Nhiều quy định bất cập trong lĩnh vực lâm sinh

(CMO) Nhiều quy định còn chồng chéo, bất cập, chưa rõ ràng khiến công tác quản lý, bảo vệ và phát triển rừng hiện nay đang gặp phải không ít khó khăn, nhất là trong khai thác và trồng rừng.

Công ty TNHH MTV Lâm nghiệp U Minh Hạ là nơi cung cấp nguồn giống đạt chất lượng cho công tác trồng rừng.

Diện tích rừng tập trung toàn tỉnh hiện có khoảng 94.381 ha, với tỷ lệ che phủ rừng và cây phân tán đạt 26%. Ðể có được kết quả này, công tác trồng rừng luôn được tỉnh và các chủ rừng xem là nhiệm vụ quan trọng và dành nhiều sự quan tâm đặc biệt.

Bước vào mùa trồng rừng năm nay, công tác trồng rừng được triển khai thực hiện tại các đơn vị chủ rừng, địa phương. Tuy nhiên, thời gian gần đây do có nhiều quy định mới trong việc trồng rừng khiến nhiều chủ rừng gặp không ít khó khăn trong quá trình triển khai thực hiện nhiệm vụ này.

Ông Lê Thanh Dũng, Phó giám đốc Vườn Quốc gia U Minh Hạ, cho biết, quy định phải tiến hành đấu thầu theo Luật Xây dựng đã làm ảnh hưởng rất lớn đến công tác trồng rừng của các chủ rừng, trong đó có Vườn Quốc gia U Minh Hạ.

“Trong năm 2022, phải tiến hành đấu thầu lần 2 mới có đơn vị trúng thầu. Tuy nhiên, đơn vị này ở tận Hà Nội và cũng không tiến hành trồng mà thuê lại Vườn Quốc gia U Minh Hạ trồng. Do đó, cần có giải pháp hiệu quả hơn, còn như hiện nay vừa mất thời gian, nhưng kinh phí cũng không đảm bảo”, ông Dũng dẫn chứng và kiến nghị.

Cũng chung nhận định khó khăn của Vườn Quốc gia U Minh Hạ, ông Trần Ngọc Thảo, Giám đốc Công ty TNHH MTV Lâm nghiệp U Minh Hạ, phân tích thêm một số vấn đề phát sinh ảnh hưởng đến công tác trồng rừng. Theo đó, ông Thảo nhận định, nguồn gốc cây giống, nhất là giống keo lai hiện rất khó quản lý. Giống keo từ Bình Dương, Ðồng Nai đang hiện hữu rất nhiều trong huyện và đã có tình trạng người dân trồng đến năm thứ 2 đã có dấu hiệu thiệt hại.

Việc khai thác cũng đang gặp khó khăn từ giá thành lâm sản cho đến thực hiện các hồ sơ thủ tục. Thông tư 26 về Quản lý truy xuất nguồn gốc lâm sản của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) ngày 30/12/2022 thay thế Thông tư 27 trước đó ghi rõ, trong phương án khai thác phải dự kiến sản lượng lâm sản. Theo ông Thảo, quy định này khiến đơn vị gặp khó khăn. Ngoài ra, giá tràm thời gian qua xuống rất thấp và giá keo lai dù ổn định nhưng cũng khó khăn trong đầu ra. Gần đây, có rất nhiều đơn vị từ các tỉnh: Bình Dương, Ðồng Nai đến để tìm hiểu, nhưng vừa qua công ty tiến hành đấu thầu thì không có đơn vị nào tham gia.

  Quy định phải dự kiến sản lượng lâm sản trong phương án khai thác đang là một khó khăn cho công tác khai thác rừng. 

Ngoài ra, tình trạng đưa nước mặn vào khu vực đất lâm nghiệp để nuôi thuỷ sản đã gây ra không ít khó khăn trong quản lý, bảo vệ và phát triển rừng. Theo ông Thảo, đây là vấn đề khó, bởi nước mặn đã ngấm sâu trong đất nên việc vận động người dân trồng lại rừng cũng không tiến triển.

