Từ những sản vật của địa phương, nhiều hộ dân trên địa bàn huyện Ngọc Hiển đã khéo léo chế biến nên những món ăn ngon, không chỉ phục vụ trong bữa ăn của gia đình mà còn cung cấp cho nhu cầu thị trường. Trong đó, có thể kể đến món khô cá kèo. Dịp cuối năm như hiện nay, khô cá kèo được tiêu thụ mạnh, giúp hộ làm nghề tăng thu nhập đón Tết.
Hơn 5 năm qua, sản phẩm khô cá kèo của gia đình chị Nguyễn Hồng Ðạm, Khóm 8, thị trấn Rạch Gốc luôn là mặt hàng bán chạy trong dịp Tết. Chị Ðạm cho biết, điều kiện tự nhiên ở Ngọc Hiển thuận lợi cho cá kèo sinh sôi, phát triển nên lượng cá khai thác trong tự nhiên rất nhiều. Cá kèo xứ này được đánh giá là chất lượng, ngon bậc nhất. Năm nào cũng vậy, từ giữa tháng 10 âm lịch đến hết tháng Giêng, khi cá kèo vào vụ khai thác chính, chị Ðạm lại tất bật chế biến cá khô để đáp ứng đơn đặt hàng, giá bán dao động từ 450-550 ngàn đồng/kg.
Theo kinh nghiệm của chị Ðạm, cá kèo thuộc loại da trơn nên dễ chế biến, ít tốn công hơn các loại cá khác. Cá nguyên liệu chị chọn là loại khai thác trong tự nhiên bởi thịt cá dẻ, ngọt và có độ béo, mềm xương, đa số khách hàng thích loại này. Khô cá kèo có 2 loại: loại cá khô hẳn và cá 1 nắng. Thông thường người tiêu dùng ưa chuộng loại cá phơi 1 nắng, bởi cá có độ cứng vừa phải, thịt cá còn nhiều.
Cá kèo được xếp ngay ngắn và phơi trực tiếp dưới ánh nắng mặt trời.
Chị Ðạm ước tính, để làm ra 1 kg khô cá kèo cần từ 2,5-3,5 kg cá tươi. Cá sau khi ướp gia vị được rửa lại cho sạch rồi đem phơi trực tiếp dưới ánh nắng mặt trời từ 2-3 ngày. Cá khô được đóng gói, hút chân không và bảo quản cấp đông. Chị Ðạm cho hay, thời gian qua, sản phẩm khô cá kèo của chị làm ra được thị trường biết đến nhiều, do đó, làm ra mẻ nào là bán hết mẻ đó. Ðầu ra ổn định nên chị yên tâm thu mua nguyên liệu để chế biến. Hiện gia đình chị phải thuê thêm nhân công để tăng sản lượng, kịp phục vụ khách hàng.
Nhanh tay xếp cá lên giàn cho kịp nắng, anh Lê Chí Cường, làm công cho cơ sở chị Ðạm, bộc bạch: “Cá kèo tuy dễ làm nhưng để ra sản phẩm ngon, đẹp, chất lượng thì cần phải có thêm chút kỹ thuật. Cá tươi còn sống, rửa qua vài nước rồi cho nước mắm hoặc nước muối vào để cá kèo uống. Cách làm này sẽ giúp thấm gia vị từ bên ngoài lẫn bên trong. Khi phơi, cần xếp từng con cho ngay ngắn. Ðến khi đóng gói cũng phải nắn, vuốt nhẹ lại cho cá thẳng ra nhìn mới đẹp mắt”.
Cá kèo sau khi ướp được xếp lên giàn ngay ngắn để đem phơi.
Theo ông Nguyễn Văn Cảnh, Khóm 8, thị trấn Rạch Gốc, giống như các loại khô khác, khô cá kèo không cần chế biến cầu kỳ. Chỉ cần nhóm bếp than lên nướng hay bắt lên chảo dầu chiên là có ngay món ngon đãi khách. Con khô được chiên, nướng vàng ươm, thơm phức, tươm mỡ, quệt vào chén nước mắm me chua ngọt, rồi cho lên miệng, ăn với cơm trắng thì ngon hết sẩy, mà thêm ly rượu đế nữa thì những câu chuyện vui cứ thế dài ra. Tết tới, thiếu gì thì thiếu chứ nhà ông không thể thiếu khô cá kèo.
Là món ăn ngon, tiện lợi trong chế biến và phổ biến biến trong mỗi gia đình nên sản phẩm khô cá kèo được nhiều khách hàng lựa chọn tiêu dùng, làm quà biếu, nhất là vào dịp Tết. Mỗi hộ làm nghề đều có bí quyết riêng để sản phẩm làm ra được thơm ngon, tròn vị, chinh phục thực khách.
Ðể tăng uy tín, mở rộng thị trường tiêu thụ, các hộ làm nghề đã chú trọng đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm trong quá trình chế biến. Ðồng thời, tăng cường quảng bá trên các trang mạng xã hội, kênh bán hàng trực tuyến, giúp tăng thu nhập dịp cuối năm và góp phần đưa những sản vật mang thương hiệu quê nhà ngày càng vang xa./.
Trúc Linh - Huỳnh Tứ