ĐT: 0939.923988
Thứ bảy, 18-1-25 16:04:40
Theo dõi Báo điện tử Cà Mau trên

Hiện vật “kể chuyện” tập kết

Báo Cà Mau Năm 1954, sau khi Hiệp định Giơnevơ được ký kết, cửa biển Sông Ðốc (thị trấn Sông Ðốc, huyện Trần Văn Thời) được chọn làm bến tập kết để đưa bộ đội, cán bộ và đồng bào miền Nam ra Bắc. Sự kiện này được xem là cuộc chuyển dịch lực lượng có ý nghĩa vô cùng to lớn, nhằm đào tạo cán bộ cho cách mạng miền Nam, đưa miền Bắc tiến lên chủ nghĩa xã hội, làm hậu phương vững chắc tiến tới giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước.

Để ghi nhớ sự kiện lịch sử quan trọng của dân tộc, tỉnh Cà Mau sẽ tổ chức lễ kỷ niệm 70 năm Chuyến tàu tập kết ra Bắc năm 1954, vào tháng 11/2024. Hiện Bảo tàng tỉnh đang tiến hành sưu tầm hình ảnh, tư liệu, hiện vật gắn với sự kiện lịch sử nói trên, nhằm giáo dục truyền thống cách mạng, tình yêu quê hương, đất nước, niềm tự hào dân tộc cho thế hệ trẻ.

Những hiện vật, tư liệu về sự kiện tập kết ra Bắc 1954, được bảo quản cẩn thận tại Bảo tàng tỉnh Cà Mau.

Triển khai thực hiện từ đầu tháng 3, đến nay, Bảo tàng tỉnh đã sưu tầm được 37 hình ảnh, tư liệu và 19 hiện vật, trong đó có chiếc la bàn của Thiếu tướng Trần Văn Niên (Tư Niên), nguyên Phó tư lệnh Quân khu 9, một vật đã gắn bó với ông suốt cuộc đời binh nghiệp.

Ðối với Thiếu tướng Trần Văn Niên, chiếc la bàn là vũ khí để chiến đấu, giúp ông xác định vị trí, hướng đi những khi băng rừng, vượt suối từ những ngày tập kết ra Bắc cho đến giai đoạn chi viện giúp nước bạn Lào (năm 1960-1963). Ông xem chiếc la bàn này là tài sản đặc biệt và cất giữ cẩn thận.

Ngày giao hiện vật cho Bảo tàng tỉnh, ông Tư Niên không kiềm được nước mắt khi nhắc về những ngày chiến đấu ở vùng đất Cà Mau. “Những năm kháng chiến, Cà Mau từng là căn cứ của Khu uỷ, Quân khu. Trong cuộc kháng chiến trường kỳ gian khổ, tôi gắn bó nhiều nhất ở Cà Mau, được Nhân dân đùm bọc, chở che, bảo đảm an toàn”, ông Tư Niên xúc động kể.

Cùng với chiếc la bàn, ông Tư Niên còn tặng Bảo tàng tỉnh quyển hồi ký về cuộc đời mình: “Thiếu tướng Trần Văn Niên - Người lính hát trọn khúc quân hành”. Miền nhớ của ông là nguồn tư liệu quý giá của những người con miền Nam trên đất Bắc: “Tôi không bao giờ quên cái ngày đầu tiên và những bước chân đầu tiên trên đất Bắc. Sầm Sơn, một bãi biển đẹp của huyện Hoằng Hoá, tỉnh Thanh Hoá, là một trong những điểm đón tiếp bộ đội, đồng bào miền Nam tập kết ra miền Bắc... Chúng tôi được đón tiếp long trọng và cảm động. Bà con hai bên đường vẫy cờ, vẫy hoa như đón người thân mình trở về... Trong suốt thời gian sống trên đất Bắc, đi đến đâu chúng tôi cũng được đồng bào quan tâm, chăm sóc”.

Tổ sưu tầm của Bảo tàng Cà Mau được Thiếu tướng Trần Văn Niên hiến tặng la bàn và quyển sách “Thiếu tướng Trần Văn Niên - Người lính hát trọn khúc quân hành”.

Mỗi tư liệu, hiện vật là những câu chuyện lịch sử, thời khắc thiêng liêng trong từng trận đánh ác liệt, hiện thân của khát vọng và tinh thần bất khuất, quả cảm của những người con miền Nam yêu nước, kiên trung. Những “báu vật” ấy trở thành tài sản vô giá của quê hương, là niềm tự hào của thế hệ tiếp nối dựng xây.

