ĐT: 0939.923988
Thứ năm, 19-9-24 20:12:12
Theo dõi Báo điện tử Cà Mau trên

Hiện vật “kể chuyện” tập kết

Báo Cà Mau Năm 1954, sau khi Hiệp định Giơnevơ được ký kết, cửa biển Sông Ðốc (thị trấn Sông Ðốc, huyện Trần Văn Thời) được chọn làm bến tập kết để đưa bộ đội, cán bộ và đồng bào miền Nam ra Bắc. Sự kiện này được xem là cuộc chuyển dịch lực lượng có ý nghĩa vô cùng to lớn, nhằm đào tạo cán bộ cho cách mạng miền Nam, đưa miền Bắc tiến lên chủ nghĩa xã hội, làm hậu phương vững chắc tiến tới giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước.

Để ghi nhớ sự kiện lịch sử quan trọng của dân tộc, tỉnh Cà Mau sẽ tổ chức lễ kỷ niệm 70 năm Chuyến tàu tập kết ra Bắc năm 1954, vào tháng 11/2024. Hiện Bảo tàng tỉnh đang tiến hành sưu tầm hình ảnh, tư liệu, hiện vật gắn với sự kiện lịch sử nói trên, nhằm giáo dục truyền thống cách mạng, tình yêu quê hương, đất nước, niềm tự hào dân tộc cho thế hệ trẻ.

Những hiện vật, tư liệu về sự kiện tập kết ra Bắc 1954, được bảo quản cẩn thận tại Bảo tàng tỉnh Cà Mau.

Triển khai thực hiện từ đầu tháng 3, đến nay, Bảo tàng tỉnh đã sưu tầm được 37 hình ảnh, tư liệu và 19 hiện vật, trong đó có chiếc la bàn của Thiếu tướng Trần Văn Niên (Tư Niên), nguyên Phó tư lệnh Quân khu 9, một vật đã gắn bó với ông suốt cuộc đời binh nghiệp.

Ðối với Thiếu tướng Trần Văn Niên, chiếc la bàn là vũ khí để chiến đấu, giúp ông xác định vị trí, hướng đi những khi băng rừng, vượt suối từ những ngày tập kết ra Bắc cho đến giai đoạn chi viện giúp nước bạn Lào (năm 1960-1963). Ông xem chiếc la bàn này là tài sản đặc biệt và cất giữ cẩn thận.

Ngày giao hiện vật cho Bảo tàng tỉnh, ông Tư Niên không kiềm được nước mắt khi nhắc về những ngày chiến đấu ở vùng đất Cà Mau. “Những năm kháng chiến, Cà Mau từng là căn cứ của Khu uỷ, Quân khu. Trong cuộc kháng chiến trường kỳ gian khổ, tôi gắn bó nhiều nhất ở Cà Mau, được Nhân dân đùm bọc, chở che, bảo đảm an toàn”, ông Tư Niên xúc động kể.

Cùng với chiếc la bàn, ông Tư Niên còn tặng Bảo tàng tỉnh quyển hồi ký về cuộc đời mình: “Thiếu tướng Trần Văn Niên - Người lính hát trọn khúc quân hành”. Miền nhớ của ông là nguồn tư liệu quý giá của những người con miền Nam trên đất Bắc: “Tôi không bao giờ quên cái ngày đầu tiên và những bước chân đầu tiên trên đất Bắc. Sầm Sơn, một bãi biển đẹp của huyện Hoằng Hoá, tỉnh Thanh Hoá, là một trong những điểm đón tiếp bộ đội, đồng bào miền Nam tập kết ra miền Bắc... Chúng tôi được đón tiếp long trọng và cảm động. Bà con hai bên đường vẫy cờ, vẫy hoa như đón người thân mình trở về... Trong suốt thời gian sống trên đất Bắc, đi đến đâu chúng tôi cũng được đồng bào quan tâm, chăm sóc”.

Tổ sưu tầm của Bảo tàng Cà Mau được Thiếu tướng Trần Văn Niên hiến tặng la bàn và quyển sách “Thiếu tướng Trần Văn Niên - Người lính hát trọn khúc quân hành”.

Mỗi tư liệu, hiện vật là những câu chuyện lịch sử, thời khắc thiêng liêng trong từng trận đánh ác liệt, hiện thân của khát vọng và tinh thần bất khuất, quả cảm của những người con miền Nam yêu nước, kiên trung. Những “báu vật” ấy trở thành tài sản vô giá của quê hương, là niềm tự hào của thế hệ tiếp nối dựng xây.

Tổ sưu tầm cũng đã tìm gặp cựu chiến binh Ðặng Văn Chẳn ở ấp Vồ Dơi, xã Trần Hợi, huyện Trần Văn Thời và được ông hiến tặng Huân chương Chiến thắng do Ðại tướng Võ Nguyên Giáp trao tặng năm 1958, khi ông tham gia chiến đấu ở Sư 30 -Thanh Hoá. Ông Chẳn tập kết ra Bắc từ năm 1954-1960, được học chính trị, đường lối của Ðảng, rồi được kết nạp vào Ðảng trước khi trở lại miền Nam.

