Mới đây, tại hội nghị phát triển ngành tôm Việt Nam tổ chức tại tỉnh Cà Mau, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc khẳng định Việt Nam có đủ điều kiện và lợi thế để phát triển ngành tôm. Vì thế, mục tiêu là kim ngạch xuất khẩu ngành tôm phải đạt 10 tỷ USD trước năm 2025.
KẾT QUẢ KHẢ QUAN CỦA NGÀNH TÔM
Theo Bộ NN&PTNT, mặc dù năm 2016, tình hình hạn, xâm nhập mặn diễn ra khốc liệt và khiến tôm chết hàng loạt, song với sự chỉ đạo kiên quyết của Chính phủ, sự vào cuộc quyết liệt của Bộ NN&PTNT cùng các địa phương, các doanh nghiệp, người nuôi với những giải pháp phù hợp, ngành tôm cả nước đã đạt được những kết quả khả quan.
Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc (thứ hai từ phải qua) tham quan gian hàng trưng bày sản phẩm chế biến tôm của Công ty Minh Phú tại hội nghị phát triển ngành tôm Việt Nam.
Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng (thứ hai từ phải qua) và Chủ tịch UBND tỉnh Bạc Liêu - Dương Thành Trung (bìa trái) tham quan gian hàng trưng bày của Tập đoàn Việt - Úc tại hội nghị phát triển ngành tôm Việt Nam. Ảnh: M.Đ
Năm 2016, tổng diện tích thả tôm nuôi của cả nước đạt gần 700.000ha, tổng sản lượng thu hoạch hơn 652.000 tấn, bằng 108% so với năm 2015. Nhờ đó, tổng kim ngạch xuất khẩu tôm của Việt Nam đạt gần 3,2 tỷ USD, tăng 6,7% so với cùng kỳ. Trong đó, giá trị xuất khẩu tôm thẻ chân trắng chiếm hơn 62%, tôm sú chiếm gần 29,5%.
Năm 2017, ngành tôm gặp thách thức, khó khăn do hạ tầng vùng nuôi chưa bảo đảm, hệ thống phục vụ nuôi tôm vẫn sử dụng chung với hệ thống thủy lợi phục vụ sản xuất nông nghiệp, không phù hợp với yêu cầu kỹ thuật cho nuôi tôm. Cùng với đó là những khó khăn như quy mô nuôi tôm còn nhỏ lẻ, chưa tạo thành các vùng nguyên liệu lớn đáp ứng sản xuất hàng hóa; những rào cản kỹ thuật và bảo hộ thương mại từ các thị trường nhập khẩu; vấn đề thuế chống bán phá giá; các quy định kiểm tra hóa chất, kháng sinh; các mặt hàng thủy sản, đặc biệt là con tôm chịu sự cạnh tranh với các nước có cùng mặt hàng xuất khẩu tôm trong khu vực…
Trong định hướng phát triển ngành tôm, Bộ NN&PTNT xác định ngành tôm có tiềm năng, lợi thế, cần phát triển thành ngành hàng sản xuất công nghiệp, thích ứng với biến đổi khí hậu, bền vững và thân thiện với môi trường theo 2 hướng. Đó là phát triển nuôi tôm công nghiệp theo hướng công nghệ cao, thân thiện với môi trường, hình thành trung tâm công nghiệp tôm tại Bạc Liêu và một số địa phương khác có điều kiện phù hợp. Phát triển nuôi tôm sinh thái bền vững như tôm - rừng, tôm - lúa tại Cà Mau, Bạc Liêu, Kiên Giang…
Để phát triển ngành tôm Việt Nam, Bộ NN&PTNT đề xuất một số giải pháp như: rà soát lại quy hoạch, điều chỉnh diện tích nuôi tôm cho phù hợp, nhất là vùng ĐBSCL; hình thành các chuỗi sản xuất từ khâu nguyên liệu đến tiêu thụ; kết cấu lại vùng nuôi theo hướng tích tụ ruộng đất, dồn điền đổi thửa, hình thành các vùng nuôi, ao nuôi có diện tích đủ lớn để sản xuất hàng hóa… Tổ chức lại sản xuất, áp dụng khoa học - công nghệ và giải pháp kỹ thuật; phát triển thị trường và xúc tiến thương mại. Ngoài ra, cần có cơ chế chính xác ưu đãi về vốn, tín dụng và bảo hiểm nông nghiệp; khuyến khích thu hút doanh nghiệp đầu tư vào ngành tôm…
