Nghiện thuốc lá được hiểu đơn giản là việc mất hoàn toàn tự do nói "không" với thuốc lá. Người nghiện thuốc lá không thể quên hút thuốc lá, ngược lại, bị bắt buộc phải hút, nếu không sẽ bị cảm giác “đói” thuốc.
Thuốc lá buộc người nghiện phải hút liên tục nhiều ngày, nhiều tháng, nhiều năm. Tiếp tục hút thuốc lá ngay khi đã mắc các bệnh do thuốc lá gây ra. Nghiện thuốc lá xuất hiện là hậu quả của các hiệu ứng thần kinh do chất gây nghiện nicotine gây ra. Nghiện thuốc lá thường là kết hợp của nghiện tâm lý, nghiện hành vi với nghiện thực thể - dược lý.
Trong khói thuốc lá chứa hơn 7.000 chất, ít nhất 250 loại có hại cho sức khoẻ và khoảng 70 loại hoá chất có thể gây ung thư, bao gồm chất gây nghiện và các chất gây độc. Hút 1 điếu thuốc tức là đã tự mình làm mất đi 5,5 phút cuộc sống. Tuổi thọ trung bình của người hút thuốc ngắn hơn so với người không hút thuốc từ 5-8 năm. Hút thuốc làm tăng tỷ lệ tử vong từ 30-80%, chủ yếu là do các bệnh ung thư, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính, tim mạch...
Nhân viên Trạm Y tế xã Lương Thế Trân, huyện Cái Nước, truyền thông tư vấn cai thuốc lá tại hộ gia đình.
Chị Nguyễn Thị Cúc, cộng tác viên y tế tại thị trấn Cái Nước, huyện Cái Nước, chia sẻ: "Nicotine có trong thuốc lá rất dễ gây nghiện cho người hút thuốc, nên từ bỏ thuốc lá không phải chuyện dễ dàng. Ða số những người hút thuốc lá đều biết rằng, hút thuốc lá gây ra nhiều tác hại nghiêm trọng cho sức khoẻ và ảnh hưởng đến kinh tế của gia đình. Trên thực tế, có rất nhiều trường hợp đã từng và đang có ý định bỏ thuốc lá. Tuy nhiên, do một vài nguyên nhân khách quan cũng như chủ quan vẫn chưa bỏ được thuốc lá hoặc bỏ nhưng chưa thành công".
Bên cạnh đó, có rất nhiều quảng cáo về các loại thuốc giúp cai nghiện thuốc lá, nhưng đó chỉ là sự hỗ trợ tức thời chứ không có giá trị triệt để. Ðể cai nghiện thuốc lá thành công, điều quan trọng nhất là nghị lực, ý chí, quyết tâm của mỗi người. Ðó là lý do tại sao rất nhiều người hút thuốc lá dù đã bỏ nhiều lần mà vẫn tái nghiện. Khi xác định bỏ thuốc lá, việc đầu tiên là người hút thuốc phải hiểu nguyên nhân gây ra nghiện và tác hại của thuốc lá đối với sức khoẻ.
Ông Trần Thành, xã Quách Phẩm Bắc, huyện Ðầm Dơi, chia sẻ: "Theo kinh nghiệm của những người bỏ thuốc lá thành công, người muốn cai thuốc lá cần phải rèn luyện sự quyết tâm vượt qua cám dỗ trong quá trình cai thuốc. Ðặc biệt là việc quản lý thói quen hằng ngày khi cai thuốc lá và việc đối phó với những căng thẳng khi cai thuốc lá... Từ đó, nỗ lực vượt qua từng giai đoạn khó khăn trong thời gian cai thuốc lá và không ngừng củng cố tinh thần để không tái nghiện".
Thành công cai thuốc lá không phải nhờ vào phép lạ mà dựa vào nỗ lực của bản thân. Ðiều kiện tiên quyết để cai thuốc thành công đó là quyết tâm cai thuốc lá của chính người hút thuốc.
Cai thuốc lá là thử thách lớn đối với rất nhiều người, đặc biệt là những người đã nghiện lâu dài. Nicotine, chất gây nghiện trong thuốc lá, tác động sâu sắc đến cơ thể và tâm lý, khiến cho việc từ bỏ trở nên vô cùng khó khăn. Tuy nhiên, với quyết tâm và những biện pháp hỗ trợ phù hợp, việc cai thuốc lá không phải là không thể.
Ðể bỏ thuốc lá, có 4 giai đoạn cai nghiện cần phải vượt qua, đó là nghĩ về việc bỏ thuốc, chuẩn bị các yếu tố cần thiết để bỏ thuốc, bỏ hẳn thuốc và duy trì thời gian hoàn toàn không lệ thuộc vào thuốc lá. Bên cạnh đó, chương trình vận động ngưng hút thuốc lá của Tổ chức Sức khoẻ Thế giới đưa ra chiến lược ngưng hút thuốc lá gồm 5 bước và người muốn cai thuốc lá được khuyến khích đi từ bước này sang bước khác để đạt được thành công.
Chiến lược 5 bước bao gồm: Chưa có ý định cai thuốc lá; có ý định cai thuốc lá; chuẩn bị kế hoạch; thực hiện cai thuốc lá; củng cố thành tích đạt được, chống tái nghiện. Ðể chuyển từ bước 1 sang bước 2, người hút thuốc cần được vận động, thuyết phục và phải có sự năng động cần thiết. Từ bước 2 sang bước 3, người hút thuốc cần được cung cấp đầy đủ các thông tin. Ở những bước sau, người hút thuốc cần có kế hoạch hành động cụ thể. Bạn bè, đồng nghiệp và nhất là gia đình là chỗ dựa tinh thần để động viên, giúp đỡ, khuyến khích người cai thuốc lá đạt kết quả như mong muốn.
Huyền Trân
Xem thêm bình luận