Cựu chiến binh Ðặng Văn Chẳn tâm tình: “Tôi vẫn còn nhớ như in cảm xúc thiêng liêng ngày đặt chân lên con tàu Kilinski của Ba Lan chở cán bộ, bộ đội và học sinh miền Nam tập kết ra Bắc. Ai nấy nung nấu quyết tâm chiến đấu, học tập để trở về phục vụ quê hương. Ðối với tôi, khi về Nam, tôi tiếp tục thực hiện nhiệm vụ tại các đơn vị của Quân khu 9 cho đến ngày giải phóng”.

Khi biết tỉnh sưu tầm hình ảnh, tư liệu, hiện vật gắn với sự kiện 70 năm Chuyến tàu tập kết ra Bắc, Nhà giáo Ưu tú Ðàm Thị Ngọc Thơ tỉ mỉ ghi rõ thông tin từng tấm ảnh tư liệu, danh sách những học sinh miền Nam tập kết ra Bắc về phục vụ tại Cà Mau và tặng Bảo tàng tỉnh 2 quyển sách “Trường học sinh miền Nam trên đất Bắc”. Ðó là những dòng hồi ký quý giá của những người con miền Nam một thời học tập, chiến đấu trên đất Bắc.

Trường Nội trú Nữ sinh miền Nam số 18 - Hải Phòng. (Ảnh chụp lại từ hình ảnh Nhà giáo Ưu tú Ðàm Thị Ngọc Thơ hiến tặng Bảo tàng).

Cô Thơ nguyên là Hiệu trưởng Trường Phổ thông Trung học Hồ Thị Kỷ (giai đoạn 1983-1991), là người khởi xướng cho nữ sinh mặc đồng phục áo dài đầu tiên trong cả nước sau năm 1975. Cô Thơ chia sẻ: “Năm 13 tuổi, tôi theo chân bộ đội tập kết ra Bắc, được học cấp 1, cấp 2 ở Trường Học sinh miền Nam (Hải Phòng), học cấp trung học tại Trường Học sinh miền Nam ở Ðông Triều - Quảng Ninh, sau đó học Ðại học Sư phạm Hà Nội, tốt nghiệp năm 1969. Ngày ấy, học sinh có câu cửa miệng "ngày Bắc đêm Nam", chỉ việc ban ngày vẫn học tập, vui chơi, sinh hoạt bình thường, nhưng đêm về, nhiều học sinh khóc ướt gối vì nhớ ba mẹ, thương quê hương, xóm làng bị giặc giày xéo”.

Gắn với sự kiện lịch sử quan trọng này, Chủ tịch UBND tỉnh vừa có thư ngỏ kêu gọi những cán bộ có tham gia tập kết, gia đình có người tham gia tập kết, các cơ quan, tổ chức, đơn vị, cùng toàn thể Nhân dân trong và ngoài tỉnh hiến tặng hình ảnh, tư liệu, tài liệu và hiện vật liên quan đến sự kiện tập kết ra Bắc năm 1954 để trưng bày, bổ sung nguồn tài liệu quý phục vụ công tác giáo dục truyền thống yêu nước cho thế hệ trẻ tại địa phương./.

 

Mộng Thường

 

Chuẩn bị tái hiện Sự kiện tập kết ra Bắc

"Sông Ðốc là cửa biển lớn nhất và sầm uất nhất tỉnh Cà Mau. Năm 1954, sau khi Hiệp định Giơnevơ được ký kết, cửa Sông Ðốc được chọn làm bến tập kết để đưa bộ đội và đồng bào miền Nam ra Bắc. Ðây cũng là 1 trong 3 điểm tập kết lớn của các tỉnh Nam Bộ để các chuyến tàu tập kết chuyên chở hàng trăm ngàn cán bộ, bộ đội, Nhân dân, thiếu nhi của miền Nam ra miền Bắc", Phó chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Minh Luân, Phó trưởng ban Chỉ đạo (BCÐ) các hoạt động kỷ niệm 70 năm Sự kiện tập kết ra Bắc, nhắc nhớ lịch sử.

Những “Hạt giống đỏ miền Nam” trên quê hương Cà Mau

Tôi muốn nói đến những cô bé, cậu bé lúc 12, 13 tuổi đi tập kết từ bến sông Ông Ðốc và sau này họ trở về quê hương Cà Mau cống hiến. Họ đã làm đúng nguyện ước của Bác, của Ðảng và Nhân dân là đào tạo lớp trẻ đủ trình độ và khả năng để sau ngày miền Nam hoàn toàn giải phóng góp phần xây dựng quê hương. Và họ đã vươn lên khẳng định vị trí mình trên nhiều lĩnh vực. Họ có chung tên gọi là học sinh miền Nam (HSMN).

