Diễn đàn hợp tác kinh tế ĐBSCL (MDEC) - Vĩnh Long 2013 đã khép lại. Song, những trăn trở khi các lợi thế của vùng đất “chín rồng” vẫn còn là tiềm năng.
Theo đánh giá của các nhà quản lý và nhà khoa học, ĐBSCL hội tụ nhiều lợi thế và có vị trí quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội, an ninh - quốc phòng của quốc gia. Tuy nhiên, các thế mạnh của ĐBSCL mới dừng ở tiềm năng và phát triển chưa tương xứng. Đặc biệt, số lượng doanh nghiệp chỉ chiếm 8,5% tổng số doanh nghiệp trong cả nước và chủ yếu là doanh nghiệp vừa và nhỏ. Doanh nghiệp nhỏ kéo theo vốn đầu tư hạn chế và phần lớn phải dựa vào vốn vay từ các ngân hàng. Tuy nhiên, số doanh nghiệp được tiếp cận vốn vay từ các ngân hàng không nhiều. Thống kê của CVVI Cần Thơ cho thấy, chỉ có 36,84% doanh nghiệp được tiếp cận vốn vay với mức trần lãi suất 15%/năm, còn 63,16% doanh nghiệp không tiếp cận được lãi suất này. Không vốn và thiếu vốn đầu tư đã làm cho hoạt động của doanh nghiệp gặp nhiều khó khăn. Bên cạnh đó, do ảnh hưởng thị trường bị thu hẹp, hàng tồn kho, chi phí đầu vào tăng cao… làm cho doanh thu của 65% doanh nghiệp năm nay bị giảm mạnh. Trong đó, có nhiều doanh nghiệp phải giải thể, phá sản vì nợ nần.
Đây cũng là khó khăn chung của các doanh nghiệp Bạc Liêu. Theo thống kê của Sở KH-ĐT, tính đến tháng 10/2013, Bạc Liêu có hơn 1.710 doanh nghiệp với tổng vốn đăng ký gần 10.190 tỷ đồng. Tuy nhiên, các doanh nghiệp của tỉnh chiếm phần đông là doanh nghiệp vừa và nhỏ, thậm chí siêu nhỏ (vốn sản xuất, kinh doanh chỉ vài tỷ đồng/doanh nghiệp). Xuất phát từ bất cập này, nên số doanh nghiệp thành lập mới cũng nhiều và cũng dễ dàng giải thể. Kéo theo hệ lụy là trong số doanh nghiệp thành lập mới có doanh nghiệp giải thể nhưng lại tiếp tục đăng ký với pháp nhân khác, để tranh thủ các chính sách hỗ trợ, vay vốn ngân hàng, trốn thuế…
Doanh nghiệp nhỏ, nhưng lại phải đối đầu với nhiều khó khăn về hạ tầng giao thông, trình độ của người lao động, thiếu những mô hình quản lý tốt... càng gây khó cho quá trình phát triển và làm tăng thêm những khoản phí không đáng có.
Trong nhiều nguyên nhân dẫn đến những bất cập ấy, chính là các tỉnh thành, doanh nghiệp ở khu vực ĐBSCL vẫn chưa làm tốt công tác liên kết. Trong hợp tác còn mang nặng tính toàn diện, kéo theo dàn trải và chưa đi vào khai thác các tiềm năng, thế mạnh đặc thù của địa phương. Cũng như còn mang nặng tính chính quyền, ngoại giao chưa phát huy được liên kết doanh nghiệp, liên kết thị trường để tạo điều kiện cho liên kết phát triển. Như Bạc Liêu đã ký hợp tác phát triển toàn diện với TP. Cần Thơ và TP. HCM từ lâu, nhưng đến nay mối liên kết này phát huy chưa nhiều. Do đó, ở các tỉnh xa các trung tâm kinh tế lớn như Bạc Liêu rất cần những cơ chế đặc thù để phát triển. Muốn vậy, liên kết vùng phải được phát huy và tạo động lực cho những tỉnh nghèo tranh thủ, thậm chí ưu tiên để các tỉnh này không mãi trở thành vùng trũng.
Tại diễn đàn hợp tác kinh tế ĐBSCL - Vĩnh Long 2013 vừa qua, hầu hết các cuộc hội thảo đều đưa ra vấn đề liên kết và đây trở thành một trong những nội dung trọng tâm mang tính chiến lược để đồng bằng cất cánh. Đó là liên kết vùng, liên kết địa phương, liên kết sản xuất, liên kết phát triển hạ tầng giao thông, liên kết phát triển giáo dục, đào tạo nguồn nhân lực...
Liên kết để ĐBSCL phát triển và chủ động ứng phó với những vấn đề mang tính toàn cầu (như biến đổi khí hậu, nước biển dâng, xâm nhập mặn...) đã trở thành vấn đề sống còn. Do đó, liên kết để phát triển bền vững và khai thác tối đa các tiềm năng, lợi thế của vùng là việc làm cần được xúc tiến.
KIM TRUNG