Có thể nói, một trong những giải pháp quan trọng trong phục hồi nền kinh tế sau ảnh hưởng nặng nề của đại dịch COVID-19 là thực hiện tốt giải ngân vốn đầu tư công. Tuy nhiên, giải ngân vốn đầu tư công từ đầu năm đến nay gặp nhiều khó khăn và khả năng sẽ không đạt kế hoạch đề ra nếu không có các giải pháp chỉ đạo quyết liệt ngay từ bây giờ.
Giá vật liệu xây dựng tăng làm ảnh hưởng đến tiến độ thi công các dự án XDCB của tỉnh.
GIẢI NGÂN ĐẠT THẤP
Theo chỉ đạo của Chủ tịch UBND tỉnh, giải ngân vốn đầu tư công trong 6 tháng đầu năm phải đạt 50%. Thế nhưng, tính đến cuối tháng 6/2022, các chủ đầu tư, các Ban xây dựng cơ bản và các địa phương đã không hoàn thành kế hoạch này.
Căn cứ Quyết định 2048 của Thủ tướng Chính phủ về việc giao kế hoạch đầu tư vốn ngân sách nhà nước năm 2022, Sở KH-ĐT đã phối hợp với các đơn vị có liên quan kịp thời tham mưu cho UBND tỉnh ra quyết định phân bổ kế hoạch đầu tư vốn ngân sách nhà nước năm 2022, với tổng số vốn 3.268.411 triệu đồng và giải ngân đến cuối tháng 6/2022 là 988.742 triệu đồng, đạt 30,2% kế hoạch. Trong đó, nguồn ngân sách địa phương 2.128.150 triệu đồng, giải ngân 757.045 triệu đồng, đạt 35,5% kế hoạch. Cụ thể, nguồn vốn xây dựng cơ bản (XDCB) tập trung trong nước 440.550 triệu đồng, giải ngân 226.720 triệu đồng, đạt 51,4% kế hoạch; vốn hỗ trợ mục tiêu 922.918 triệu đồng, giải ngân 198.717 triệu đồng, đạt 21,5% kế hoạch; vốn nước ngoài (ODA) và vốn vay ưu đãi của các nhà tài trợ nước ngoài 217.343 triệu đồng, giải ngân 32.980 triệu đồng, đạt 15,1% kế hoạch.
Đối với nguồn vốn Trung ương hỗ trợ thuộc kế hoạch đầu tư năm 2021 được kéo dài sang năm 2022, với tổng giá trị 149.044 triệu đồng, đã giải ngân 5.853 triệu đồng, đạt 3,9% kế hoạch.
Theo thống kê, các địa phương có tiến độ giải ngân như sau: Huyện Phước Long đạt 61,6% kế hoạch, huyện Hồng Dân đạt 50,5% kế hoạch, huyện Đông Hải đạt 45,9% kế hoạch, huyện Hòa Bình đạt 42,3% kế hoạch và TX. Giá Rai đạt 41,6% kế hoạch; huyện Vĩnh Lợi đạt 26,5% kế hoạch. Đặc biệt, đối với các dự án giao huyện làm chủ đầu tư (dự án tỉnh quyết định đầu tư) chỉ mới giải ngân 29,6%, có đơn vị từ đầu năm đến nay chưa giải ngân. Riêng các Ban XDCB tập trung rất nhiều vốn nhưng có tỷ lệ giải ngân rất thấp như: Ban Quản lý dự án (QLDA) nông nghiệp đạt 28,57%; Ban QLDA dân dụng và công nghiệp đạt 28,21% và Ban QLDA giao thông chỉ đạt 9,04%.
Thi công nâng cấp đô thị từ vốn đầu tư công TP. Bạc Liêu. Ảnh: K.T
TÁC ĐỘNG TỪ TĂNG GIÁ
Qua tổng hợp số liệu giải ngân hàng năm của ngành chức năng, những tháng đầu năm giải ngân không cao mà thường chỉ tập trung vào những tháng cuối năm. Nguyên nhân là các dự án khởi công mới vào cuối năm trước có tạm ứng kinh phí, khi có khối lượng thì ưu tiên thanh toán tạm ứng, sau đó tiếp tục có khối lượng mới giải ngân hàng năm. Các dự án mới thì phải triển khai bước thiết kế, dự toán, tổ chức lựa chọn nhà thầu thông thường phải mất từ 6 - 8 tháng mới hoàn thành, tiến hành thi công và giải ngân nguồn vốn được giao.
Đặc biệt, trong 6 tháng đầu năm 2022, do tác động và ảnh hưởng biến động của giá vật tư, vật liệu (cát, đá, sắt thép, xăng dầu…) tăng cao, có mặt hàng tăng trên 20%, ảnh hưởng trực tiếp đến tiến độ thực hiện các gói thầu đang thi công. Trong khi đó, tất cả các gói thầu trên địa bàn tỉnh chủ yếu là gói thầu theo hợp đồng trọn gói, theo đơn giá cố định nên không được điều chỉnh giá, các nhà thầu thi công cầm chừng, chờ ổn định giá.