Trong lòng đất Bắc

Một sáng tháng 7/2024, trong căn nhà ở Ðường 30/4, Phường 5, TP Cà Mau, ông Dương Thanh Toàn, là nhân chứng trong chuyến tàu tập kết ra Bắc - tuổi 92 cùng người ghi chép ở tuổi 86, hai mái đầu bạc trắng ngồi bên bàn trà, có cả chai rượu thuốc và hai cái cốc nhỏ. Người kể, người nghe kỷ niệm 70 năm về trước trên đất Bắc. Cuộc sao chép ký ức đã gần ba phần tư thế kỷ không tránh khỏi nhớ nhớ, quên quên. Cái quý nhất là ở không gian, thời gian và cái thật của những diễn biến cuộc đời ông

Bến tập kết, bến lòng dân - Bài cuối: Tri ân lịch sử, hướng đến tương lai

“Lòng biết ơn không chỉ là đức tính vĩ đại nhất mà còn là khởi nguồn của mọi đức tính tốt đẹp khác của con người”, cách nay hơn 2 ngàn năm, Marcus Tullius Cicero, một trong những triết gia trứ danh thời La Mã cổ đại, từng khẳng định.

Bến tập kết, bến lòng dân - Bài 2: Chuyện “cây vú sữa miền Nam” của má Sảnh

Chuyện má Lê Thị Sảnh gửi biếu Bác Hồ cây vú sữa, được Bác chăm sóc, nâng niu và cây vú sữa trở thành biểu tượng thiêng liêng của tấm lòng đồng bào miền Nam với Bác và tấm lòng của Bác với đồng bào miền Nam, giờ ai cũng biết. Ðể hiểu rõ hơn câu chuyện này, chúng tôi tìm về nhà má Lê Thị Sảnh, Ấp 10, xã Trí Phải, huyện Thới Bình và thu thập thêm được một số thông tin.

Bến tập kết, bến lòng dân

Hiệp định Giơnevơ được ký kết, Nam Bộ có 3 khu vực được chọn tập kết đưa lực lượng cách mạng miền Nam ra Bắc, đó là: Hàm Tân - Xuyên Mộc, Cao Lãnh - Ðồng Tháp Mười và Cà Mau. Trong đó, Cà Mau có thời gian tập kết dài nhất, với 200 ngày (từ 21/7/1954-10/2/1955) và trung tâm của khu vực tập kết Cà Mau là kênh xáng Chắc Băng. Hướng tới kỷ niệm 70 năm sự kiện tập kết ra Bắc 1954, tìm hiểu, ôn lại một thời kỳ lịch sử in đậm dấu ấn của đất nước cũng là cách tri ân thế hệ đi trước và là nền tảng để hướng đến tương lai.

Bùi ngùi thăm lại chốn xưa

Sự kiện tập kết ra Bắc cách nay đã 70 năm, những cô bé, cậu bé là học sinh miền Nam (HSMN) ngày nào giờ đã ngoài “bát thập”. Một lần thăm lại chốn xưa, nơi từng lưu dấu trước khi rời quê hương miền Nam đằng đẵng mấy chục năm trời là ước nguyện bấy lâu và nay đã toại nguyện.

Bên dòng Chắc Băng

Năm 1954, sau khi Hiệp định Giơnevơ ký kết, Cà Mau được chọn là 1 trong 3 khu vực tập kết, chuyển quân ra Bắc của Nam Bộ. Trong thời gian 200 ngày đêm, Cà Mau bừng lên khí thế của chiến thắng, của đời sống mới thực sự tự do, hạnh phúc trong không khí hoà bình, vui tươi, phấn khởi dưới sự lãnh đạo, tổ chức của chính quyền cách mạng sau 9 năm trường kỳ kháng chiến. Giai đoạn cuối năm 1954, lực lượng tập kết và thân quyến đưa tiễn đổ dồn về vùng ngã ba Chắc Băng, nơi có bến chuyển quân ra tàu lớn ở vàm sông Ông Ðốc.

Ðẩy nhanh tiến độ Cụm tượng đài kỷ niệm Chuyến tàu tập kết ra Bắc

Tỉnh Cà Mau hiện đang chuẩn bị cho việc tổ chức nhiều hoạt động trong sự kiện quan trọng có quy mô cấp tỉnh, đó là kỷ niệm 70 năm Sự kiện tập kết ra Bắc (1954-2024). Trong đó, Dự án đầu tư xây dựng Cụm tượng đài kỷ niệm Chuyến tàu tập kết ra Bắc, tại thị trấn Sông Ðốc, huyện Trần Văn Thời, đang được tăng tốc thi công nhằm kịp tiến độ đề ra.

Bài học về công tác đào tạo nhìn từ chiến lược giáo dục thời đại Hồ Chí Minh

Bài học từ chiến lược giáo dục đào tạo của Trường Học sinh miền Nam trên đất Bắc vẫn đầy tính thiết thực trong bối cảnh hội nhập hiện nay.