Do tác động của biến đổi khí hậu và ảnh hưởng của hiện tượng El Nino, thời tiết ngày càng diễn biến bất thường. Hiện tại, xâm nhập mặn ở Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) có xu hướng tăng theo kỳ triều cường, vì thế Bạc Liêu đã chủ động xây dựng kịch bản và giải pháp ứng phó với các mức độ khác nhau.
Lãnh đạo tỉnh, Sở NN&PTNT kiểm tra tình hình độ mặn ở Âu thuyền Ninh Quới (huyện Hồng Dân).
CẢNH BÁO HẠN, MẶN
Theo nhận định của Trung tâm Dự báo khí tượng - thủy văn quốc gia, mùa khô năm 2023 - 2024, xâm nhập mặn khu vực ĐBSCL ở mức cao hơn trung bình nhiều năm, trong thời kỳ cao điểm (tháng 2 - 4/2024) có thể xảy ra thiếu nước ngọt cục bộ. Trước cảnh báo về hạn hán và xâm nhập mặn, Bạc Liêu đã chủ động xây dựng các kịch bản để ứng phó. Cụ thể, đối với vụ lúa đông xuân chính vụ 2023 - 2024, kế hoạch xuống giống khoảng 44.000ha. Thời gian khuyến cáo xuống giống lúa đông xuân từ ngày 1 - 20/1/2024. Song đến nay, nông dân trong tỉnh xuống giống chỉ hơn 31.000ha. Theo ngành chức năng, nếu có nguy cơ thiếu nước ngọt, nắng hạn kéo dài thì khuyến cáo nông dân không sản xuất lúa đông xuân chính vụ năm 2023 - 2024 với khoảng 2.900ha ở một số khu vực như: Gồm diện tích tập trung ở phía Tây trục kênh Vĩnh Phong và diện tích ven theo các cống thuộc Tiểu vùng giữ ngọt thuộc TX. Giá Rai, các huyện Hòa Bình, Vĩnh Lợi và Phước Long…
Về nuôi trồng thủy sản, đối với vùng sản xuất phía Nam Quốc lộ 1A, độ mặn trên hệ thống kênh rạch và trong các ao nuôi tôm tăng cao (trên 30‰). Do đó, cần có giải pháp trữ nước ngọt trong hệ thống ao chứa để pha loãng độ mặn khi cần thiết. Đồng thời, người nuôi tôm nên hạn chế thả giống vào thời điểm cao điểm của mùa khô (tháng 4 - 5), đặc biệt đối với các ao nuôi tôm chưa chuẩn bị tốt các điều kiện thả giống và khu vực ven biển Bạc Liêu để hạn chế bị ảnh hưởng. Đối với những ao nuôi đang có tôm, bổ sung các sản phẩm để tăng sức đề kháng cho tôm. Đối với khu vực ven biển của TP. Bạc Liêu, huyện Hòa Bình và huyện Đông Hải, độ mặn có thể tăng cao vào mùa khô. Vì vậy, các địa phương này cần xây dựng lịch thời vụ cụ thể cho bà con, nhất là khuyến cáo bà con chỉ thả giống khi đủ điều kiện.
Đối với mô hình sản xuất phía Bắc Quốc lộ 1A, một số xã có diện tích nuôi tôm đầu nguồn thuộc xã Tân Thạnh, một phần xã Tân Phong (TX. Giá Rai) có thể thả tôm nuôi sớm hơn so với lịch thả giống đã khuyến cáo. Riêng đối với các khu vực hàng năm thiếu nguồn nước mặn vào đầu vụ nuôi như thị trấn Phước Long, xã Phước Long (huyện Phước Long); xã Vĩnh Lộc, Vĩnh Lộc A (huyện Hồng Dân) và một số địa bàn gần khu vực cuối nguồn nước cấp, cần theo dõi chặt thông báo điều tiết nước và chuẩn bị các điều kiện để sẵn sàng lấy nước khi độ mặn đảm bảo để sản xuất.
Vận hành cống ngăn mặn - giữ ngọt, đáp ứng nguồn nước phục vụ nuôi tôm. Ảnh: M.Đ
CHỦ ĐỘNG ỨNG PHÓ
Mới đây, Thủ tướng Chính phủ có Công điện 04 yêu cầu các Bộ trưởng, Chủ tịch UBND các tỉnh, thành theo dõi, chủ động triển khai công tác ứng phó nguy cơ hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn trong những tháng cao điểm mùa khô sắp tới.