Bên cạnh đó, các dự án đã được phê duyệt, khi triển khai bước tiếp theo (thiết kế bản vẽ thi công - tổng dự toán) áp theo giá hiện hành thì vượt tổng mức đầu tư nên chưa kịp thời tổ chức đấu thầu, khởi công mới, làm ảnh hưởng tiến độ giải ngân chung của cả tỉnh. Dự báo những tháng cuối năm sẽ triển khai các dự án lớn thuộc Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội, tình trạng khan hiếm, tăng giá các mặt hàng vật liệu xây dựng sẽ tiếp tục diễn ra và gây khó khăn cho các gói thầu đang triển khai nếu không đẩy nhanh tiến độ ngay từ bây giờ.
Về công tác giải phóng mặt bằng, thời gian qua đã được cấp thẩm quyền, chủ đầu tư và lãnh đạo các địa phương nơi có dự án đi qua quan tâm và quyết liệt thực hiện, đã giải quyết nhiều trường hợp, người dân chấp nhận bàn giao mặt bằng, tạo điều kiện cho các nhà thầu có mặt bằng đẩy nhanh tiến độ. Song, qua tổng hợp, đến nay vẫn còn trên 19 dự án chưa giải quyết dứt điểm, người dân chưa đồng thuận với phương án giải phóng mặt bằng (yêu cầu nâng giá bồi thường, hỗ trợ và yêu cầu bố trí tái định cư...) nên chưa chịu bàn giao mặt bằng, ảnh hưởng đến tiến độ thi công và giải ngân nguồn vốn trong năm 2022, với tổng số trên 722 hộ.
Thêm vào đó, năng lực một số đơn vị thi công không đảm bảo, nhất là các dự án sử dụng nguồn ngân sách Trung ương hỗ trợ và nguồn ODA tiến độ thực hiện chậm. Công tác chuẩn bị đầu tư chưa được quan tâm nhiều, chậm hoàn thiện thủ tục đầu tư, có nhiều dự án đã phê duyệt chủ trương vào cuối năm 2021, đến nay chưa được cấp có thẩm quyền quyết định đầu tư. Có dự án đã có quyết định đầu tư nhưng thiết kế bản vẽ thi công - dự toán chưa trình thẩm định và phê duyệt, thậm chí có nhiều dự án vượt tổng mức đầu tư gây khó khăn, dẫn đến không phân bổ hết vốn được giao, ảnh hưởng kết quả giải ngân…
Tất cả những khó khăn, bất cập này cần được tập trung chỉ đạo quyết liệt và có ngay các giải pháp tháo gỡ, nhất là điều chuyển vốn sang các dự án có khả năng giải ngân nhanh. Đồng thời kiên quyết xử lý nhà thầu thiếu năng lực, hoặc cố tình lợi dụng tăng giá để thực hiện công trình theo “tiến độ rùa”.
KIM TRUNG
Ông Huỳnh Chí Nguyện - Giám đốc Sở KH-ĐT: Cần thống kê cụ thể từng gói thầu bị ảnh hưởng tăng giá
Để đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công, ngoài các nhiệm vụ, giải pháp đã nêu từ đầu năm, các chủ đầu tư, ban quản lý các dự án và các địa phương cần tiếp tục thực hiện nghiêm túc các văn bản chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ.
Về công tác giải phóng mặt bằng, đề nghị lãnh đạo các địa phương quyết liệt hơn trong công tác này, phân công cụ thể lãnh đạo theo dõi, cử cán bộ tham gia, hỗ trợ tích cực chủ đầu tư để xử lý dứt điểm. Các chủ đầu tư cần báo cáo cụ thể từng trường hợp cho Ban Chỉ đạo công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư đối với các dự án trên địa bàn tỉnh, nhằm giải quyết triệt để.
Đối với các chủ đầu tư, cần thống kê cụ thể từng gói thầu bị ảnh hưởng (giá thời điểm trúng thầu so với hiện nay) báo cáo Sở Xây dựng để tổng hợp và tham mưu cấp thẩm quyền xem xét, chỉ đạo, có phương án nhằm tháo gỡ khó khăn cho các nhà thầu thi công. Báo cáo Ban Chỉ đạo công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và Tổ công tác thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công nhằm giải quyết triệt để những vướng mắc, khó khăn.
Tiếp tục rà soát tiến độ thực hiện các dự án, trình điều chỉnh giảm vốn đối với dự án giải ngân chậm, không có khả năng giải ngân sang những danh mục khác có nhu cầu; dự án nào đã xác định có khả năng giải ngân tốt, đủ thủ tục đầu tư thì cũng cần mạnh dạn đề xuất bổ sung vốn, nhằm đẩy nhanh tiến độ hoàn thành, góp phần tăng tỷ lệ giải ngân chung của cả tỉnh (thời gian điều chỉnh vốn phải hoàn thành trước ngày 15/11/2022 theo quy định)…
Xem thêm bình luận