XÂY DỰNG THƯƠNG HIỆU TÔM VIỆT
Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc khẳng định: Phát triển ngành tôm thành ngành mũi nhọn của đất nước. Việt Nam có đủ điều kiện và lợi thế để phát triển ngành tôm. Vì vậy, mục tiêu đến năm 2025 kim ngạch xuất khẩu ngành tôm đạt 10 tỷ USD. Ngành tôm Việt Nam phấn đấu đạt khoảng 10% GDP cả nước. Với tầm nhìn chiến lược cho ngành tôm, Thủ tướng cho rằng: Việt Nam, trước hết là khu vực ĐBSCL là thủ phủ của ngành tôm. Xây dựng ĐBSCL trở thành công nghiệp nuôi trồng và chế biến tôm chất lượng cao của cả nước cũng như trên thế giới. Xây dựng thương hiệu tôm Việt Nam, trước hết là xây dựng nền nông nghiệp hiện đại, giá trị gia tăng cao, trở thành điểm sáng của thế giới về ứng dụng các công nghệ tiên tiến, liên quan đến sản phẩm tôm như sản xuất con giống, nguồn thức ăn, công nghệ sinh học và tự động hóa trong nuôi trồng, chế biến tôm. Việt Nam phấn đấu trở thành một công xưởng sản xuất tôm của thế giới.
Định hướng ngành tôm trong thời gian tới, Thủ tướng chỉ đạo Bộ NN&PTNT cùng các địa phương cần khảo sát để quy hoạch những vùng phù hợp cho phát triển nuôi tôm, không để tình trạng nông dân tự phát, manh mún. Công tác quy hoạch phải đi liền với nhiệm vụ bảo tồn các điều kiện tự nhiên nhằm bảo vệ môi trường sinh thái cho tôm. Theo Thủ tướng, nuôi tôm chính là nuôi nước, nên phải duy trì nguồn nước có độ mặn phù hợp, kiểm soát hàm lượng chất hữu cơ, xử lý môi trường tốt để chống dịch bệnh, tránh lạm dụng thuốc kháng sinh.
Để làm được việc này, các tỉnh, thành phố trong cả nước cần mạnh dạn áp dụng, đưa tiến bộ khoa học - công nghệ vào xử lý nguồn nước lấy vào nuôi và nguồn nước thải. Kiểm soát chặt chẽ nguồn nước thì mới chủ động được việc nuôi tôm trong điều kiện biến đổi khí hậu của nước ta. Thủ tướng cũng nhấn mạnh, không thể để tình trạng tôm chết do không có điện 3 pha để phục vụ nuôi tôm. Đã qua, ngành tôm mới có 30% người nuôi tôm thành công trong khi tỷ lệ của một số nước là 70%. Một số địa phương nuôi thắng lợi vụ này nhưng vụ tiếp theo lại thất bại. Do đó, Thủ tướng yêu cầu chính quyền địa phương phải cùng với các ngành, các cấp, các nhà khoa học tìm ra giải pháp cho thực trạng này.
MINH ĐẠT
* Hình thành một ngành công nghiệp sản xuất tôm Việt Nam
Phát biểu tại hội nghị phát triển ngành tôm Việt Nam, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc yêu cầu Bộ NN&PTNT chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành liên quan trong quý I/2017 trình Thủ tướng phê duyệt Kế hoạch hành động quốc gia về con tôm để phát triển bền vững, hình thành một ngành công nghiệp sản xuất tôm Việt Nam. Đồng thời, Thủ tướng chỉ đạo cần tăng cường kiểm soát tình trạng độc quyền trong việc cung cấp con giống và thức ăn của ngành tôm. Thủ tướng kêu gọi các doanh nghiệp Việt Nam tham gia vào thị trường con giống và thức ăn cho tôm. Bộ NN&PTNT phải nhanh chóng tìm được câu trả lời về giống và thức ăn cho tôm ở đâu để cung cấp, đáp ứng đầy đủ nhu cầu cho ngành tôm, hạn chế lệ thuộc từ các doanh nghiệp nước ngoài…