Rác thải từ bao bì, chai lọ thuốc bảo vệ thực vật (BVTV) ngày càng trở thành mối lo khi lượng rác này thải ra môi trường ngày càng nhiều. Do đó, việc duy trì thu gom bao bì, chai lọ thuốc BVTV không chỉ là một yếu tố quan trọng trong công cuộc làm sạch môi trường, mà còn góp phần cao ý thức của người dân trong việc bảo vệ môi trường (BVMT) nông thôn.
Nông dân xã Châu Thới (huyện Vĩnh Lợi) phân loại rác thải nông nghiệp bỏ vào bể chứa.
THỰC TRẠNG RÁC THẢI TRONG SẢN XUẤT NÔNG NGHIỆP
Theo thống kê, nông dân Bạc Liêu sử dụng khoảng 900 - 1.000 tấn thuốc BVTV mỗi năm. Tuy nhiên, không phải tất cả bao bì thuốc BVTV sau khi sử dụng đều được thu gom và xử lý đúng cách. Lượng rác từ thuốc BVTV thải ra môi trường hiện nay đã lên tới khoảng 145 tấn/năm, tăng đáng kể so với con số 90 - 120 tấn trước đó vài năm. Ô nhiễm môi trường do bao bì, chai lọ thuốc BVTV gây ra đã và đang trở thành mối lo ngại lớn đối với cộng đồng và ngành Nông nghiệp.
Để giải quyết vấn đề này, Sở Tài nguyên và Môi trường (nay là Sở Nông nghiệp và Môi trường) đã hỗ trợ lắp đặt các bể chứa bằng bê-tông tại các cánh đồng, giúp người dân dễ dàng tập kết bao bì và chai lọ đã qua sử dụng. Tính đến nay, toàn tỉnh có 883 bể thu gom bao gói thuốc BVTV sau sử dụng, giúp nâng cao hiệu quả thu gom rác thải nông nghiệp. Các bể chứa này không chỉ thuận tiện cho việc thu gom mà còn khuyến khích nông dân tham gia BVMT.
Mặc dù các bể chứa được lắp đặt rộng rãi, thế nhưng hàng năm chỉ có khoảng 1 tấn rác thải thuốc BVTV được thu gom và xử lý đúng cách. Phần lớn số còn lại bị vứt bỏ bừa bãi trên đồng ruộng, bờ kênh, bờ ao và các khu vực công cộng. Bao bì, vỏ chai thuốc BVTV chứa các hóa chất độc hại có thể gây ô nhiễm nghiêm trọng nếu không được xử lý đúng cách. Các chất độc hại này có thể thẩm thấu vào đất, nước và không khí, gây tổn hại đến hệ sinh thái, sự đa dạng sinh học và sức khỏe con người.
………………….........................................................................................................................................................................................................
Theo Thông tư liên tịch 05/2016/TTLT-BNNPTNT-BTNMT, bể chứa cần đặt ở những nơi dễ quan sát, dễ tiếp cận như ven đường, đường nội đồng, bờ ruộng lớn. Vị trí đặt phải đảm bảo không bị ngập lụt, gần nơi pha chế thuốc để thuận tiện vận chuyển. Đồng thời, phải tránh xa nguồn nước sinh hoạt, khu dân cư để không gây ô nhiễm.
Bể chứa phải được làm bằng vật liệu bền vững, chịu được sự ăn mòn của hóa chất, không bị rò rỉ chất thải ra bên ngoài. Bên ngoài bể chứa có ghi dòng chữ “Bể chứa bao gói thuốc BVTV sau sử dụng” và biểu tượng cảnh báo nguy hiểm; số lượng bể chứa phải đảm bảo chứa đựng hết bao gói thuốc BVTV sau sử dụng trong vùng đất canh tác.
……………………….................................................................................................................................................................................................
TĂNG CƯỜNG THU GOM RÁC THẢI NÔNG NGHIỆP
Để giảm thiểu ô nhiễm môi trường và duy trì nền nông nghiệp bền vững, các giải pháp đồng bộ cần được thực hiện triệt để. Chính quyền và các tổ chức liên quan cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền về BVMT và hướng dẫn nông dân cách thu gom bao bì thuốc BVTV sau khi sử dụng. Phổ biến kiến thức về việc phân loại rác thải đúng cách và khuyến khích nông dân không vứt bỏ bao bì thuốc BVTV ra môi trường. Ngoài ra, việc thúc đẩy mô hình nông nghiệp sạch, sử dụng các chế phẩm sinh học, phân bón vi sinh và hữu cơ thay thế cho thuốc BVTV hóa học là một giải pháp quan trọng. Những giải pháp này không chỉ giúp BVMT mà còn nâng cao chất lượng sản phẩm nông sản, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của thị trường về thực phẩm sạch.
Bên cạnh sự thay đổi trong ý thức của người dân, việc ứng dụng công nghệ mới cũng góp phần không nhỏ vào việc BVMT. Máy bay không người lái đang ngày càng được nông dân tại Bạc Liêu sử dụng trong khâu phun thuốc BVTV. Công nghệ này giúp nông dân phun thuốc một cách hiệu quả và tiết kiệm, đồng thời giảm thiểu tối đa việc lãng phí thuốc và hạn chế tác động xấu tới môi trường. Điều này cũng góp phần tạo thuận lợi trong việc thu gom bao bì thuốc BVTV, giúp tiết kiệm thời gian và công sức cho nông dân.
Tiêu hủy bao bì, chai lọ thuốc bảo vệ thực vật tập trung tại lò đốt rác. Ảnh: M.Đ
Hằng năm, các chiến dịch hưởng ứng Ngày Môi trường thế giới và các hoạt động thu gom, xử lý rác thải bao bì thuốc BVTV đều được tổ chức định kỳ. Trong năm 2024, khối lượng bao bì thuốc BVTV phát sinh ước tính khoảng 9.585kg, trong đó 9.297kg đã được thu gom và xử lý, đạt tỷ lệ thu gom lên đến 97%. So với năm 2023, lượng bao bì thuốc BVTV thu gom trong năm 2024 đã tăng đáng kể và gần như đạt được mục tiêu “triệt để” theo quy định của Thông tư liên tịch 05/2016/TTLT-Bộ NN&PTNT-Bộ TN&MT.
Việc BVMT và sức khỏe cộng đồng không thể chỉ dừng lại ở những lời kêu gọi hay khẩu hiệu. Cần có những hành động cụ thể, và các chương trình thu gom rác thải thuốc BVTV phải được duy trì, phát triển mạnh mẽ hơn nữa. Mỗi cá nhân, tổ chức và cơ quan chức năng đều phải chung tay hành động để tạo ra một môi trường sống trong lành, bảo vệ sức khỏe của chính mình và cộng đồng.
BVMT nông thôn và phát triển nền nông nghiệp bền vững là nhiệm vụ quan trọng, không chỉ đối với mỗi nông dân mà còn là trách nhiệm của cả cộng đồng và các cơ quan chức năng. Tất cả phải cùng nhau hành động ngay hôm nay để BVMT nông thôn, thúc đẩy nền nông nghiệp sạch và bền vững.
MINH ĐẠT
Xem thêm bình luận