày đầu đầy gian khó. Dẫu giờ đây đã nghỉ hưu, song họ vẫn tâm huyết theo dõi sự trưởng thành và phát triển của báo chí quê hương Cà Mau.
Ký ức đầy tự hào
100 năm Báo chí Cách mạng Việt Nam chan chứa ký ức đầy tự hào của những nhà báo lão thành, bởi họ đã sống, làm nghề và cống hiến trong những năm tháng kháng chiến cứu nước vẻ vang. Nhiều người xuất thân từ những gia đình nghèo khó, cuộc sống cơ cực trăm bề, nhưng sớm giác ngộ cách mạng và rất ham học. Họ mang trong mình lý tưởng học để làm cách mạng, để cống hiến cho sự nghiệp giải phóng quê hương.
Ngày ấy, để được đi học, để trở thành người làm báo, họ phải vượt qua bao gian khổ, hiểm nguy, thậm chí cận kề cái chết. Nhà báo Nguyễn Minh Nối (Nguyễn Minh) kể lại: “Nhà nghèo, ở độ tuổi thiếu niên, tôi đã biết làm liên lạc, thường xuyên cầm loa tay đi phát tin tức thời sự cho bà con nghe vào ban đêm. Sau đó tôi được đi học bổ túc, rồi học lớp hội hoạ. Tôi xém chết 2 lần trong các trận càn của giặc. Năm 1973, sau khi được đào tạo tại Trường Thông tấn báo chí miền Tây Nam Bộ mở tại rừng đước Năm Căn, tôi nhận nhiệm vụ ở Tiểu ban Thông tấn báo chí và công tác tại bộ phận Báo Cà Mau”.
Phóng viên Báo Cà Mau thường xuyên tham gia các lớp tập huấn, nâng cao chuyên môn, nghiệp vụ. (Ảnh chụp năm 2023).
Nhắc lại thời mới chập chững vào nghề, Nhà báo Phan Anh Tuấn (Ba Tuấn), nguyên Tổng Biên tập Báo Cà Mau, kể trong niềm xúc động: “Ðầu năm 1972, tôi được cử đi học ở Trường Báo chí miền Nam (Tây Ninh). Tôi cùng giao liên lội bộ ngày đêm, vừa đi vừa tránh giặc, tưởng chừng chết trong rừng, đến 3 tháng mới tới nơi. Hơn một năm đi học, chỉ được ăn bắp và đậu xanh, không hề biết đến hột cơm”.
Hoàn thành khoá học, về lại Tiểu ban Thông tấn báo chí, ông Ba Tuấn nhận nhiệm vụ phóng viên chiến trường, xuyên suốt theo đơn vị bộ đội đưa tin chiến sự. Hành trang của người làm báo ngày ấy là chiếc ruột ngựa đựng gạo, giấy, viết, mực và mang theo một bộ đồ; ở nhà dân, được người dân chở che, đùm bọc.
Trong điều kiện khắc khổ, nhưng ngòi bút của họ luôn sắc bén, góp phần hiệu triệu lòng người, thổi bùng ngọn lửa yêu nước và đấu tranh. Càng gian khó càng tôi luyện ở người làm báo bản lĩnh và vun đắp tình yêu nghề sâu sắc.
Sau giải phóng, những người làm báo trở về từ chiến trường, tiếp tục đưa sự nghiệp báo chí Cà Mau từng bước vượt qua khó khăn, thiếu thốn về cơ sở vật chất, nhân lực, trở nên ổn định, tiếp nối, góp phần quan trọng thúc đẩy sự phát triển toàn diện về kinh tế, văn hoá, xã hội, quốc phòng an ninh ở địa phương.
Nhà báo Phan Anh Tuấn chia sẻ: “Báo Minh Hải những năm đầu giải phóng (cơ quan đóng ở Bạc Liêu), khâu in và phát hành là công đoạn gian nan nhất. Khi ma-két báo được tổng biên tập duyệt, chúng tôi mang toàn bộ bài vở, hình ảnh lên Xí nghiệp in báo Sài Gòn Giải Phóng theo hợp đồng để sắp chữ và in. Khi tờ báo in xong, chúng tôi vận chuyển ra Bến xe miền Tây, rồi thuê đò chở về để phát hành. Mỗi tuần một chuyến chúng tôi phải đi in và chở về như vậy, cho đến những năm cuối, Báo Minh Hải mới rút về in ở Cần Thơ, sau đó có được xí nghiệp in riêng tại tỉnh nhà. Ngày 1/1/1997, khi Minh Hải được chia tách thành 2 tỉnh Cà Mau và Bạc Liêu thì tờ báo được trở về với tên cũ là Báo Cà Mau”.
