(CMO) Thực trạng về chăn nuôi - giết mổ - mua bán gia súc, gia cầm trên địa bàn tỉnh Cà Mau đã qua nhiều năm nhưng vẫn không mấy khởi sắc. Chăn nuôi vẫn còn nhỏ lẻ, manh mún; không xây dựng được các lò mổ tập trung vì nhiều lý do; mua bán gia súc, gia cầm tại các chợ không đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm (ATVSTP). Trong khi đó, tình hình thắt chặt quản lý ATVSTP lại đang là vấn đề sống còn trong phát triển kinh tế - xã hội tại địa phương. Loạt bài “Gia súc, gia cầm: Từ chuồng trại đến bàn ăn” sẽ đi sâu phân tích, đánh giá về thực trạng chuỗi giá trị chăn nuôi - giết mổ và mua bán sản phẩm gia súc, gia cầm trên địa bàn tỉnh.
Bài 1: Chăn nuôi theo kiểu "buông đuôi"
Sản xuất nhỏ lẻ, năng suất thấp nhưng chi phí cao khiến ngành chăn nuôi đã và đang bị tổn thương. Theo nhiều chuyên gia, nếu Nhà nước không có hành động quyết liệt thì ngành chăn nuôi sẽ đối mặt với nguy cơ “thua trên sân nhà”.
Khó cạnh tranh do chăn nuôi nhỏ lẻ
Theo thống kê mới nhất của Cục Thống kê tỉnh, chăn nuôi theo nông hộ nhỏ lẻ trên địa bàn chiếm trên 80% tổng đàn và cung cấp khoảng 30% sản phẩm cho xã hội.
 |
| Cán bộ thú y tiêm phòng cho đàn gia cầm của người dân xã Trần Thới, huyện Cái Nước. |
Ông Nguyễn Văn Tranh, Phó Giám đốc Sở NN&PTNT, cho biết: “Đề án quy hoạch chăn nuôi tập trung chưa được triển khai xuất phát từ tập quán chăn nuôi nhỏ lẻ. Ngành chăn nuôi đang tồn tại nhiều điểm yếu như: sản xuất manh mún, nhỏ lẻ và bị cắt khúc nên hiệu quả kinh tế không cao. Nhất là thiếu sự liên kết giữa người sản xuất và thị trường tiêu thụ để tạo ra một chuỗi liên kết ổn định. Thêm vào đó là tình trạng dịch bệnh, giết mổ thủ công vẫn còn tràn lan, thiếu điều kiện vệ sinh an toàn thực phẩm, giá cả biến động, thu nhập của người nuôi chưa ổn định. Ngành chăn nuôi đang đứng trước nguy cơ tăng trưởng âm".
Ông Nguyễn Thành Huy, Chi cục trưởng Chi cục Chăn nuôi và Thú y, nhận định, chăn nuôi không phải là ngành kinh tế mũi nhọn của tỉnh, tuy nhiên, trên thực tế không ít gia đình đã thật sự làm giàu bằng nghề này. Nếu bài toán chăn nuôi được giải đúng cách và quy hoạch hợp lý thì hằng năm sẽ cung ứng cho thị trường lượng lớn gia súc, gia cầm, không phải nhập tỉnh quá nhiều như hiện nay.
Hiện tại có khoảng 80% lượng thịt và các sản phẩm gia súc, gia cầm tiêu thụ trong tỉnh đều phải nhập từ các tỉnh. Trong khi đó, các tỉnh trong khu vực ĐBSCL đều có cùng đặc điểm địa lý, khí hậu như Cà Mau nhưng ngành chăn nuôi lại phát triển mạnh, xuất siêu.
ng Huy nói, chính sự chăn nuôi nhỏ lẻ, thiếu liên kết dẫn đến mù mờ về thông tin thị trường, người dân cứ nuôi, cứ bán mà không hề biết nhu cầu thị trường thừa hay thiếu. Dĩ nhiên, theo quy luật của thị trường khi cung vượt cầu, giá xuống thấp, người nuôi bị lỗ. Giá heo hơi xuống dưới 3 triệu đồng/100 kg, người nuôi rơi vào tình cảnh lỗ lã, treo chuồng như hiện nay đã phản ảnh đúng thực trạng của ngành chăn nuôi. Đó là mới tính chuyện thị trường chứ chưa kể đến vấn đề thiên tai, dịch bệnh.
