Đẩy mạnh công tác bảo vệ môi trường, thời gian qua Sở Tài nguyên - Môi trường (TN-MT) đã huy động nhiều nguồn lực đầu tư cho việc quản lý và xử lý tốt rác thải. Đồng thời xây dựng và chuyển giao các mô hình hay trong việc tái sử dụng rác thải nhằm góp phần nâng cao ý thức của cộng đồng về giữ gìn vệ sinh môi trường.
Tuyên truyền giữ gìn vệ sinh môi trường ở huyện Phước Long.
Vẫn còn gặp khó
Qua thống kê thực trạng rác thải trên địa bàn tỉnh Bạc Liêu cho thấy, lượng rác thải ra môi trường khá lớn. Tổng lượng chất thải rắn sinh hoạt đô thị phát sinh hơn 163 tấn/ngày, trong đó số lượng chất thải rắn sinh hoạt đô thị được thu gom khoảng 147,288 tấn/ngày, chiếm tỷ lệ 89,97%. Đối với tổng chất thải rắn sinh hoạt ở khu dân cư nông thôn khoảng 143,165 tấn/ngày, trong đó số lượng chất thải rắn sinh hoạt nông thôn được thu gom khoảng 67,333 tấn/ngày, chiếm tỷ lệ 47,03%. Rác thải chủ yếu được thu gom xử lý tại các bãi rác cấp huyện và xử lý tại hộ gia đình bằng các mô hình ủ phân bằng thùng composite, chôn lấp, đốt…
Lâu nay, việc thu gom, xử lý chất thải rắn sinh hoạt ở các đô thị được thực hiện thông qua hợp đồng do Trung tâm Dịch vụ đô thị tỉnh và Trung tâm Dịch vụ đô thị các huyện, thị xã là các đơn vị công ích do Nhà nước quản lý. Trong đó phương thức thu gom là bố trí thu gom từ các hẻm bằng xe đẩy tay ra các đường lớn và vận chuyển lên các xe ép rác, xe tải chuyển đến các bãi rác xử lý; chi phí thu gom mỗi hộ gia đình là 20.000 đồng/tháng, các đơn vị khác theo lượng rác và loại hình mà có định mức thu riêng. Đối với khu vực nông thôn, có 34% xã, thị trấn thành lập các hợp tác xã, tổ dịch vụ vệ sinh môi trường thực hiện thu gom, vận chuyển; rác thải được thu gom vận chuyển về bãi rác tập trung trên địa bàn các huyện, thị xã, thành phố để xử lý.
Việc thu gom và xử lý rác thải tuy được triển khai rộng khắp nhưng nhìn chung vẫn còn gặp nhiều khó khăn, một số địa phương còn thiếu phương tiện vận chuyển, công nghệ xử lý còn hạn chế. Ngành TN-MT đã và đang kiến nghị tỉnh tiếp tục đầu tư, tăng cường cơ sở vật chất, trang bị các mô hình xử lý cho các địa phương. Qua đó từng bước khắc phục khó khăn và góp phần thực hiện các tiêu chí trong xây dựng nông thôn mới.
Đẩy mạnh tuyên truyền
Để bảo vệ và chủ động chống ô nhiễm môi trường do rác thải gây ra, thời gian qua Sở TN-MT đã làm tốt công tác phối, kết hợp với các ngành, địa phương trong việc triển khai nhiều quy hoạch, kế hoạch và chương trình về quản lý rác thải. Đặc biệt, hàng năm Sở TN-MT đều phối hợp với các sở, ban ngành, đoàn thể tổ chức các lớp tuyên truyền với nội dung về bảo vệ môi trường, hướng dẫn mô hình xử lý rác hữu cơ làm phân compost cho các địa phương trên địa bàn tỉnh. Từ năm 2012 - 2019, Sở TN-MT đã hỗ trợ 5.243 thùng ủ rác sinh hoạt thành phân compost cho các hộ gia đình trên địa bàn tỉnh. Bên cạnh đó, còn bố trí 230 bể thu gom thuốc bảo vệ thực vật ở các vùng sản xuất lúa và định kỳ tiến hành thu gom, xử lý theo quy định. Trong năm 2019 đã thu gom hơn 3.299kg bao gói thuốc bảo vệ thực vật sau sử dụng và hợp đồng với đơn vị thu gom, xử lý chất thải nguy hại đến thu gom, xử lý theo quy định.
Cùng với đó, Sở TN-MT còn tuyên truyền bằng nhiều hình thức khác như: xuất bản Bản tin TN-MT định kỳ 1 lần/quý với nội dung tuyên truyền ý thức bảo vệ TN-MT cho cộng đồng dân cư trên địa bàn tỉnh, phản ánh thực trạng môi trường tại địa phương; hàng năm tổ chức các hoạt động hưởng ứng Ngày Môi trường thế giới (5/6), Chiến dịch Làm cho thế giới sạch hơn, tổ chức các đợt ra quân làm vệ sinh môi trường, thu gom rác thải ở những khu vực công cộng, đông dân cư…
Song song đó, Sở TN-MT cũng lập kế hoạch và tiến hành thanh, kiểm tra đối với các cơ sở sản xuất - kinh doanh và dịch vụ, trong đó đặc biệt quan tâm đến công tác xử lý chất thải. Đối với các đơn vị vi phạm trong xử lý chất thải thì sẽ tiến hành nhắc nhở, cam kết khắc phục và xử phạt.
