Những yếu kém trong hoạt động của kinh tế hợp tác (KTHT), hợp tác xã (HTX) thời gian qua đã trở thành nỗi lo của nhiều người. Bởi KTHT, HTX là con đường tất yếu cho hội nhập và phát triển. Do vậy, xây dựng HTX kiểu mới đang được tỉnh tập trung chỉ đạo và hy vọng sẽ tạo nên sức bật mới cho KTHT, HTX phát triển trong tương lai.
KTHT tạo sức bật cho nông nghiệp
Trong thời kỳ hội nhập, KTHT đóng vai trò hết sức quan trọng. Muốn có nền nông nghiệp hàng hóa, cần có HTX hay KTHT. Vì mô hình KTHT có khả năng dẫn dắt, hỗ trợ và đảm nhiệm những công việc mà các hộ nông dân làm không hiệu quả. HTX và tổ hợp tác (THT) là nòng cốt, đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế nông nghiệp. Theo Luật HTX năm 2012, HTX kiểu mới hoạt động như một doanh nghiệp cung cấp các dịch vụ cho xã viên. HTX được vận hành đúng như chức năng của mình, KTHT có vai trò quan trọng như “bà đỡ” cho các hộ nông dân. Nhiều THT, HTX nông nghiệp ra đời nhằm liên kết nông dân để đủ cơ sở pháp nhân ký kết với các doanh nghiệp tiêu thụ sản phẩm nông sản.
Lãnh đạo tỉnh tham quan mô hình HTX Kinh tế xanh (xã Vĩnh Trạch, TP. Bạc Liêu).
Đóng hộp sản phẩm trứng Artemia của HTX Artemia Vĩnh Châu - Bạc Liêu. Ảnh: M.Đ
Điển hình như THT nuôi tôm Thành Công 1 (xã Phong Thạnh A, TX. Giá Rai) hợp đồng xuất bán tôm cho Công ty Cổ phần chế biến thủy sản Âu Vững (gọi tắt là Công ty Âu Vững). THT có 52 hộ nuôi tôm, mỗi hộ sở hữu khoảng 1,5 - 2,5ha. Tổng sản lượng THT cung cấp khoảng 75 tấn tôm bán cho Công ty Âu Vững xuất khẩu. Mô hình liên kết nuôi và tiêu thụ tôm giữa Công ty Âu Vững và THT nuôi tôm Thành Công 1 là mô hình thành công đầu tiên trong việc giải quyết vấn đề nuôi tôm không bền vững cho các hộ nuôi tôm quy mô nhỏ. Công ty Âu Vững hợp đồng thu mua toàn bộ tôm đạt tiêu chuẩn của THT trong vòng 3 năm với giá cao hơn từ 10 - 15% so với giá tôm trên thị trường. Mới đây, THT nuôi tôm Thành Công 1 được tổ chức Control Union trao chứng nhận ASC cho gần 89ha nuôi tôm quảng canh cải tiến. Đó là tôm nguyên liệu sạch, có truy xuất nguồn gốc rõ ràng theo tiêu chuẩn ASC. Ông Nguyễn Việt Hồng, Tổ trưởng THT nuôi tôm Thành Công 1, cho biết: “THT chúng tôi rất vui vì mô hình liên kết hợp tác đã mang lại nhiều lợi ích cho người nuôi tôm. Trong 3 năm tới, THT chúng tôi bán tôm ổn định, không còn sợ thương lái ép giá. Chúng tôi chăm sóc tôm nuôi theo đúng kỹ thuật, bền vững của ASC và đảm bảo đầu ra sản phẩm”.
HTX Artemia Vĩnh Châu - Bạc Liêu (xã Vĩnh Trạch Đông, TP. Bạc Liêu) cũng là một trong những HTX hoạt động hiệu quả. HTX hiện có khoảng 200 hộ tham gia nuôi Artemia với diện tích gần 300ha; năng suất bình quân đạt 80 - 100 kg/ha, giá bán 1 triệu đồng/kg. Tham gia HTX, bà con được hỗ trợ kỹ thuật, đầu tư con giống và bao tiêu sản phẩm theo giá thị trường. Hiện nay, HTX đang mở rộng thị trường đến nhiều tỉnh, thành trong cả nước và xuất khẩu sang Nhật, châu Âu… Giá bán trứng Artemia đóng hộp hiện nay từ 3,5 - 3,6 triệu đồng/kg. Doanh thu HTX trên 20 tỷ đồng/năm, lợi nhuận trên 1 tỷ đồng, giải quyết việc làm cho trên 300 lao động.
