Tất cả các tàu cá tham gia khai thác thuỷ sản phải được cấp giấy phép hoạt động; Tàu cá cần được kiểm tra và đăng ký định kỳ; các tàu cá phải tuân thủ các quy định về mùa vụ, loại thuỷ sản được phép khai thác và khu vực đánh bắt; các tàu cá có trách nhiệm thực hiện báo cáo định kỳ về hoạt động khai thác, sản lượng thu được và các vấn đề phát sinh trong quá trình hoạt động;… Đó là những quy định cụ thể liên quan đến quản lý tàu cá trong khai thác thuỷ sản được quy định trong nhiều văn bản pháp lý như Luật Thuỷ sản 2017, Nghị định số 42/2019/NĐ-CP và cả Thông tư số 26/2018/TT-BNNPTNT…
Những quy định này không chỉ tạo ra khung pháp lý cho hoạt động khai thác mà còn là trách nhiệm của cộng đồng ngư dân trong việc bảo vệ tài nguyên biển. Thời gian qua, công tác quản lý tàu cá trên địa bàn tỉnh dù đã có nhiều chuyển biến tích cực song vẫn còn tồn tại không ít khó khăn, hạn chế.
Với sự vào cuộc quyết liệt của các cấp, các ngành, công tác quản lý tàu cá khai thác thuỷ sản đã đem lại những kết quả đáng kể. Nhất là công tác kiểm soát các phương tiện tàu cá ngày một chặt chẽ, kiên quyết không cho những tàu không đủ điều kiện ra biển. Tiêu biểu nhất là việc số hoá tàu cá trong công tác quản lý.
Là địa phương có số phương tiện khai thác lớn nhất tỉnh và cũng là nơi có nhiều phương tiện khai thác nhỏ, thời gian qua huyện Trần Văn Thời đã quyết liệt triển khai nhiều giải pháp quản lý tàu cá.
Hiện nay tàu cá tại thị trấn sông đốc đã cơ bản được số hoá để quản lý.
Ông Nguyễn Thế Châu, Chủ tịch UBND huyện Trần Văn Thời, cho biết, huyện đã chủ động xây dựng kế hoạch và triển khai đến tất cả các xã, thị trấn ven biển. Đồng thời, phân công từng cán bộ đảng viên phụ trách lập danh sách cũng như cập nhật thông tin số hoá tàu cá thuộc diện “3 không” - tàu có nguy cơ cao. Đến nay, công tác số hoá đã hoàn thành, đặc biệt tàu có chiều dài từ 15 mét trở lên đã được lắp đặt thiết bị giám sát hành trình đạt 100%.
Để bảo vệ nguồn lợi thuỷ sản, giữ vững uy tín quốc gia và hướng tới một ngành nghề cá bền vững, các quy định pháp luật hiện hành đã đầy đủ từ khai thác thuỷ sản cho đến xử lý hành vi khai thác thuỷ sản bất hợp pháp.
Cụ thể, Luật Thuỷ sản năm 2017 quy định rõ 13 hành vi được coi là khai thác thuỷ sản bất hợp pháp. Nghị quyết số 04/2024/NQ-HĐTP ngày 12/06/2024 của Hội đồng Thẩm phán TAND tối cao hướng dẫn áp dụng một số quy định của Bộ luật Hình sự về truy cứu trách nhiệm hình sự đối với hành vi liên quan đến khai thác, mua bán, vận chuyển trái phép thuỷ sản. Theo đó, có đến 11 hành vi liên quan đến khai thác thuỷ sản bất hợp pháp sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự.
“Ngoài việc in pano phát trực tiếp cho ngư phủ, huyện còn thường xuyên thông tin các quy định hiện hành liên quan đến các quy định trong quản lý tàu cá, hoạt động khai thác, báo cáo sản lượng khai thác… trên loa phát thanh. Trong các cuộc họp, sinh hoạt chi bộ, các đồng chí bí thư còn lồng ghép các quy định về quản lý tàu cá… để đảng viên về thông tin lại cho người thân”, ông Châu cho biết thêm.
Nghề khai thác không chỉ mang về sản lượng hơn 230.000 tấn thuỷ sản các loại cho tỉnh, mà còn tạo công ăn việc làm thường xuyên cho hàng ngàn lao động trong ngoài tỉnh.
Mặc dù đã đạt được nhiều kết quả, song với đặc điểm tự nhiên, tỉnh có đến trên 87 cửa sông lớn nhỏ thông ra biển, đã hình thành nghề khai thác ven bờ với phương tiện nhỏ, thậm chí là phương tiện thuỷ được cải hoán để tham gia khai thác. Phương tiện nhỏ khai thác ven bờ, lại có nhiều cửa biển, cửa sông thông ra biển, từ đó công tác quản lý đối với nhóm phương tiện này gặp không ít khó khăn. Việc chuyển đổi nghề được xem là một giải pháp căn cơ lâu dài giúp ổn định cuộc sống ngư dân cũng như bảo vệ, tái tạo nguồn lợi thuỷ sản…Thế nhưng, đến nay giải pháp này cũng đang “mắc cạn” do hạn chế về kinh phí.
Liên quan đến công tác này, ông Nguyễn Thế Châu cho biết, huyện Trần Văn Thời là huyện có lượng tàu cá lớn nhất tỉnh, cũng là nơi có lượng tàu thuộc diện “3 không” lớn nhất tỉnh. Khi triển khai thống kê, cập nhất số hoá nhóm tàu này, chúng tôi gặp rất nhiều khó khăn dù đã được các sở, ngành bố trí lực lượng hỗ trợ. Đặc biệt, việc chuyển đổi nghề dù đã được triển khai thực hiện từ rất lâu, huyện cũng đã xây dựng đề án, nhưng do khó khăn về kinh phí nên đến nay vẫn chưa thể triển khai.
Hiện nay việc quản lý kiểm soát tàu ra vào tại các cửa biển được siết chặt, kiên quyết không cho các tàu cá không đủ điều kiện ra khơi.
Do đó, trước mắt để tàu cá của tỉnh hoạt động đúng các quy định pháp luật hiện nay, các lực lượng chức năng và chính quyền địa phương tăng cường kiểm soát tốt phương tiện ra vào cửa biển. Thời gian qua, lực lượng biên phòng trên địa bàn tỉnh đã tăng cường tuần tra, kiểm soát tại các cửa biển và kiên quyết không cho các tàu cá không đủ điều kiện ra khơi. Bố trí thêm các tổ chốt tại các khu vực cửa sông không có Trạm kiểm soát Biên phòng, nhằm giám sát chặt chẽ hoạt động của ngư dân.
Kiên quyết không cho tàu cá không đủ điều kiện ra biển không chỉ là một biện pháp quản lý trong nỗ lực gỡ thẻ vàng của EC mà quan trọng hơn là để bảo vệ nguồn lợi thuỷ sản, hướng tới một ngành nghề cá bền vững, góp phần đảm bảo an toàn cho ngư dân và tàu cá trong quá trình hoạt động. Những hành vi vi phạm các quy định về quản lý tàu cá sẽ bị xử lý theo quy định của pháp luật. Các hình thức xử lý có thể bao gồm phạt tiền, tịch thu tàu cá, thu hồi giấy phép hoạt động hoặc xử lý hình sự đối với các hành vi nghiêm trọng.
Nguyễn Phú - Chí Diện
Xem thêm bình luận