Hay như trên lâm phần khu vực huyện Ngọc Hiển thuộc Công ty Lâm nghiệp Ngọc Hiển quản lý hiện có khoảng 27 hộ nuôi tôm siêu thâm canh. Ðiều quan trọng là đa phần các hộ nuôi này chủ yếu ở ven sông, không có khu vực để xử lý nước thải trong quá trình nuôi. Thực tế đó dẫn đến một số khu vực xuất hiện xung đột giữa các hộ nuôi tôm siêu thâm canh và người nuôi tôm sinh thái.

Phân tích thêm những khó khăn hiện nay trong công tác quản lý, bảo vệ rừng, ông Lê Văn Hải, Chi cục trưởng Chi cục Kiểm lâm tỉnh Cà Mau, đánh giá, một số vi phạm trong sử dụng đất lâm nghiệp từ việc nuôi tôm, xây dựng nhà ở, công trình kiên cố, sang bán... vẫn còn diễn ra. Thời gian qua, các chủ rừng dù đã thấy trách nhiệm trong quản lý nhưng rất lúng túng trong việc lập hồ sơ ban đầu để phối hợp xử lý các vi phạm này. Có những trường hợp khi xử lý thì công trình đã hoàn thành nên rất khó khắc phục hậu quả, trả lại hiện trạng ban đầu, trong khi lực lượng kiểm lâm không có thẩm quyền xử lý hành vi vi phạm này.

 Dù giá thành ổn định nhưng đầu ra hiện nay của gỗ keo lai cũng đang gặp khó khăn.

Ông Hải còn nhận định thêm, việc giao khoán đất lâm nghiệp theo các Nghị định 168/2016/NÐ-CP hiện nay rất chậm. Tiêu biểu, hiện nay, Công ty TNHH MTV Lâm nghiệp Ngọc Hiển còn hơn 298 hộ, với trên 1.400 ha; Ban Quản lý rừng phòng hộ Tam Giang còn 345 hộ, với hơn 1.620 ha chưa được giao khoán. Ngoài ra, việc xử lý vi phạm đất lâm nghiệp và giao khoán rừng, từ năm 2020 đến nay, mỗi năm Sở đã có từ 2-3 văn bản hướng dẫn rất rõ nhưng khi triển khai tại các địa phương còn "diễn dẫn qua văn bản này, văn bản khác" và lúng túng trong xử lý.

Ông Hải cho biết thêm, trồng rừng là lĩnh vực có thời vụ, phải tiến hành đấu thầu thì đúng là rất khó. Nó không chỉ ảnh hưởng đến kết quả trồng rừng mà còn cả tiến độ giải ngân vốn đầu tư công. Ðơn vị cũng đã thấy và kiến nghị nhiều lần đến Bộ NN&PTNT, tuy nhiên đây là quy định trong luật nên rất khó sửa. Riêng đối với nguồn giống lâm nghiệp, chi cục quản lý rất chặt các cơ sở sản xuất giống và cả xác nhận nguồn giống. Thời gian tới, sẽ tiếp tục tăng cường kiểm tra, xử lý tình trạng giống trôi nổi, không đảm bảo chất lượng.

Ðầu tư trên lĩnh vực lâm sinh hiện nay giống như công trình xây dựng cơ bản. Thực tế hoạt động này đã phát sinh nhiều bất cập, đơn cử thời vụ trồng rừng diễn ra vào cuối năm sẽ ảnh hưởng đến tiến độ giải ngân. “Các ban quản lý, công ty kiến nghị liên tục và Sở cũng đã nhiều lần đề nghị nhưng vẫn chưa được điều chỉnh; do đó, trước mắt, các đơn vị chủ rừng theo pháp luật hiện hành, cố gắng thực hiện cho đúng quy định”, ông Trần Văn Thức, Phó giám đốc Sở NN&PTNT, cho biết thêm./.

Nguyễn Phú