TẬP TRUNG nâng cao hiệu quả THT, HTX
Làm gì để nâng cao hiệu quả hoạt động của các THT, HTX là câu hỏi không dễ trả lời? Tuy nhiên, từ một số THT, HTX thành công bước đầu cũng để lại nhiều bài học kinh nghiệm.
Đó là phải tăng cường sự lãnh đạo của các cấp ủy đảng và các tổ chức đoàn thể trong phát triển kinh tế tập thể (KTTT). Các cấp ủy đảng, chính quyền các cấp phải xem phát triển KTTT là một nhiệm vụ trọng tâm, thường xuyên. Cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền, thống nhất nhận thức trong cán bộ, đảng viên và nhân dân, tạo môi trường thuận lợi cho KTTT phát triển. Đồng thời, tổ chức thực hiện có hiệu quả các cơ chế, chính sách hỗ trợ HTX của Nhà nước như: chính sách về đất đai, tài chính tín dụng, hỗ trợ tiếp thị mở rộng thị trường. Song song đó, tăng cường đào tạo đội ngũ cán bộ quản lý HTX bằng các hình thức dài hạn, ngắn hạn để nâng cao kiến thức quản lý kinh tế cho Ban quản trị các THT, HTX đáp ứng với yêu cầu phát triển kinh tế trong tình hình mới. Hướng dẫn các HTX mở thêm ngành nghề kinh doanh dịch vụ; thành lập các HTX kinh doanh tổng hợp về điện, thủy lợi, dịch vụ vật tư nông nghiệp, dịch vụ chuyển giao tiến bộ kỹ thuật, tín dụng… Qua đó tạo điều kiện cho mô hình KTTT thật sự đổi mới, góp phần phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.
Bên cạnh đó, nhân tố thành công của các mô hình THT, HTX đều có một điểm chung, đó là vai trò của người lãnh đạo. Một lãnh đạo HTX thành công không chỉ cần có kiến thức, kỹ năng của một doanh nhân thực thụ, mà còn phải có tâm huyết cống hiến cho cộng đồng. Vì vậy, cần tổ chức nâng cao trình độ, nghiệp vụ quản lý cho người đứng đầu THT, HTX. Có như vậy, họ mới có đủ năng lực đề ra các kế hoạch đưa THT, HTX phát triển đúng hướng. Đồng thời, mỗi HTX, mỗi xã viên cần nỗ lực học hỏi, liên kết và hợp tác, tìm hướng đi mới hiệu quả, phù hợp với bối cảnh mới; xây dựng mối quan hệ gắn bó chặt chẽ giữa lợi ích của HTX với lợi ích của xã viên.
Ông Lý Hoàng Minh, Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh, cho biết: “Liên minh HTX tỉnh tiếp tục thực hiện chuyển đổi, đăng ký HTX theo luật đổi mới. Đẩy mạnh công tác củng cố các HTX yếu kém và thành lập mới HTX ở các nơi có yêu cầu thực hiện theo Luật HTX năm 2012. Thực hiện chỉ đạo của Liên minh HTX Việt Nam, Tỉnh ủy, UBND tỉnh về tổ chức cuộc thi Luật HTX kiểu mới để nâng cao năng lực của các HTX. Đồng thời, chọn các HTX làm ăn hiệu quả để xây dựng Liên hiệp HTX nhằm liên kết chuỗi giá trị sản xuất hàng hóa quy mô lớn. Kết hợp với Trường cán bộ Liên minh HTX Việt Nam tổ chức đào tạo đội ngũ lãnh đạo các THT, HTX. Tạo điều kiện để các HTX tiếp cận nguồn vốn các dự án hỗ trợ KTTT…”.
Minh Đạt
Phát biểu tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ V của Liên minh HTX Việt Nam, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc khẳng định: Bài học thực tiễn thành công trong nước và ở các nước phát triển trên thế giới đều chỉ ra rằng, liên kết giữa các hộ kinh doanh nhỏ lẻ để xây dựng HTX và trên cơ sở đó dần hình thành các liên hiệp HTX là con đường phù hợp nhất, hiệu quả nhất để cải thiện cuộc sống của hàng triệu hộ nông dân. Liên minh HTX Việt Nam cần nghiên cứu và đề xuất với Chính phủ kế hoạch hành động để khuyến khích các mô hình KTTT phát triển hiệu quả.
Xem thêm bình luận