Để chủ động ứng phó với nguy cơ hạn hán, thiếu nước cục bộ, xâm nhập mặn, Bạc Liêu đã xây dựng các kịch bản và đưa ra các giải pháp ứng phó. Theo nhận định, diễn biến hạn hán, xâm nhập mặn trong mùa khô năm 2023 - 2024 sẽ gay gắt tương đương như mùa khô năm 2015 - 2016. Trên cơ sở này, Sở NN&PTNT đã chỉ đạo các đơn vị chức năng theo dõi sát tình hình diễn biến hạn, mặn để chủ động vận hành điều tiết các cống dọc Quốc lộ 1A trên địa bàn TX. Giá Rai, không để nước mặn (4‰) vượt qua ngã tư Phó Sinh vào tháng 1 - 2/2024. Các huyện Hồng Dân, Phước Long và TX. Giá Rai sẽ tiến hành đắp 98 con đập tạm để ngăn mặn - giữ ngọt cho vụ lúa trên đất tôm.
Để chủ động nguồn nước phục vụ sản xuất, ông Huỳnh Thanh Toàn - Trưởng phòng Kinh tế TX. Giá Rai, cho biết: “Thị xã luôn phối hợp chặt chẽ với Ban điều tiết nước tỉnh để theo dõi độ mặn. Đồng thời đầu tư xây dựng ô đê bao khép kín vùng ngọt chuyên sản xuất lúa ổn định 7.000ha trên địa bàn các xã, phường. Theo đó, đầu tư 6 cống và 4 trạm bơm tuyến trục kênh Vĩnh Phong, thi công 22 công trình nạo vét kênh với chiều dài hơn 95km, tổng kinh phí khoảng 18 tỷ đồng. Đặc biệt, để chủ động nguồn nước phục vụ sản xuất cho 3.000ha lúa - tôm ở xã Phong Thạnh A, tỉnh đã đầu tư 21 cống khép kín với kinh phí 114 tỷ đồng”.
Nếu nguồn nước ngọt từ sông Hậu về Bạc Liêu bị suy giảm do tác động của triều biển Đông từ Cà Mau qua trục kênh Chắc Băng, cộng với việc điều tiết nước mặn vào vùng Bắc Quốc lộ 1A và tác động của triều biển Tây từ sông Cái Lớn (Kiên Giang), nước mặn từ phía Bắc huyện Hồng Dân vẫn có khả năng theo rạch Xẻo Chích xâm nhập sâu qua Ngã Năm - Sóc Trăng và từ đó xâm nhập vào vùng ngọt của các tỉnh Bạc Liêu, Sóc Trăng và Hậu Giang. Cụ thể, trong các tháng 1, 2, 3, 4/2024, nếu xảy ra nguy cơ xâm nhập mặn, những ngày triều cường biển Đông (một tháng 2 lần, mỗi lần 5 - 6 ngày), không mở 2 cống lớn Giá Rai, Hộ Phòng lấy nước mặn vào, mà chỉ đóng cống, hoặc xổ nước ra 1 chiều; những ngày triều kém và triều trung bình thì mới mở cống lấy nước mặn vào.
Theo ông Ngô Nguyên Phong - Phó Giám đốc Sở NN&PTNT, các địa phương đã có kế hoạch cụ thể ứng phó với hạn hán, xâm nhập mặn, đảm bảo đủ nước phục vụ sản xuất. Cụ thể là xây dựng ô đê bao, nạo vét kênh bị bồi lắng, đắp đập tạm, bơm nước chuyền, khắc phục cống, bờ bao có khả năng bị mặn xâm nhập (rò rỉ, ngập tràn) kết hợp điều tiết nước kịp thời để tận dụng nguồn nước ngọt có thể điều tiết được cho sản xuất lúa. Nhằm hạn chế tối đa tình trạng thiếu nước mặn cung cấp cho tôm nuôi, ngành Nông nghiệp cũng phát động người dân tích cực tu bổ bờ bao chống rò rỉ nước trong ao nuôi, nạo vét kênh mương nội đồng và có các biện pháp trữ nước nhằm đảm bảo đủ nguồn nước cấp để chống hạn, mặn.
MINH ĐẠT
Xem thêm bình luận