Tổ sưu tầm cũng đã tìm gặp cựu chiến binh Ðặng Văn Chẳn ở ấp Vồ Dơi, xã Trần Hợi, huyện Trần Văn Thời và được ông hiến tặng Huân chương Chiến thắng do Ðại tướng Võ Nguyên Giáp trao tặng năm 1958, khi ông tham gia chiến đấu ở Sư 30 -Thanh Hoá. Ông Chẳn tập kết ra Bắc từ năm 1954-1960, được học chính trị, đường lối của Ðảng, rồi được kết nạp vào Ðảng trước khi trở lại miền Nam.

Cựu chiến binh Ðặng Văn Chẳn tâm tình: “Tôi vẫn còn nhớ như in cảm xúc thiêng liêng ngày đặt chân lên con tàu Kilinski của Ba Lan chở cán bộ, bộ đội và học sinh miền Nam tập kết ra Bắc. Ai nấy nung nấu quyết tâm chiến đấu, học tập để trở về phục vụ quê hương. Ðối với tôi, khi về Nam, tôi tiếp tục thực hiện nhiệm vụ tại các đơn vị của Quân khu 9 cho đến ngày giải phóng”.

Khi biết tỉnh sưu tầm hình ảnh, tư liệu, hiện vật gắn với sự kiện 70 năm Chuyến tàu tập kết ra Bắc, Nhà giáo Ưu tú Ðàm Thị Ngọc Thơ tỉ mỉ ghi rõ thông tin từng tấm ảnh tư liệu, danh sách những học sinh miền Nam tập kết ra Bắc về phục vụ tại Cà Mau và tặng Bảo tàng tỉnh 2 quyển sách “Trường học sinh miền Nam trên đất Bắc”. Ðó là những dòng hồi ký quý giá của những người con miền Nam một thời học tập, chiến đấu trên đất Bắc.

Trường Nội trú Nữ sinh miền Nam số 18 - Hải Phòng. (Ảnh chụp lại từ hình ảnh Nhà giáo Ưu tú Ðàm Thị Ngọc Thơ hiến tặng Bảo tàng).

Cô Thơ nguyên là Hiệu trưởng Trường Phổ thông Trung học Hồ Thị Kỷ (giai đoạn 1983-1991), là người khởi xướng cho nữ sinh mặc đồng phục áo dài đầu tiên trong cả nước sau năm 1975. Cô Thơ chia sẻ: “Năm 13 tuổi, tôi theo chân bộ đội tập kết ra Bắc, được học cấp 1, cấp 2 ở Trường Học sinh miền Nam (Hải Phòng), học cấp trung học tại Trường Học sinh miền Nam ở Ðông Triều - Quảng Ninh, sau đó học Ðại học Sư phạm Hà Nội, tốt nghiệp năm 1969. Ngày ấy, học sinh có câu cửa miệng "ngày Bắc đêm Nam", chỉ việc ban ngày vẫn học tập, vui chơi, sinh hoạt bình thường, nhưng đêm về, nhiều học sinh khóc ướt gối vì nhớ ba mẹ, thương quê hương, xóm làng bị giặc giày xéo”.

Gắn với sự kiện lịch sử quan trọng này, Chủ tịch UBND tỉnh vừa có thư ngỏ kêu gọi những cán bộ có tham gia tập kết, gia đình có người tham gia tập kết, các cơ quan, tổ chức, đơn vị, cùng toàn thể Nhân dân trong và ngoài tỉnh hiến tặng hình ảnh, tư liệu, tài liệu và hiện vật liên quan đến sự kiện tập kết ra Bắc năm 1954 để trưng bày, bổ sung nguồn tài liệu quý phục vụ công tác giáo dục truyền thống yêu nước cho thế hệ trẻ tại địa phương./.

 

Mộng Thường

 

Miền nhớ thiêng liêng

Chuỗi hoạt động Kỷ niệm 70 năm Sự kiện tập kết ra Bắc diễn ra trang trọng, ý nghĩa trên đất Cà Mau. Ngược miền ký ức, những cán bộ, chiến sĩ, học sinh, đồng bào miền Nam như được sống lại giai đoạn thiêng liêng của cuộc chuyển quân lịch sử. Họ gặp lại nhau, cảm xúc dâng trào, bao câu chuyện về những ngày chiến đấu, lao động, học tập nối mạch ùa về...