Kỳ vọng báo chí đổi mới
Công nghệ số, Internet và truyền thông xã hội là những cú huých mạnh mẽ để đổi mới báo chí. Trước làn sóng này, các cơ quan báo chí ở Cà Mau nhanh chóng bắt nhịp, đổi mới phương thức làm báo, sản xuất các sản phẩm đa phương tiện và các thể loại báo chí mới như: Podcast, Infographic, Longfrom... cung cấp thông tin sống động và hấp dẫn.
Vui mừng trước những đổi mới báo chí của tỉnh, phù hợp với xu thế phát triển trong kỷ nguyên số, các nhà báo lão thành đồng thời bày tỏ trăn trở, băn khoăn. Nhà báo Ðỗ Văn Nghiệp (Sáu Sơn), nguyên Giám đốc Ðài Phát thanh - Truyền hình Cà Mau, lo ngại rằng trước sự phát triển của công nghệ và sự thay đổi trong thói quen tiếp nhận thông tin, người làm báo dễ rơi vào tình trạng mâu thuẫn giữa chân lý và sai lầm, giữa tốt và xấu, giữa đúng và sai, giữa tích cực và tiêu cực... Bên cạnh đó là vấn nạn tin giả, thông tin sai lệch trên không gian mạng có thể làm suy yếu niềm tin của công chúng vào báo chí chính thống.
Trước thách thức đó, Nhà báo Ðỗ Văn Nghiệp nhấn mạnh tầm quan trọng của trách nhiệm, bản lĩnh và sự tỉnh táo của mỗi nhà báo trong việc bảo vệ sự thật, giữ vững định hướng và củng cố niềm tin của công chúng.
| “Là người chiến sĩ trên mặt trận văn hoá tư tưởng, đừng bao giờ lơ là khi cầm trong tay vũ khí sắc bén do cha ông để lại. Trước hiện thực cuộc sống, người làm báo phải có dũng khí, phải biết bênh vực lẽ phải, chống cái ác, cái xấu...", Nhà báo Ðỗ Văn Nghiệp gửi gắm đầy tâm huyết. |
Thời gian gần đây, sự xuất hiện công nghệ AI vừa là cơ hội cũng vừa là thách thức lớn đối với báo chí và những người làm báo. AI có thể tạo ra nội dung nhanh chóng và tự động hoá một số khâu trong quy trình làm báo... Quan tâm đến vấn đề này, cựu Nhà báo Phan Anh Tuấn cho rằng, trong thời đại số, nhà báo phải thay đổi tư duy, tận dụng công nghệ để phát triển, tuy nhiên, công nghệ không thể làm thay công việc của nhà báo ở chỗ tư duy phản biện và chiều sâu, ở việc khám phá, điều tra, tìm kiếm những câu chuyện ẩn giấu, cảm xúc từ thực tiễn cuộc sống... Ðiều này chỉ có nhà báo mới thực sự làm được.
Nhà báo Nguyễn Minh Nối bày tỏ: “Hiện nay điều kiện làm báo rất thuận lợi, công nghệ thông tin phát triển, máy móc hiện đại, những người làm báo thay vì chỉ chuyên viết bài, nên rèn luyện kỹ năng, học hỏi thêm nhiều phương thức đa phương tiện làm báo mới (chụp ảnh, quay phim, dựng phim, thiết kế đồ hoạ, sử dụng các công cụ làm báo kỹ thuật số...) để đáp ứng yêu cầu của thời đại số và tạo ra những tác phẩm báo chí chất lượng, có sức lan toả mạnh mẽ hơn”.
Ðiều quan trọng trên hết được các nhà báo lão thành tin tưởng, gửi gắm, đó là dù đời sống báo chí có nhiều thay đổi nhưng người làm báo phải luôn giữ vững ngọn lửa đam mê, đạo đức nghề nghiệp, để ghi thêm mốc son cho nền báo chí cách mạng ở chặng đường mới./.
Mộng Thường
Xem thêm bình luận