Người nuôi tôm có câu “nhất giống, nhì môi, tam mồi, tứ kỹ” cho thấy chất lượng con giống chiếm vị trí quan trọng hàng đầu trong việc thành bại của một vụ nuôi. Tuy nhiên, chất lượng tôm giống hiện nay thiếu sự kiểm soát chặt chẽ đã ảnh hưởng trực tiếp đến năng suất, chất lượng và thu nhập của nông dân.
Nhiều hộ nuôi tôm ở ấp Tân Tiến (xã Vĩnh Mỹ B, huyện Hòa Bình) phản ánh việc mua tôm giống Moana, nhưng Công ty TNHH sản xuất giống thủy sản Minh Phú lại giao giống tôm châu Phi.
Chưa kiểm soát hiệu quả
Gần chục hộ dân trên địa bàn xã Vĩnh Mỹ B (huyện Hòa Bình) cả tháng qua đã mất ăn mất ngủ vì nhiều diện tích nuôi tôm sú bị lỗ nặng dù vụ nuôi khá thành công. Theo phản ánh của các hộ nuôi tôm, vào ngày 31/10/2020, họ đặt hàng chung lô tôm sú giống Moana với số lượng 255.000 con của Công ty TNHH sản xuất giống thủy sản Minh Phú, với giá 150 đồng/con. Sau gần 6 tháng bỏ công chăm sóc, đến kỳ thu hoạch thì những hộ nuôi tôm mới biết lô tôm mình đang nuôi là tôm giống châu Phi - một giống tôm còn khá mới trên thị trường và rất “kén” thương lái chịu nhận mua loại tôm này với số lượng lớn. Cho rằng mình “bị lừa”, nhiều hộ nuôi đã chủ động liên hệ để mong có được câu trả lời thỏa đáng, nhưng phía Công ty TNHH sản xuất giống thủy sản Minh Phú kiên quyết cho rằng mình đã giao đúng lô tôm giống Moana cho người dân. Vì không tìm được đầu ra, công ty giống lại phủi bỏ trách nhiệm, buộc lòng bà con phải bán đổ bán tháo tôm nuôi cho bạn hàng ở các chợ để mong thu hồi vốn. Ước tính sau vụ tôm Moana bị “tráo hàng” thành tôm giống châu Phi, mỗi hộ nuôi thiệt hại hơn 200 triệu đồng.
Ông Lưu Hoàng Quân (ấp Tân Tiến, xã Vĩnh Mỹ A, huyện Hòa Bình) chia sẻ: “Chất lượng con giống không biết làm sao mà chọn. Hên thì mua được lô giống tốt, tôm phát triển khỏe mạnh, còn xui thì người nuôi cũng tự mình chịu chứ biết trách ai bây giờ…”. Mới đây, Đoàn kiểm tra liên ngành tỉnh do Thanh tra Sở NN&PTNT chủ trì đã tiến hành kiểm tra đột xuất điểm tập kết tôm giống trên địa bàn TX. Giá Rai cũng đã phát hiện và xử lý nhiều lô tôm giống không có nguồn gốc, giấy kiểm dịch…
Hiện nay, tình hình sản xuất giống chất lượng đang là bài toán nan giải tại các vùng nuôi trọng điểm ở Bạc Liêu nói riêng và khu vực Đồng bằng sông Cửu Long nói chung. Bởi mỗi khi vào vụ nuôi chính, số lượng tôm giống đảm bảo chất lượng không đủ để đáp ứng nhu cầu thả nuôi của người dân. Đặc biệt, thời gian qua, do tình trạng tôm giống không được kiểm soát nghiêm ngặt nên một số doanh nghiệp nhỏ lẻ đã dùng tôm thương phẩm nuôi vỗ thành tôm bố mẹ cho sinh sản rồi bán cho người nuôi với giá thành thấp. Tất nhiên, chất lượng tôm giống này kém, dễ nhiễm bệnh khiến người nuôi thua lỗ trong sản xuất. Thậm chí, không ít cơ sở, công ty tôm giống nhưng không hề sản xuất giống mà đi thu mua tôm giống, sau đó bán lại kiếm lời. Chính điều này đã tạo ra một thị trường tôm giống bát nháo, gây nhiều khó khăn cho các ngành chức năng.