Ðại tá từ du kích

Trong các bạn bè, đồng đội cùng hàm, trên dưới tuổi tám mươi, Ðại tá Trần Công Bình (Út Bình) có lẽ là người đậm chất từ du kích, tên ông gắn liền với du kích Thạnh Phú một thời lẫy lừng chốt chặn phía Nam tỉnh lỵ An Xuyên, bảo vệ vùng giải phóng Nhà Phấn, Rạch Mũi trong tầm đại bác của địch.

Nửa đời tìm nhau

Ở các địa phương miền Tây Nam Bộ, chúng tôi tìm gặp một số cán bộ lão thành, học sinh miền Nam (HSMN) tập kết ra Bắc năm 1954. Trong câu chuyện kể của họ, ngoài ký ức đẹp về tấm lòng Nhân dân miền Bắc dành cho HSMN tham gia học tập, từ nơi ở, chén cơm, manh áo... còn là những mối tình “cơ duyên trời định”. Người còn sống giờ tuổi đã ngoài 80, nhưng khi nhắc nhớ về kỷ niệm ở miền Bắc, họ lại ngời lên những ký ức năm xưa.

Người về bến cũ

Bến Sông Ðốc - địa danh gắn liền với sự kiện lịch sử chuyến tàu tập kết, những ngày cuối năm 2024 chứng kiến cuộc hội ngộ đặc biệt của cựu học sinh miền Nam. Họ, những người từng bước lên tàu rời quê hương cách đây 70 năm để ra Bắc học tập, cống hiến, nay trở lại bến xưa với mái đầu bạc trắng và trái tim ngập tràn cảm xúc.

Về căn cứ xưa, nghe kể chuyện chở che bộ đội đánh giặc...

Trong kháng chiến chống Mỹ, Xẻo Trê (thuộc ấp Lý Ấn, xã Hưng Mỹ, huyện Cái Nước) được chọn làm nơi đóng quân của Ban Chỉ huy Tỉnh đội. Suốt 9 năm (1964-1973), căn cứ Xẻo Trê vẫn giữ được bí mật, an toàn tuyệt đối, tạo sức mạnh để tấn công kẻ địch. Ðó là nhờ vào lòng dân luôn đùm bọc che chở, hết lòng vì cách mạng, sẵn sàng hy sinh để bảo vệ khu căn cứ.

Nơi lý tưởng để giáo dục truyền thống

Di tích lịch sử cấp tỉnh “Cây me Rạch Gốc” (toạ lạc tại ấp Rạch Gốc, xã Tân Ân, huyện Ngọc Hiển), địa điểm minh chứng cho truyền thống lịch sử của vùng đất Tân Ân, được chính quyền địa phương và người dân nơi đây trân trọng, giữ gìn và phát huy giá trị.

Biểu tượng bất tử

Đền thờ 10 Anh hùng liệt sĩ Khởi nghĩa Hòn Khoai uy nghiêm giữa lòng TP Cà Mau. Công trình là biểu tượng bất tử của truyền thống anh hùng cách mạng, trang sử vàng của vùng đất cuối trời cực Nam Tổ quốc.

Thư từ Vàm Lũng

Thư từ Vàm Lũng

Truyền thống anh hùng vinh quang tiếp nối

Trong tiết trời se lạnh mỗi độ xuân về, trong mỗi người con đất Việt luôn nguyên vẹn niềm vui, tự hào khi có Ðảng. Ðặc biệt hơn, bước sang năm 2025, đất nước ta đón sự kiện quan trọng là đại hội Ðảng các cấp, đây là dịp để Ðảng ta tiếp tục chọn ra những cán bộ, đảng viên ưu tú tham gia thực hiện trách nhiệm thiêng liêng vì mục tiêu: làm cho dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh.

Ngôi trường Nhà Máy

Vừa rời khỏi lớp Giáo khoa của Nha Giáo dục Nam Bộ đào tạo giáo viên cấp tốc 3 tháng ở vàm Rạch Ráng (do Tiến sĩ Hoàng Xuân Nhị, Giám đốc Nha Giáo dục Nam Bộ làm Hiệu trưởng), tôi được chú Nguyễn Tạo, Trưởng ty Giáo dục Bạc Liêu, giao nhận nhiệm vụ Hiệu trưởng Trường Tiểu học ấp Nhà Máy, xã Khánh Bình Tây (gồm lớp Nhì A, lớp Nhì B, lớp Ba, lớp Tư, có trên 150 học sinh hết thảy). Hôm đó là ngày lịch sử vẻ vang của đất nước.