(CMO) Đầu năm 2018, trong chuyến công tác cùng đoàn của tỉnh Cà Mau lên Sài Gòn họp mặt Hội Đồng hương Cà Mau - Bạc Liêu, tình cờ tôi gặp lại Nhà văn Võ Đắc Danh, nhà văn mà tôi thần tượng của thế kỷ 21 này.
Chợt nhìn nhau và vội bâng quơ mấy câu xã giao sau nhiều ngày không gặp giữa không khí náo nức của mấy trăm người Cà Mau - Bạc Liêu đang quần tụ trên con đường dẫn vào hội trường ở Công viên nước Đầm Sen. Trước mặt bàn Nhà văn Võ Đắc Danh là một chồng sách cao khỏi đầu, bìa màu xanh. Chưa kịp “nghía” tên sách thì nhà văn bá vai tôi: "Sách chú mới xuất bản cuối năm vừa rồi, nay đem vô đây để vận động bà con ủng hộ".
Chỉ nói vài câu như thế, nhà văn đặt bút ký vào trang bìa sách rồi tặng tôi. Chưa kịp cảm ơn thì dòng người đã chen chật ních đường đi, tôi nhìn lại thì thấy mình đã bị đẩy lên phía trước mấy mươi thước từ chỗ cái bàn trắng chất đầy sách của Nhà văn Võ Đắc Danh.
Nguyên nhân tôi sở hữu được tuyển tập Người Sài Gòn bất đắc dĩ của Nhà văn Võ Đắc Danh chỉ có thế. Tuyển tập dày 550 trang, 47 truyện và ký, mới có, cũ có nhưng đó là những tác phẩm hay nhất, viết về những trăn trở của người nông dân trước thời cuộc.
Người Sài Gòn bất đắc dĩ, xem qua có thể nghĩ ngay là cách đặt tên sách vốn bất đắc dĩ. Nhưng khi đọc những truyện ký một thời vang dậy xứ Minh Hải của Võ Đắc Danh trong tuyển tập thì ngẫm lại thấy ông không bất đắc dĩ thành người Sài Gòn. Tuyển tập là cả không gian cách nay hơn 30 năm được in lại, nó sẽ mới đối với những người chưa đọc, những người ít tuổi hơn những câu chuyện mà Võ Đắc Danh đã đi và viết khi ông là một nhà báo.
Đồng cỏ chát, Trên đồng bưng sáu xã, Đất của mẹ, Đời chợ - chợ đời, Giữa hai dòng mặn ngọt… là những tác phẩm bút ký tôi đã từng đọc và thán phục. Và nay, với Nơi ấy bây giờ, lại được chứng kiến cảnh tác nghiệp của nhà báo tiền bối thời sau đổi mới trên vùng đất Minh Hải mênh mông. Trong lời giới thiệu cuốn sách của Nhà văn Nguyễn Quang Lập đã từng nhắc đến và có vài lời bình sâu sắc về tuyển tập này. Và người đọc sẽ được giải đáp thắc mắc ngay vì sao nhà văn lại cho rằng mình bất đắc dĩ là người Sài Gòn qua tác phẩm cùng tên Người Sài Gòn bất đắc dĩ (trang 12).
Sách tập hợp những truyện ngắn và ký viết về miền đất Nam Bộ, vùng ruộng đồng sông nước. Bàng bạc trong các truyện là nỗi niềm của những người nông dân đã một đời thân cò lặn lội, oằn vai dưới gánh nặng đau khổ của chiến tranh hôm qua, rồi lại vì miếng cơm manh áo hôm nay, nhưng vẫn bất khuất, trung kiên chống lại áp bức, bất công.
Nhưng cái đáng trân trọng nhất từ tuyển tập Người Sài Gòn bất đắc dĩ không là nội dung của từng tác phẩm, không phải là tác phẩm cũ hay mới, được tập hợp lại… mà cốt lõi của nó là Võ Đắc Danh đã và sẽ dành toàn bộ số tiền bán sách để góp về xây cầu nông thôn ở Cà Mau và Bạc Liêu.
Tháng 10/2017, quyển sách xuất bản, ngay trong quý IV/2017, Nhà văn Võ Đắc Danh đã dùng 500 triệu đồng xây 2 cây cầu ở huyện Đầm Dơi và Trần Văn Thời, giúp người dân gỡ bỏ bức xúc “luỵ đò” vùng sông ngòi chằng chịt Cà Mau. Và cũng tại diễn đàn họp hội đồng hương, Nhà văn Võ Đắc Danh đã bày tỏ ý nguyện sẽ xây thêm 5 cây cầu nữa ở Cà Mau và Bạc Liêu trong năm 2018 từ số tiền bán quyển sách này.
Ý tưởng mới, lại thêm cách bán sách cũng mới. Người mua cứ lấy theo số lượng cần mua và tiền mua sách thì được trang trọng để vào bì thư rồi bỏ vào thùng, cảnh tượng y như đi ăn cưới vậy. Một ý tưởng hướng về quê hương táo bạo và mới lạ của Nhà văn Võ Đắc Danh ngay sau đó đã nhận được nhiều sự ủng hộ. “Có doanh nghiệp biết được nguyện vọng bán sách của tôi đã đặt mua vài trăm quyển và trả tiền cao hơn giá in trên bìa sách.
Họ mua xong, trả tiền xong rồi gởi lại một nửa sách đã mua để tôi tiếp tục bán. Vậy là đã có những quyển Người Sài Gòn bất đắc dĩ được bán đến 2 lần”, Nhà văn Võ Đắc Danh chia sẻ.
Biết được ý định táo báo của nhà văn, tôi nhìn quyển sách đang cầm trên tay mình với cảm giác hơi e ngại. Và rồi cũng kịp quay lại phía sau để bì thư vào thùng tiền bán sách, như để góp phần xây dựng quê hương vậy./.
Phong Phú
Xem thêm bình luận