Cùng với các thành phần kinh tế khác, kinh tế tập thể, trong đó nòng cốt là tổ hợp tác (THT), hợp tác xã (HTX) đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế và ổn định an sinh xã hội. Mặc dù đã phát huy những hiệu quả tích cực, tuy nhiên các THT, HTX vẫn cần có những thay đổi kịp thời để có thể trụ vững trong bối cảnh mới.
Thu hoạch lúa bằng máy gặt đập liên hợp ở HTX Thanh Sơn (xã Vĩnh Bình, huyện Hòa Bình). Ảnh: C.L
NHIỀU THÁCH THỨC CHO HTX, THT
Hiện nay, toàn tỉnh có 134 HTX và 651 THT; trong đó chiếm đa số là HTX và THT nông nghiệp. Từ khi chuyển đổi và hoạt động theo Luật HTX năm 2012, kinh tế tập thể trên địa bàn tỉnh được củng cố, mô hình tổ chức HTX được sắp xếp lại theo hướng linh hoạt và đa dạng, đáp ứng nhu cầu của thành viên tham gia. Hoạt động của một số HTX đa dạng hơn, theo xu hướng sản xuất - kinh doanh tổng hợp, gắn với dịch vụ, phục vụ lợi ích cho HTX và thành viên. Tuy nhiên, ngoài những chuyển biến tích cực vẫn còn nhiều HTX chưa thoát khỏi tình trạng hoạt động yếu kém, khó khăn. Theo đánh giá của Ban đổi mới và phát triển kinh tế tập thể tỉnh, nhiều HTX doanh thu thấp, vốn nhỏ, việc liên kết sản xuất, tiêu thụ có hiệu quả chưa cao. Một số HTX có bước tiến lớn nhưng vẫn còn gặp nhiều khó khăn trong việc mở rộng sản xuất - kinh doanh và sức ép cạnh tranh lớn.
Ông Trần Văn Ngỗ, Giám đốc HTX Dịch vụ nông nghiệp Thanh Sơn (xã Vĩnh Bình, huyện Hòa Bình) chia sẻ: “Hiện nay, HTX đang tiến hành củng cố lại tình hình sản xuất, hướng đến chuyên canh các loại lúa cao sản cho năng suất cao nhằm đem lại lợi ích kinh tế bền vững cho HTX. Tuy nhiên, trong giai đoạn hội nhập kinh tế như hiện nay, việc đổi mới công nghệ, quy trình sản xuất và trang bị kiến thức khoa học - kỹ thuật cho xã viên trở thành đòi hỏi phải liên tục được thực hiện để nâng cao uy tín của HTX trên thị trường, giữ chân được doanh nghiệp”.
Có thể thấy, để tạo vị thế bình đẳng với các thành phần kinh tế khác trên thị trường, các HTX còn phải đối mặt với nhiều thách thức mới. Trong quá trình hội nhập kinh tế mạnh mẽ, những HTX chỉ “quanh quẩn ao làng” đã dần mất chỗ đứng trong nền kinh tế. Con đường chuyển đổi mô hình sản xuất của HTX đang chuyển dần từ chiều rộng sang chiều sâu; từ canh tác theo phương pháp truyền thống sang ứng dụng công nghệ cao, sản xuất nhỏ lẻ sang liên kết theo chuỗi, áp dụng theo các tiêu chuẩn quốc tế, tìm kiếm thị trường trong nước và sang nước bạn.
Sau nhiều vụ nuôi bị tư thương ép giá, phải sử dụng các dịch vụ đầu vào với giá cao, người nuôi tôm ở xã Vĩnh Hậu (huyện Hòa Bình) đã mạnh dạn đứng ra thành lập HTX 30/4, chuyên canh tôm công nghệ cao và nuôi theo hướng an toàn sinh học. Sau hơn 5 năm thành lập, từ chỗ không tìm được đầu ra ổn định, đến nay HTX 30/4 đã ký kết được với Công ty chế biến thủy sản Âu Vững, chủ động chọn công ty cung cấp các sản phẩm dịch vụ đầu vào. Và mới đây, HTX còn nhận được chứng nhận ASC (tôm nuôi đạt tiêu chuẩn quốc tế) mở ra cánh cửa đưa con tôm Bạc Liêu ra thị trường thế giới. Chia sẻ về phương thức hoạt động, ông Nguyễn Văn Ngọc, Giám đốc HTX 30/4 cho biết: “Để đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của thị trường, HTX hướng đến cung cấp sản phẩm sạch với số lượng lớn và ổn định với giá cả cạnh tranh. Nhờ đó, HTX xây dựng được uy tín đối với nhiều doanh nghiệp đối tác”.
THAY ĐỔI CẢ CÁCH NGHĨ, CÁCH LÀM
Thay đổi cách nghĩ nhưng nhiều HTX vẫn còn băn khoăn trong cách làm. Trong khi đó, HTX không chỉ thiếu vốn để đầu tư cơ sở vật chất, mở rộng quy mô, mà phần lớn còn gặp khó khăn trong việc tổ chức sản xuất, tìm đầu ra cho sản phẩm cũng như bảo đảm các quyền lợi cho thành viên. Thực tế hiện nay, tại các địa phương cũng chưa xây dựng được nhiều mô hình HTX kiểu mới quy mô lớn, liên kết sản xuất gắn với tiêu thụ theo chuỗi giá trị nông sản thông qua hợp đồng kinh tế. Việc phổ biến, nhân rộng mô hình HTX hoạt động hiệu quả chưa được triển khai rộng rãi để giúp người dân tin tưởng vào các lợi ích về kinh tế do HTX mang lại.
Cuối năm 2018, Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh đã ban hành Nghị quyết số 14-NQ/TU về đẩy mạnh phát triển kinh tế tập thể đến năm 2025 và định hướng đến năm 2030, trong đó nhấn mạnh: Phải bám sát quan điểm của Đảng về phát triển kinh tế tập thể và quy định của pháp luật; phù hợp với từng vùng, từng lĩnh vực để sử dụng có hiệu quả các nguồn lực xã hội, gắn với tăng cường đầu tư của Nhà nước; tăng cường ứng dụng các thành tựu khoa học - công nghệ tiên tiến cho nông nghiệp, nông thôn; phát triển nguồn nhân lực, nâng cao dân trí trong nông dân, góp phần tích cực thực hiện tái cơ cấu nền kinh tế của tỉnh. Đồng thời, phấn đấu mỗi lĩnh vực xây dựng được ít nhất một HTX đầu đàn cả về quy mô, sản phẩm chủ lực và công nghệ; đưa kinh tế tập thể có vị trí và vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế của tỉnh...
Ông Nguyễn Thanh Dũng, Phó Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh, cho biết: “Để từng bước khắc phục những bất cập, yếu kém, tạo động lực cho HTX phát triển, nâng cao vai trò và đóng góp của HTX trong nền kinh tế, thời gian tới cần tập trung thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp. Trong đó, đặc biệt chú trọng việc triển khai các chính sách tháo gỡ khó khăn, tạo điều kiện cho HTX phát triển, đồng thời tiếp tục tuyên truyền, tập huấn sâu rộng về pháp luật HTX; xây dựng mô hình HTX và tổng kết mô hình để từ đó nhân rộng các điển hình, từng bước khẳng định kinh tế tập thể là nhân tố quan trọng góp phần phát triển kinh tế - xã hội”.
CHÍ LINH
Xem thêm bình luận