Các thành viên trong Đoàn kiểm tra liên ngành tỉnh kiểm tra một lô tôm không có giấy tờ chứng minh nguồn gốc. Ảnh: S.N
Nâng cao quản lý chất lượng con giống
Xác định chất lượng giống là một trong những yếu tố đầu vào quyết định đến sự thành công của nghề nuôi tôm, nên công tác quản lý chất lượng giống được Bộ NN&PTNT quan tâm và chỉ đạo sát sao. Theo Bộ NN&PTNT, để nâng cao chất lượng con giống, Bạc Liêu cần triển khai quy hoạch vùng sản xuất giống tập trung, xây dựng cơ sở hạ tầng phục vụ hoạt động sản xuất giống, tăng cường quản lý về điều kiện sản xuất - kinh doanh giống thủy sản, yêu cầu khắc phục hoặc xử lý đối với các cơ sở chưa đủ điều kiện, hướng dẫn chính quyền cơ sở thực hiện kiểm tra, giám sát các cơ sở sản xuất đóng trên địa bàn. Đồng thời triển khai thành lập thí điểm mô hình tổ hợp tác, chi hội sản xuất - kinh doanh tôm giống để giúp nhau phát triển sản xuất, tham gia giám sát, ngăn ngừa tình trạng gian lận thương mại trong sản xuất - kinh doanh tôm giống.
Cùng với đó là tăng cường phối hợp với những trung tâm đào tạo cán bộ khoa học - kỹ thuật ngành Thủy sản để đào tạo cán bộ kỹ thuật cho các trại sản xuất - kinh doanh tôm giống; chuyển giao, phổ biến quy trình sản xuất giống sạch cho các trại sản xuất giống địa phương, từng bước nâng cao chất lượng sản xuất giống tại chỗ.
Mới đây, phát biểu tại buổi làm việc với tỉnh Bạc Liêu về tình hình triển khai thúc đẩy xuất khẩu tôm và thực hiện dự án Khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao phát triển tôm Bạc Liêu, Thứ trưởng Bộ NN&PTNT - Phùng Đức Tiến cho rằng: “Để thực hiện được kế hoạch xuất khẩu thủy sản năm 2021 tăng 12% và từng bước đưa Bạc Liêu trở thành thủ phủ tôm của cả nước thì phải kiểm soát được chất lượng con giống; truy xuất nguồn gốc, mã số vùng nuôi; phối hợp chặt chẽ với các ngành, các cấp kiểm tra, xử lý nghiêm những cơ sở sản xuất tôm giống kém chất lượng, chưa được kiểm dịch tại gốc. Bên cạnh đó, Nhà nước cũng cần có một quy định cụ thể về chất lượng tôm giống như thế nào thì đạt yêu cầu, để làm căn cứ cho các cơ sở sản xuất, tạo điều kiện thuận lợi cho việc kiểm tra, thẩm định được dễ dàng hơn”.
Ngoài ra, người dân cũng cần nâng cao nhận thức trong quá trình sản xuất, đặc biệt là khâu chọn con giống, con giống phải được mua tại những cơ sở sản xuất có uy tín, chất lượng đảm bảo, có nguồn gốc rõ ràng. Song song đó, phối hợp với các cơ quan chức năng kịp thời phát hiện những cơ sở sản xuất tôm giống không đảm bảo yêu cầu, nhập tôm giống kém chất lượng rồi tung ra thị trường để có biện pháp xử phạt nghiêm với những cơ sở này.
Song Nguyên
Xem thêm bình luận