Bạc Liêu có tổng diện tích canh tác lúa hơn 85.300ha, sản xuất 3 vụ/năm. Vì vậy, lượng thuốc bảo vệ thực vật (BVTV) mà nông dân thải ra môi trường là không hề nhỏ. Đặc biệt ở vụ hè thu năm nay, dịch bệnh phát sinh nhiều, nhu cầu sử dụng thuốc BVTV tăng cao và nạn ô nhiễm môi trường sản xuất đã đến lúc phải cảnh báo.
Nông dân huyện Hồng Dân pha thuốc BVTV phòng trừ sâu bệnh gây hại trên lúa hè thu.
Vỏ thuốc BVTV bị vứt ngay trên đồng ruộng xã Châu Thới (huyện Vĩnh Lợi). Ảnh: L.D
BÁO ĐỘNG Ô NHIỄM MÔI TRƯỜNG
Một trong những vùng chịu nhiều tác động gây ảnh hưởng xấu đến môi trường là vùng sản xuất phía Bắc Quốc lộ 1A. Với thế mạnh sản xuất 3 vụ lúa/năm, khảo sát các vùng chuyên lúa hiện nay gần như nơi đâu cũng thấy xuất hiện các chai lọ, bao bì thuốc BVTV vung vãi khắp nơi và không thực hiện đúng các khuyến cáo của ngành quản lý về bảo vệ môi trường. Như địa bàn huyện Vĩnh Lợi, các xã Châu Thới, Vĩnh Hưng, Vĩnh Hưng A… vào thời gian này trên các bờ bao, kênh thủy lợi đều xuất hiện các chai lọ, bao bì thuốc BVTV nằm ngổn ngang. Trong khi đó, các con kênh thủy lợi này có cả trẻ em xuống tắm!?
Việc chưa ý thức bảo vệ môi trường này không chỉ tác động xấu đến môi trường, mà còn làm ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe của các hộ nông dân. Bởi các dạng thuốc BVTV phun ra chỉ được cây trồng hấp thụ một phần, còn một phần nằm lại trong đất, nước và phân giải dần dưới tác động của các yếu tố môi trường. Thuốc bị rửa trôi gây ô nhiễm nguồn nước, ảnh hưởng đến các loài động, thực vật sống dưới nước. Do vậy, nếu không xử lý tốt các chai lọ, bao bì dựng thuốc BVTV và để chúng thoát ra môi trường (như tập quán lâu nay nông dân vẫn làm là vứt bừa bãi ngay đồng ruộng) sẽ để lại những hậu quả nặng nề cho môi trường và làm ảnh hưởng đến phát triển bền vững.
CẦN NÂNG CAO Ý THỨC BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG
Để góp phần bảo vệ môi trường trong sản xuất nông nghiệp, Bộ NN&PTNT và Bộ TN-MT đã ban hành Thông tư liên tịch số 05/2016/TT-BNNPTNT-BTNMT về việc hướng dẫn thu gom, vận chuyển và xử lý bao gói thuốc BVTV sau sử dụng. Trong tháng 7/2017, Sở TN-MT Bạc Liêu đã phối hợp với Trung tâm Tư vấn và Công nghệ môi trường (Chi nhánh khu vực phía Nam) tiến hành tổ chức các lớp tập huấn công tác thu gom bao gói thuốc BVTV sau sử dụng trên địa bàn 8 xã của 4 huyện: Vĩnh Lợi, Hòa Bình, Phước Long và Hồng Dân. Đồng thời, đầu tư xây dựng điểm thu gom tập trung và cho các loại rác thải từ thuốc BVTV vào bể (hồ chứa), khi khối lượng rác trong bể đầy thì Sở TN-MT sẽ thuê đơn vị có chức năng đến thu gom, vận chuyển, xử lý đúng theo quy định của pháp luật.
Trước tiên, mô hình này sẽ triển khai thí điểm lắp đặt 230 bể (bể chứa bao gói thuốc bảo vệ thực vật đã qua sử dụng được thiết kế dạng cống tròn bê-tông, cốt thép có đường kính 0,8m, chiều cao 1,25m, chiều dày 80mm). Số lượng các bể được bố trí thí điểm tập trung ở các địa điểm như: huyện Vĩnh Lợi (70 bể), huyện Hòa Bình (50 bể), huyện Phước Long (60 bể) và huyện Hồng Dân (50 bể). Theo kế hoạch, mô hình này triển khai lắp đặt các bể vào cuối tháng 8/2017 và thực hiện thu gom, xử lý bao gói thuốc BVTV sau sử dụng vào khoảng tháng 11/2017. Sau khi đánh giá kết quả của việc thực hiện mô hình sẽ là cơ sở để Sở TN-MT tham mưu cho UBND tỉnh tiếp tục triển khai nhân rộng mô hình trên địa bàn toàn tỉnh.