“Buông đuôi" trong đầu tư
Tháng 9/2013, Chính phủ ban hành Nghị định số 210/NĐ-CP về chính sách khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn. Đây được xem là cú hích, là động lực giúp sản xuất nông nghiệp phát triển theo hướng sản xuất hàng hoá, nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững. Tuy nhiên, đến nay trên địa bàn tỉnh chỉ có 4 doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực chăn nuôi heo. Trong 4 doanh nghiệp đó đã có 1 doanh nghiệp giải thể, 1 doanh nghiệp tạm dừng nuôi, mặc dù mỗi doanh nghiệp đã nhận tiền hỗ trợ 3 tỷ đồng.
Với giá cả và thị trường như hiện nay, tình hình chăn nuôi gia súc, gia cầm trên địa bàn tỉnh gặp nhiều bất lợi.
Ông Nguyễn Thành Huy cho biết thêm, những đề án phát triển đàn gia súc, gia cầm trên địa bàn tỉnh đều ở trong thế do dự và dừng lại. Gia cầm thì không cạnh tranh lại với thịt gà Úc và Mỹ; gia súc thì Cục Chăn nuôi khuyến cáo không phát triển đàn nên Cà Mau vẫn tiếp tục chăn nuôi nhỏ lẻ, tự phát. Mà tự phát trong môi trường cạnh tranh theo quy luật cung - cầu thì người nông dân luôn ở thế bị động trong sản xuất.
 |
| Chăn nuôi nhỏ lẻ hiệu quả không cao. (Ảnh chụp tại xã Trần Hợi, huyện Trần Văn Thời). |
Ông Duy Quốc Tuấn, Trưởng Phòng NN&PTNT huyện Trần Văn Thời, bộc bạch: “Là vùng trọng điểm về chăn nuôi (tổng đàn 96.000 con) nhưng đến thời điểm này toàn huyện chưa có HTX chăn nuôi nào được thành lập. Người dân chăn nuôi nhỏ lẻ, cung vượt cầu nên giá cả bấp bênh".
Đa số các xã ở huyện Trần Văn Thời là vùng ngọt nên bà con nông dân rất ưa chuộng phát triển đàn (cả gia súc lẫn gia cầm), tuy nhiên, với tình hình giá cả như hiện nay, kinh tế của nhiều gia đình rơi vào kiệt quệ.
Chị Phan Thị Út, Khóm 5, thị trấn Trần Văn Thời, bộc bạch: “Gia đình tôi sống bằng nghề chăn nuôi hơn 30 năm nay. Hết giá cá bổi đến giá heo, giá vịt, gà thay nhau rớt. Kiểu này nông dân chúng tôi hỏi sao không bỏ vườn, bỏ đất mà đi".
Có hơn 15 năm kinh nghiệm trong nghề nuôi heo, trong chuồng lúc nào cũng có trên 20 con heo, anh Nguyễn Văn Nhất, Ấp 9, xã Nguyễn Phích, huyện U Minh, cho biết, trong quá trình nuôi, thấy con heo nào “đẹp mã” thì chọn để nái làm giống gây nuôi tiếp. Trước giờ anh chưa từng mua giống bên ngoài. Dẫu biết rằng nuôi như vậy thì chất lượng không cao nhưng giá heo giống cao quá làm sao mua nổi.
Anh Nhất bộc bạch, tỉnh chỉ có trung tâm giống nông nghiệp, mỗi năm cung cấp cho thị trường khoảng vài trăm con heo giống. Trong khi đó, nhu cầu nuôi của người dân bình quân mỗi năm khoảng vài chục đến vài trăm ngàn con, muốn mua cũng không có.
Riêng đối với giống gia cầm, tình hình còn tệ hơn, người nuôi tìm mua con giống khắp nơi. Ai bán thì mua như kiểu mua bó rau, con cá ngoài chợ.
Ông Duy Quốc Tuấn cho biết thêm: “Nguyên nhân chính trong việc rớt giá lần này là do chưa thành lập được THT, HTX trong chăn nuôi; chưa kiểm soát được giá cả đầu vào, đầu ra nên dễ bị tổn thương bởi thị trường nước ngoài.”
Thực tế hiện nay, giá heo hơi rớt thê thảm nhưng nông dân vẫn phải mua thịt heo với giá cao (mặc dù gần đây có giảm nhưng không đáng kể). Nghịch lý này cho thấy, kênh phân phối có vấn đề, vấn đề này đã tồn tại nhiều năm nhưng vẫn chưa thể giải quyết triệt để. Vậy vấn đề của kênh phân phối đó là gì, phải chăng là khâu giết mổ và mua bán sản phẩm gia súc, gia cầm còn nhiều bất cập?
Bài 2: Bế tắc trong quản lý giết mổ
Bài 3: Còn xem nhẹ an toàn vệ sinh thực phẩm
Trung Đỉnh
Xem thêm bình luận