Thu mua lúa tạm trữ: Vẫn còn chậm!

Hơn nửa tháng qua, nông dân trong tỉnh bắt tay vào thu hoạch vụ lúa đông xuân 2012 - 2013. Và cũng ngần ấy thời gian, chính sách Chính phủ hỗ trợ lãi suất cho các doanh nghiệp thu mua tạm trữ 1 triệu tấn gạo đã có hiệu lực. Nghe tin, nông dân vui mừng vì lúa của mình sẽ bán nhanh và được giá, có lợi nhuận cao. Song, thực tế thì không phải vậy!

Lúa chất lượng cao thua lúa chất lượng thấp?!

Đến thời điểm này, có 4 địa phương trong tỉnh thu hoạch lúa đông xuân, gồm các huyện: Hòa Bình, Giá Rai, Phước Long và Hồng Dân với tổng diện tích 11.135ha, chiếm khoảng 23% diện tích xuống giống đông xuân của tỉnh. Nhiều nhất là huyện Hòa Bình, nông dân đã thu hoạch được 50% diện tích.

Nông dân xã Vĩnh Bình bán lúa IR 50404 cho thương lái. Ảnh: H.D

Ông Võ Văn Việt (xã Vĩnh Bình, huyện Hòa Bình) bán 12 tấn lúa tươi giống IR 50404 cho thương lái tại ruộng với giá 4.350 đồng/kg (87.000 đồng/giạ). Ông Việt cho biết, giá đã tăng lên 200 đồng/kg lúa so với thời điểm đầu vụ thu hoạch. Lúa trúng đậm (năng suất đạt 60 giạ/công, tương đương 12 tấn/ha), lợi nhuận nhiều hơn các vụ trước, ông Việt cảm thấy rất vui. Nhưng khi so sánh với vụ thu đông vừa qua, thì ông Việt thấy tiếc khi giá lúa vẫn còn thấp hơn đến 20.000 đồng/giạ.

Trao đổi với thương lái Võ Văn Đạt, chúng tôi nhận thấy một sự nghịch lý. Đó là giá lúa hạt dài, chất lượng cao, đạt chuẩn xuất khẩu (đang được khuyến khích gieo sạ) chỉ cao hơn lúa IR 50404 (phẩm cấp thấp, không xuất khẩu được) từ 100 - 200 đồng/kg. Với giá như vậy, nhiều nông dân cho rằng, trồng lúa phẩm cấp thấp sướng hơn lúa chất lượng cao.

Ông Lê Thanh Tá, Chủ tịch UBND xã Ninh Quới (huyện Hồng Dân) than phiền: “Hàng trăm tấn lúa OM 4900, lúa thơm Jasmine… ở xã này cả tuần nay đang chờ thương lái đến mua. Trong khi lúa IR 50404 nông dân vừa thu hoạch xong là có người tới hỏi mua, thật là khó hiểu!”.

Giải thích về vấn đề này, ông Nguyễn Văn Long, Phó Giám đốc Công ty Lương thực Bạc Liêu, cho rằng vụ đông xuân 2013, lúa IR 50404 được nông dân sản xuất rất nhiều nên thương lái thu mua nhiều là chuyện dễ hiểu. Vả lại, nhiều nước hiện nay đang có nhu cầu nhập gạo cấp thấp hoặc gạo cấp cao trộn lẫn với gạo cấp thấp nên gạo IR 50404 vẫn xuất khẩu được.

Tuy nhiên, theo ông Lê Công Tâm, Chi cục trưởng Chi cục Bảo vệ thực vật tỉnh, ngành Nông nghiệp tỉnh khuyến cáo nông dân chỉ nên sử dụng giống lúa IR 50404 tối đa 15% diện tích sản xuất để đề phòng rủi ro về thị trường xuất khẩu. Bởi, gạo cấp thấp của Việt Nam giá xuất khẩu lúc nào cũng cao hơn gạo Ấn Độ, nên gạo Ấn Độ luôn chiếm ưu thế.

Cần hỗ trợ nông dân tiêu thụ lúa gạo

Theo Công ty Lương thực Bạc Liêu, thực hiện chủ trương Chính phủ thu mua tạm trữ 1 triệu tấn gạo vụ đông xuân 2013, công ty được giao chỉ tiêu thu mua 15.000 tấn gạo, tương đương 30.000 tấn lúa. Hiện công ty đã thu mua 4.000 tấn và đang triển khai thu mua quyết liệt thông qua hệ thống thương lái. Nhờ các hoạt động đẩy mạnh thu mua nên giá lúa trong tỉnh đang nhích dần lên. Hiện, loại lúa khô, hạt dài, đạt chuẩn xuất khẩu giá dao động từ 5.200 - 5.400 đồng/kg.

Chủ trương thu mua tạm trữ đang có tác động tích cực đến thị trường lúa gạo trong tỉnh nói riêng và ĐBSCL nói chung. Tuy nhiên, theo phản ánh của nông dân, hoạt động thu mua lúa gạo trong tỉnh vẫn đang diễn ra hết sức chậm chạp. Người dân ở các xã thuộc vùng ngọt hóa của huyện Hồng Dân cho biết, nếu như các vụ lúa trước, khi có chủ trương hỗ trợ thu mua tạm trữ là thương lái thu mua lúa nhộn nhịp cả ngày lẫn đêm. Nhưng bây giờ, có khi cả ngày chưa có một chiếc ghe đến chở lúa.

Từ nay đến cuối tháng 3/2013, lúa đông xuân trong tỉnh đang bước vào thu hoạch rộ, vì thế sản lượng lúa lớn. Ngành Nông nghiệp tỉnh đánh giá: Với sản lượng lúa hàng hóa ước đạt gần 300 ngàn tấn, trong khi chỉ tiêu thu mua tạm trữ chỉ 30 ngàn tấn là không thấm vào đâu. Nông dân đang mong chờ ngành chức năng tỉnh tìm ra giải pháp hỗ trợ trong việc tiêu thụ lúa gạo, để điệp khúc “được mùa, mất giá” sẽ không lặp lại ở vụ lúa này.

HỮU DUYÊN