Tuy nhiên, giải pháp mang tính quyết định vẫn là ý thức bảo vệ môi trường của người dân, vì trên thực tế có địa phương cũng đã xây bể nhưng nông dân lại không đem các loại rác thải từ thuốc BVTV bỏ vào!? Do vậy, việc phát huy vai trò quản lý trực tiếp từ các địa phương, các tổ chức đoàn thể thông qua công tác vận động, tuyên truyền vẫn là giải pháp quan trọng nhất hiện nay.
THANH THẢO
Quy định trách nhiệm trong quản lý, thu gom bao gói thuốc bảo vệ thực vật
* Trách nhiệm của người sử dụng thuốc BVTV và doanh nghiệp đầu tư trực tiếp sản xuất cây trồng nông, lâm nghiệp có phát sinh bao gói thuốc BVTV sau sử dụng.
1. Người sử dụng thuốc BVTV có trách nhiệm:
a) Sau khi pha chế, phun rải thuốc BVTV phải thu gom bao gói thuốc BVTV sau sử dụng để vào bể chứa theo quy định;
b) Để riêng bao gói thuốc BVTV sau sử dụng với rác thải sinh hoạt và rác vệ sinh đồng ruộng;
c) Không sử dụng bao gói thuốc BVTV sau sử dụng vào các mục đích khác;
d) Không tự ý đốt hoặc đem chôn bao gói thuốc BVTV sau sử dụng.
2. Doanh nghiệp đầu tư trực tiếp sản xuất cây trồng nông - lâm nghiệp có phát sinh bao gói thuốc BVTV sau sử dụng có trách nhiệm:
a) Tổ chức thu gom bao gói thuốc BVTV sau sử dụng trong địa bàn quản lý của doanh nghiệp;
b) Ký hợp đồng chuyển giao bao gói thuốc BVTV sau sử dụng với đơn vị có giấy phép xử lý chất thải nguy hại để xử lý;
c) Thực hiện trách nhiệm của chủ nguồn thải theo quy định tại Thông tư số 36/2015/TT-BTNMT;
d) Trả chi phí cho việc xây dựng bể chứa, thu gom, vận chuyển và xử lý bao gói thuốc BVTV sau sử dụng.
* Trách nhiệm của UBND các cấp
1. UBND tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương (sau đây gọi chung là UBND cấp tỉnh) có trách nhiệm:
a) Bố trí kinh phí, chỉ đạo UBND cấp huyện tổ chức thu gom, xử lý bao gói thuốc BVTV sau sử dụng tại địa phương.
b) Chỉ đạo các đơn vị chức năng ở địa phương tổ chức tuyên truyền, hướng dẫn và kiểm tra công tác thu gom bao gói thuốc BVTV sau sử dụng;
c) Hàng năm, tổng hợp tình hình phát sinh, thu gom, xử lý bao gói thuốc BVTV sau sử dụng, báo cáo Bộ NN&PTNT và Bộ TN-MT.
2. UBND cấp huyện có trách nhiệm:
a) Tổ chức, hướng dẫn UBND cấp xã thu gom bao gói thuốc BVTV sau sử dụng trên địa bàn; quản lý việc thu gom bao gói thuốc BVTV trên địa bàn;
b) Quản lý hoạt động chuyển giao bao gói thuốc BVTV sau sử dụng của UBND cấp xã với đơn vị có chức năng, năng lực phù hợp theo quy định về quản lý chất thải nguy hại để vận chuyển và xử lý bao gói thuốc BVTV sau sử dụng;
c) Kiểm tra, hướng dẫn việc thu gom bao gói thuốc BVTV sau sử dụng theo quy định của pháp luật;
d) Hàng năm, tổng hợp tình hình phát sinh, thu gom, xử lý bao gói thuốc BVTV sau sử dụng trên địa bàn quản lý, báo cáo UBND cấp tỉnh.
T.A (lược trích)
Xem thêm bình luận