Thu gom rác thải ở nội ô TP. Bạc Liêu. Ảnh: Tú Anh
Tăng cường đầu tư
Công tác quản lý thu gom và xử lý rác thải tuy được đầu tư nhưng vẫn còn tồn tại một số khó khăn và hạn chế. Đó là kinh phí được phân bổ 1% từ tổng chi ngân sách nhà nước cho sự nghiệp môi trường còn thấp, chưa đảm bảo yêu cầu công tác bảo vệ môi trường trong thời kỳ đẩy mạnh CNH-HĐH.
Thêm vào đó, nguồn lực cho công tác quản lý chất thải rắn trên địa bàn tỉnh còn hạn chế, công tác xử lý chất thải rắn sinh hoạt trên địa bàn tỉnh hiện tại chỉ phụ thuộc vào nguồn kinh phí sự nghiệp môi trường hàng năm và phí vệ sinh nên chưa tương xứng cho công tác thu gom, xử lý.
Công tác thu gom, xử lý rác thải khu vực nông thôn còn gặp nhiều khó khăn do cơ sở hạ tầng chưa đồng bộ, hệ thống sông ngòi chằng chịt, đường giao thông nhỏ nên phương tiện thu gom không thu gom được; thiếu các phương tiện thu gom như: xe chuyên dụng, xe đẩy tay, thùng đựng rác. Vẫn còn một bộ phận cộng đồng dân cư và cơ sở sản xuất - kinh doanh, dịch vụ chưa có ý thức, trách nhiệm trong công tác bảo vệ môi trường, vẫn còn tồn tại tình trạng vứt rác bừa bãi gây ô nhiễm môi trường, làm ảnh hưởng đến sức khỏe người xung quanh…
Để khắc phục những khó khăn và nâng cao hiệu quả quản lý chất thải trong thời gian tới, cùng với việc tiếp tục huy động nhiều nguồn lực đầu tư cho xây dựng các nhà máy xử lý rác thải với công nghệ hiện đại, ngành TN-MT sẽ tiếp tục kiện toàn, nâng cao năng lực tổ chức bộ máy cán bộ làm công tác quản lý môi trường từ tỉnh đến cơ sở đảm bảo cả về số lượng và chất lượng. Đồng thời đảm bảo đầy đủ cơ sở vật chất, tài chính và trang thiết bị cần thiết cho công tác bảo vệ môi trường, nhất là các huyện, thị xã, thành phố và các xã, phường, thị trấn; khuyến khích hộ dân ứng dụng mô hình ủ rác hữu cơ làm phân compost đối với các khu vực chưa có tuyến thu gom rác; triển khai các công trình xử lý chất thải rắn sinh hoạt tại các bãi rác tập trung trên địa bàn tỉnh bằng công nghệ đốt và kêu gọi các nhà đầu tư ứng dụng các công nghệ tiên tiến để xử lý chất thải rắn sinh hoạt.
Bên cạnh đó, ngành TN-MT cũng sẽ thực hiện nghiêm túc quy trình xây dựng, thẩm định, phê duyệt, kiểm tra, giám sát việc đánh giá tác động môi trường đối với chiến lược, các quy hoạch, chính sách, chương trình, dự án phát triển kinh tế - xã hội. Đẩy mạnh công tác phối hợp với các ngành, Ủy ban MTTQ và các đoàn thể cấp tỉnh có liên quan hỗ trợ kinh phí cho công tác bảo vệ môi trường trên địa bàn tỉnh, đảm bảo các nội dung về bảo vệ môi trường được lồng ghép vào chương trình, kế hoạch công tác hàng năm của từng cơ quan, đơn vị. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra việc chấp hành các quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường trong quá trình hoạt động đối với các dự án đầu tư phát triển kinh tế - xã hội, các đơn vị, cơ sở sản xuất - kinh doanh, đặc biệt là việc thực hiện các nội dung trong báo cáo đánh giá tác động môi trường, đề án bảo vệ môi trường chi tiết đã được phê duyệt và kế hoạch bảo vệ môi trường, đề án bảo vệ môi trường đơn giản được xác nhận. Đẩy mạnh phối hợp trong công tác tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức, ý thức trách nhiệm và ý thức chấp hành pháp luật bảo vệ môi trường cho cộng đồng…
Thời gian tới, về cơ chế, chính sách: Sở TN-MT đang dự thảo Quyết định của UBND tỉnh để thay thế Quyết định số 05/2013/QĐ-UBND ngày 2/5/2013 ban hành quy định phân cấp quản lý chất thải rắn trên địa bàn tỉnh nhằm phân công chức năng, nhiệm vụ về quản lý chất thải rắn cho rõ ràng, tránh chồng chéo trong thời gian qua. Đồng thời, trong năm 2020, Sở TN-MT sẽ tổ chức hội thảo về thực trạng thu gom, quản lý, xử lý rác thải sinh hoạt và hội nghị tập huấn nghiệp vụ cho cán bộ phòng TN-MT các huyện, xã, phường, thị trấn về quản lý chất thải rắn sinh hoạt.
Bảo Châu