Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), thuốc lá điếu, thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng đều gây hại đối với sức khoẻ. Thống kê chỉ ra rằng 90% bệnh nhân mắc bệnh ung thư phổi, 75% bệnh nhân mắc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) có liên quan đến sử dụng thuốc lá.
- Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính nguy hiểm như thế nào?
- Chủ động phòng ngừa và điều trị tốt bệnh hen phế quản, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính
- Bệnh viện Bạch Mai tập huấn chuyên môn về bệnh phổi tại Cà Mau
Tại Việt Nam, theo ước tính của WHO, việc sử dụng thuốc lá gây ra hơn 100 ngàn ca tử vong mỗi năm, trong đó 84.500 người tử vong do các bệnh liên quan đến hút thuốc lá chủ động và 18.800 người tử vong do các bệnh liên quan đến hút thuốc lá thụ động.
Hút thuốc lá là một trong những nguyên nhân gây ra bệnh COPD. Người hút thuốc có tỷ lệ tử vong do bệnh COPD cao gấp 10 lần so với người không hút thuốc; người hít phải khói thuốc lá cũng có thể tăng nguy cơ mắc bệnh COPD.
Bác sĩ Trương Quang Bảo, Khoa Khám bệnh, Bệnh viện Lao và Bệnh phổi Cà Mau, cho biết: "Bệnh COPD thường gặp ở nam giới từ 40 tuổi trở lên và có tiền sử nhiễm khuẩn hô hấp, hút thuốc lá hoặc tiếp xúc thường xuyên với khói, bụi, khói bếp than. Triệu chứng của giai đoạn đầu thường mơ hồ như ho, khạc đờm kéo dài, mệt, khó thở khi gắng sức. Khi hút thuốc vào, khói thuốc lá kích thích niêm mạc đường thở. Chính những chất độc trong thuốc lá làm giảm sức đề kháng tại chỗ trong đường hô hấp, dẫn đến nguy cơ phổi dễ bị nhiễm trùng. Những người hút thuốc lá càng trẻ nguy cơ mắc bệnh COPD càng sớm".
Con số thống kê cho thấy, có khoảng 80-90% số bệnh nhân COPD thuộc trường hợp người đang hút thuốc hoặc có tiền sử hút thuốc lá; một số bệnh nhân đang sống, làm việc trong môi trường khói bụi, hoá chất, khói bếp, không khí ô nhiễm; một ít trường hợp có thể xảy ra ở người có bệnh lý nhiễm trùng hô hấp không được điều trị đúng cách và hợp lý.
Ông Nguyễn Thanh Tòng, xã Tân Lộc, chia sẻ: "Qua tham gia sàng lọc bệnh hô hấp tại cộng đồng, tôi nhận thấy có nhiều trường hợp mắc hoặc nghi ngờ mắc bệnh COPD liên quan đến việc hút thuốc lá. Ðiều này trước đây tôi và một số người bạn cùng tuổi không nghĩ đến. Bản thân có hút thuốc lá, cảm thấy rất lo lắng cho sức khoẻ của mình, tôi sẽ cố gắng giảm dần và từ bỏ thuốc lá càng sớm càng tốt".
Nhiều trường hợp mắc bệnh COPD liên quan đến thuốc lá được phát hiện qua tầm soát bệnh đường hô hấp tại cộng đồng. (Ảnh chụp tại Trạm Y tế xã Tân Lộc).
Bệnh COPD là nguyên nhân gây tử vong thứ tư trên thế giới, sau các bệnh mạch vành, ung thư và tai biến mạch máu não. Người mắc bệnh COPD dễ dẫn đến nguy cơ tử vong cao nếu không phát hiện sớm và điều trị kịp thời. Trên thực tế, chỉ có khoảng 1/4 bệnh nhân giai đoạn nặng mới đi khám vì có triệu chứng đợt cấp COPD (tình trạng bệnh diễn tiến nặng đột ngột, gây ảnh hưởng tiêu cực đến chức năng phổi). Bệnh càng nặng, khả năng gắng sức của bệnh nhân càng yếu, dẫn đến hạn chế vận động và tăng nguy cơ tử vong, đặc biệt ở giai đoạn sau.
"Do đó, việc tầm soát và phát hiện sớm bệnh COPD ở giai đoạn 1, giai đoạn 2 là cực kỳ quan trọng. Việc nhận diện sớm bệnh rất đơn giản, chỉ cần có 3 trong 5 yếu tố bao gồm: tuổi trên 40, hút thuốc lá, ho kéo dài, khạc đàm kéo dài và khó thở gắng sức, thì đã có thể nghi ngờ bệnh và cần đo chức năng hô hấp để phát hiện bệnh kịp thời", Bác sĩ Bảo khuyến cáo.
Ðặc biệt, với người cao tuổi mắc bệnh COPD, để phòng ngừa bệnh tái phát, giảm nguy cơ biến chứng, nên hạn chế đến mức thấp nhất việc tiếp xúc với khói thuốc, các hoá chất, khói bụi độc hại. Người bệnh COPD nên duy trì luyện tập các bộ môn thể thao như đạp xe, đi bộ... ở mức độ trung bình từ 30-60 phút/ngày, tuỳ theo khả năng. Với bệnh nhân nặng, có thể giảm thời gian luyện tập hoặc tập thở bằng cách hít sâu và thở mạnh ra hết sức.
Ngoài việc luyện tập, người bệnh COPD cần có chế độ dinh dưỡng lành mạnh, ăn đồ loãng, nóng, thức ăn mềm dễ hấp thu. Chế độ ăn cần đủ chất dinh dưỡng và bổ sung thêm nước trái cây, rau xanh. Khi bệnh tái phát hoặc diễn biến nặng thì nên đến ngay cơ sở y tế để được điều trị kịp thời./.
Huyền Trân
Xem thêm bình luận